Khôi phục vùng chè bị lãng quên
Theo chân ông Đỗ Tiến Hùng - Giám đốc HTX Long Phú đến thăm nương chè rộng hàng chục ha được sản xuất theo mô hình VietGAP mới thấy sự đổi thay trông thấy của vùng chè một thời nức tiếng bị lãng quên. Trên những cánh đồng chè rộng bát ngát, người dân xã Hòa Thạch hăng say gặt hái những thành quả tưởng chừng đã mai một trong tâm trí người dân nơi đây.
Theo ông Hùng, chè Long Phú vốn nổi tiếng một thời, được xuất khẩu sang thị trường Đông Âu. Tuy nhiên, sau những biến động kinh tế, Công ty chè Long Phú bộc lộ nhiều yếu kém, không đảm bảo được bao tiêu cho người trồng chè khiến họ lâm vào khó khăn.
Từ đó, nhiều hộ gia đình bỏ bê những đồi chè xanh ngát, phó mặc cho trời đất, khiến vùng chè nguyên liệu dần hoang hóa, già cỗi, hoạt động sản xuất manh mún, không đảm bảo chất lượng.
Ông Hùng cho biết: Các nương chè tại Long Phú phần lớn được trồng từ năm 1988. Trải qua nhiều năm, cây chè dần bộc lộ nhược điểm là già cỗi, năng suất thấp, chất lượng kém. Trước đây, thôn Long Phú với hơn 140ha chè chủ yếu là PH1 và trung du lá nhỏ, được trồng từ những năm 1988 đến 1991.
Trong những năm gần đây do Công ty chè Long Phú không thu mua búp chè, nên bà con trồng chè gặp nhiều khó khăn trong việc chăm sóc và tiêu thụ sản phẩm. Các nương chè dần già cỗi thoái hóa, năng suất thấp thu nhập bình quân đầu người từ cây chè đạt từ 8 đến 12 triệu đồng/người/năm.
Trước thực trạng đó, năm 2012, HTX Long Phú được thành lập nhằm khôi phục, giữ gìn và phát triển thương hiệu chè Long Phú, xây dựng vùng nguyên liệu lớn cho nhiều doanh nghiệp chế biến chè trong nước. Tuy nhiên, những ngày đầu thành lập, HTX gặp nhiều khó khăn khi người trồng chè không còn hào hứng, tin tưởng vào cây chè…
“Thời điểm này, chúng tôi quyết định thành lập HTX Long Phú và bắt đầu triển khai mô hình sản xuất chè sạch theo tiêu chuẩn VietGAP gặp rất nhiều khó khăn. Cơ sở, vật chất không có gì, thiếu sự ủng hộ của người dân. Nói không quá, thì lúc đó chỉ có mỗi cái tên và những con người tâm huyết với cây chè nơi đây mà thôi”, ông Hùng nói.
Để gây dựng HTX hoạt động có hiệu quả, ông Hùng và một số thành viên cốt cán ban đầu của HTX đã đến từng gia đình vận động người dân tham gia HTX, chung sức gây dựng lại thương hiệu chè Long Phú. Mưa dầm thấm lâu, sự nhiệt huyết của các thành viên HTX Long Phú đã vận động thành công nhiều gia đình tham gia HTX.
Từ chỗ chỉ dăm bảy thành viên, đến nay, HTX Long Phú có 228 thành viên tham gia. Diện tích trồng chè cũng không ngừng được mở rộng, tính đến nay đã có khoảng 10ha được sử dụng trồng chè sạch theo tiêu chuẩn VietGap.
 |
| Một vườn chè trồng theo tiêu chuẩn VietGap tại HTX Long Phú |
Ông Hùng cũng cho biết thêm rằng: “Sau 6 năm hoạt động không ngừng, đến nay, HTX đã thực hiện cải tạo giống chè già cỗi với diện tích 4ha và trồng gần 20ha sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP. Khai thác và quản lý hơn 100 ha chè trên toàn huyện, từng bước trở thành vùng nguyên liệu lớn cho các công ty sản xuất chế biến chè.
Hơn hết, việc định hướng và xây dựng mô hình sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP đã cho năng suất chè cao hơn, trung bình đạt 9 - 16 tấn/ha, giá trị đạt 225.000 đồng/kg, cao gấp 1,5 lần so với chè sản xuất đại trà.
Quyết tâm xây dựng thương hiệu chè sạch
Hiện diện tích chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGap cũng đã được mở rộng ra khoảng 20ha với 34 hộ trực tiếp tham gia sản xuất. Các giống chè cho năng suất, chất lượng cao như LDP1, LDP2, Phúc Vân Tiên... hiện cũng đã được nhân rộng. Ngoài năng suất và sản lượng cao, việc sản xuất chè an toàn còn tích cực ở chỗ, góp phần nâng cao nhận thức của người nông dân trong vấn đề sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Theo đó, thông qua việc đẩy mạnh sử dụng các loại thuốc đặc hiệu, có tính an toàn và ít độc hại thì số lần dùng thuốc bảo vệ thực vật trên cây chè cũng được chú trọng giảm thiểu tối đa. Chè an toàn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nên giá trị sản phẩm vì vậy cũng được tăng từ 15-20%.
Theo Giám đốc Hợp tác xã Long Phú, với hơn 6 năm nỗ lực xây dựng mô hình chè thương phẩm an toàn, HTX chè Long Phú đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGap của Trung tâm phân tích và chứng nhận chất lượng sản phẩm Hà Nội.
Với chứng nhận này, sản phẩm chè của HTX Long Phú được biết đến là sản phẩm sạch, an toàn đối với người tiêu dùng, điều này sẽ “tiếp sức” cho chè Long Phú có cơ hội tạo lập thương hiệu đối với thị trường chè trong nước cũng như nước ngoài.
Giám đốc HTX Long Phú cũng cho biết, để bảo vệ nhãn hiệu chè Long Phú, HTX Long Phú đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu “Chè Long Phú - Quốc Oai”. Qua đó, HTX Long Phú đã xây dựng một bộ công cụ quản lý nhãn hiệu tập thể: Quy chế quản lý, sử dụng nhãn hiệu tập thể; tài liệu hướng dẫn kỹ thuật; quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm; quy định sử dụng tem nhãn. Tổ chức quản lý việc sử dụng tên địa danh làm nhãn hiệu tập thể theo đúng quy định của Luật Sở hữu trí tuệ và các quy chế, quy định, quy trình do Hợp tác xã Long Phú ban hành.
“Việc này vừa khẳng định thương hiệu chè sạch Long Phú – Quốc Oai, vừa giúp bảo vệ nhãn hiệu, tránh tình trạng làm giả, nhá các sản phẩm chè Long Phú. Đó cũng là bước đi có tính chất pháp lý nhằm củng cố thương hiệu, xây dựng giá trị, niềm tin đối với người tiêu dùng”, ông Hùng nói.
Đánh giá về mô hình trồng chè VietGap của HTX Long Phú, ông Nguyễn Hồng Thuận - Chủ tịch UBND xã Hòa Thạch cho biết, hiện cây chè được địa phương khuyến khích phát triển, đặc biệt là việc triển khai sản xuất và tiêu thụ chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Diện tích chè an toàn bởi vậy cũng tăng theo từng năm và từng bước mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân.
Ông Nguyễn Quang Thắm – Trưởng phòng Kinh tế huyện Quốc Oai cũng chia sẻ: “Nhận thức rõ những nguy cơ mai một của nghề trồng chè, hợp tác xã Long Phú đã chủ động phối hợp với phòng ban chuyên môn của huyện, sở ngành của thành phố xây dựng các phương án giải quyết tình hình đầu ra cho sản phẩm chè của các hộ dân thôn Long Phú.
Qua nhiều năm nỗ lực, vấn đề sản xuất và tiêu thụ chè của HTX Long Phú dần có bước khởi sắc. Mô hình trồng chè theo tiêu chuẩn VietGap không những góp phần khôi phục thương hiệu chè Long Phú mà còn tạo dựng được công ăn việc làm ổn định cho người dân. Với những tín hiệu lạc quan đó, hy vọng trong tương lại không xa, chè Long Phú sẽ được nhiều người biết đến, có chỗ đứng vững chắc trên thị trường”.
