Hành trình 35 năm đồng hành cùng nhựa
(PLVN) - Khởi đầu từ những hạt nhựa đầu tiên, đến nay ngành nhựa Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, trở thành một mắt xích quan trọng của nền công nghiệp quốc gia, cũng như khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Suốt 35 năm đồng hành cùng tiến trình ấy, Hiệp hội Nhựa Việt Nam đã xuất sắc hoàn thành sứ mệnh gắn kết, dẫn dắt và thúc đẩy sự phát triển của ngành.
Khởi đầu từ những hạt nhựa đầu tiên
Năm 1990, khi chuẩn bị kết thúc giai đoạn đầu đổi mới (1986 – 1990), nền kinh tế Việt Nam bắt đầu khởi sắc với những thành tựu quan trọng, nhiều ngành công nghiệp dần tạo dựng vị thế. Song trong bức tranh ấy, ngành nhựa dù đã hình thành trước đó khá lâu nhưng vẫn còn rất non trẻ. Hầu hết nhà máy sử dụng thiết bị thủ công hoặc nhập cũ từ các nước châu Á; phần lớn nguyên liệu phải nhập khẩu, sản lượng toàn ngành chỉ khoảng 380.000 tấn/năm, mức tiêu thụ bình quân 3,8 kg/người/năm. Thị trường nội địa lúc bấy giờ chủ yếu là hàng ngoại nhập chiếm lĩnh.
Đứng trước bối cảnh còn nhiều khó khăn, ngày 22/10/1990, Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA) được thành lập theo quyết định của Bộ Công nghiệp nhẹ (nay là Bộ Công Thương), với sứ mệnh gắn kết cộng đồng doanh nghiệp, đại diện tiếng nói ngành và thúc đẩy công nghiệp hóa. Ra đời vào thời điểm Việt Nam bước vào công cuộc đổi mới, chuyển mình sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, VPA là tổ chức xã hội – nghề nghiệp đầu tiên của ngành.
Trong những năm đầu thành lập, ông Phạm Gia Được - nguyên Chủ tịch VPA nhiệm kỳ I & II (1990–2002) hay ông Nguyễn Như Khuê - Tổng Giám đốc Công ty Bao bì Lotus, những hế hệ đầu tiên của Hiệp hội đã đặt nền móng tư duy cho toàn ngành với phương châm “Tư duy đúng giúp tập trung học hôm nay, giàu ngày mai; tư duy sai kéo lùi mãi mãi”. Từ ý chí đó, Hiệp hội từng bước trở thành cầu nối quan trọng, giúp doanh nghiệp vượt qua thời kỳ sơ khai, hướng tới sản xuất hiện đại hơn, chuyên nghiệp hơn và hội nhập sâu rộng hơn với khu vực.
Hành trình tìm chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài nước
Đến những năm 1995–2010, cả nước chứng kiến thời kỳ tăng tốc mạnh mẽ của ngành nhựa Việt Nam. Hàng loạt doanh nghiệp được thành lập hoặc tái cấu trúc, tạo nên diện mạo mới cho ngành. Từ sản xuất thủ công, doanh nghiệp bắt đầu mạnh dạn đầu tư dây chuyền hiện đại, áp dụng công nghệ tiên tiến.
Sự đổi mới công nghệ không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mà còn mở ra cơ hội để hàng hóa Việt Nam chinh phục thị trường quốc tế. Nếu như năm 2000, kim ngạch xuất khẩu của ngành nhựa mới chỉ 200 triệu USD, thì đến năm 2024 con số này đã tăng gần 50 lần, lên gần 10 tỷ USD. Ngành nhựa trở thành một trong 10 lĩnh vực xuất khẩu lớn nhất cả nước, đóng góp 6–7% giá trị sản xuất công nghiệp quốc gia.
Cùng với quá trình phát triển, ngành nhựa cũng phải đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt trong những giai đoạn nền kinh tế biến động. Trước thực tế đó, VPA đã phát huy vai trò cầu nối giữa Nhà nước và doanh nghiệp, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý trong việc tham mưu, tư vấn chính sách về thuế, môi trường, cũng như các quy định liên quan đến quản lý rác thải nhựa và phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, VPA mở rộng hợp tác với nhiều tổ chức quốc tế như UNDP, NPAP, IFC, JICA, đồng thời là thành viên của Liên đoàn Công nghiệp Nhựa ASEAN (AFPI), Diễn đàn Nhựa châu Á (APF) và Hiệp ước Nhựa Toàn cầu (WPC). Mạng lưới này giúp doanh nghiệp Việt Nam cập nhật xu hướng công nghệ, tiêu chuẩn và thị trường toàn cầu, qua đó nâng cao năng lực hội nhập.
Theo ông Nguyễn Đăng Cường - Nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VPA nhiệm kỳ III (2002 – 2007), chiến công lớn nhất của Hiệp hội là giữ vững vị thế đại diện ngành và củng cố niềm tin hội viên. Sự đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn tạo sức mạnh tập thể, khẳng định uy tín trong nước và quốc tế; đặc biệt là các doanh nghiệp dám đầu tư hiện đại, nâng chuẩn toàn ngành.
Hướng tới kinh tế xanh và tuần hoàn
Bước sang kỷ nguyên mới, khi phát triển bền vững trở thành xu thế toàn cầu, ngành nhựa Việt Nam cũng chuyển mình mạnh mẽ. Các doanh nghiệp chủ động chuyển hướng sang mô hình kinh tế xanh và tuần hoàn. Nhiều đơn vị tiên phong đầu tư vào nhựa tái chế, bao bì sinh học tự hủy và năng lượng sạch, ứng dụng công nghệ đạt chuẩn châu Âu nhằm giảm phát thải và nâng cao giá trị sản phẩm.
Song song, VPA đang thúc đẩy xây dựng khu công nghiệp tái chế chuyên biệt, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận công nghệ sạch, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (Net Zero). Hiện, ngành nhựa đã tự chủ khoảng 30% nguyên liệu đầu vào nhờ các nhà máy trong nước, từng bước giảm phụ thuộc nhập khẩu và phát triển công nghiệp hóa dầu nội địa.
Nhìn lại 35 năm hình thành và phát triển, đó là hành trình của khát vọng vươn lên, bản lĩnh vượt khó và tinh thần đổi mới sáng tạo. Từ vài chục cơ sở sản xuất nhỏ lẻ những ngày đầu, đến nay ngành nhựa Việt Nam đã phát triển với hơn 4.000 doanh nghiệp, trong đó 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm nghìn lao động và đóng góp tích cực vào an sinh xã hội. Không chỉ chú trọng trong phát triển kinh doanh, VPA và các hội viên còn gắn kết phát triển bền vững với trách nhiệm cộng đồng thông qua nhiều hoạt động ý nghĩa.
