Xu hướng “độc thân rực rỡ”
Đặng Lan Hoa, năm nay 32 tuổi, là một cô gái TP HCM xinh đẹp, trẻ trung, năng động và giỏi giang. Điều duy nhất khiến gia đình lăn tăn về Lan Hoa là cô mãi chưa chịu kết hôn. Mặc dù cha mẹ, người thân khuyên hết lời, Lan Hoa vẫn “bình chân như vại”. Cô có cả nhóm bạn cả gái lẫn trai gồm 5 người, đều chưa kết hôn. Họ thường cùng nhau tụ tập dịp cuối tuần, đi ăn, đi xem phim, đi du lịch. Họ gọi mình là những người “độc thân rực rỡ”.
Những nhóm bạn như thế khá là thịnh hành trong xã hội hiện nay. Họ thường được gọi đùa là “ế”, nhưng thực chất, có người chưa tìm được mối quan hệ ưng ý, có người thì tình nguyện chọn cuộc sống độc thân.
Nếu như ở những thập niên 80 - 90 của thế kỉ 20, chuyện “ở vậy” vẫn còn xa lạ với xã hội nói chung. Một người không lập gia đình, ấy là mối lo lắng của cả gia đình, cả dòng họ. Khi ấy, cả họ sẽ phải sốt vó tìm cách để “người lạc loài” kia có cơ hội để kết hôn. Về phía xã hội, người độc thân vẫn có lúc bị cho là dị biệt, cá biệt, “hâm”, “dở người”…
Giờ đây, những kẻ “dở người” như thế ngày càng trở nên phổ biến hơn. Và cũng không còn như những ngày tháng trước đây, chuyện độc thân không còn là chuyện của sự “lỡ thì”, “lỡ làng”, của những số phận long đong. Người trẻ ngày nay coi độc thân là một lựa chọn, một xu thế. Có nhiều lý do để họ đưa ra lựa chọn này.
Có người vì mải mê phấn đấu cho sự nghiệp, mải mê kiếm tiền đến quên cả yêu đương. Có người thì nảy sinh ra nhiều e ngại vì chứng kiến những hôn nhân bất hạnh, đổ vỡ của người thân hoặc những người chung quanh. Có người thì đơn giản là vì… lười, chẳng muốn đổi thay cuộc sống vốn bình lặng và dễ chịu của bản thân.
Người độc thân ngày nay chẳng phải sống buồn bã, tẻ nhạt như xưa. Họ có hội, có nhóm, tương tự như trường hợp cô gái trẻ Đặng Lan Hoa nói trên. Xã hội ngày nay phát triển với rất nhiều điều thú vị trong cuộc sống dành cho những người trẻ. Sự bùng nổ của công nghệ giải trí đem đến cho họ nhiều chương trình, sản phẩm giải trí để xem “giết thời gian” từ nhà đến rạp. Cuộc đời ngoài kia đầy màu sắc với những cuộc hẹn hò, những buổi vui chơi, tụ tập ăn uống, hát hò, những câu lạc bộ đầy những trò vui dành cho người trẻ độc thân.
Thế giới ngày một phẳng hơn và chuyện đi ngao du bốn bể không còn chỉ tồn tại trên các bộ phim, quyển sách. Đã có biết bao người trẻ tuổi vác ba lô đi “phượt” khắp thế giới. Có một trường phái “độc thân vì đi du lịch”. Đó là những người muốn mở rộng tầm mắt, nhìn ra thế giới, muốn sống một cuộc đời bao la, được nhìn, được ngắm cả thế giới thay vì khép mình vào cuộc sống gia đình với bao trách nhiệm, nghĩa vụ.
Có một thống kê thú vị, cho thấy, tỉ lệ phụ nữ độc thân nhiều hơn 6,5 lần so với đàn ông. Nhìn vào làng giải trí Việt, có thể thấy hơn 50% “sao” nữ xinh đẹp, tài giỏi, có vị thế trong nghề cũng đang lựa chọn một đời sống độc thân vui vẻ. Mỹ Tâm, Thanh Hằng, Minh Hằng, Ngô Thanh Vân… thần tượng của bao người, nhưng hàng chục năm nay, vẫn luôn là những nàng “độc thân rực rỡ” khiến cánh đàn ông phải thèm thuồng.
 |
Những người độc thân giờ đây thường “có hội” với nhiều thú vui khiến họ không thấy buồn chán. |
Nhìn vào cuộc sống hàng ngày cũng có thể thấy, trong hầu hết các môi trường công sở, ít hay nhiều cũng đều có những nàng “độc thân lý tưởng”. Có thể, khi bước vào hôn nhân, phụ nữ thường mang nhiều vất vả, nhiều hy sinh hơn đàn ông. Giờ đây, phụ nữ cũng có vai trò không kém đàn ông trong phấn đấu cho sự nghiệp, kiếm tiền cho gia đình. Sau kết hôn, áp lực của việc nhà, của sự chu toàn và vun vén gia đình, sinh con, dạy con đặt lên vai người phụ nữ. Vì thế, những người phụ nữ giỏi giang, năng động và thành đạt đã quyết định tự nuông chiều mình bằng một cuộc sống tự do, muốn gì làm nấy, không phải chiều chồng mà cũng chẳng phải chăm con.
Và những hệ lụy về dân số già
Tất nhiên, độc thân đôi khi cũng là một lựa chọn nhất thời. Có không ít phụ nữ, trước 40 tuổi chọn cho mình đời sống tự do không ràng buộc, sống cho hết đam mê, nhưng cũng “thủ thân” sẵn cho mình một kế hoạch khi qua tuổi 40, bằng lựa chọn làm single mum. Và đông lạnh trứng là một phương pháp được nhiều cô gái trẻ lựa chọn.
Chuyện độc thân hay lập gia đình là lựa chọn cách hạnh phúc riêng của cá nhân mỗi người. Tuy nhiên, nếu đứng trên lập trường dân số thì xu thế độc thân sẽ gây ra không ít hệ lụy.
Cho đến nay, cơ cấu dân số của nước ta vẫn chưa đến mức báo động. Nhưng nếu nhìn vào tiến trình của các nước châu Á chung quanh, sẽ thấy mối lo đã ở trước mắt. Nhiều năm về trước, xu thế nam nữ thích sống độc thân bắt đầu ở Trung Quốc. Cùng với đó là các chính sách dân số hạn chế việc sinh con. Đến nay, quốc gia này đang phải đối mặt với vấn đề già hóa dân số đáng báo động nhất trong nhiều thập kỉ trở lại đây. Lực lượng lao động Trung Quốc đang trong xu hướng giảm, trong khi tỷ lệ sinh cũng đang ở mức ngang bằng với các nước có cơ cấu dân số già. Số trẻ sinh ra trong năm 2020 giảm còn 12 triệu, thấp hơn nhiều so với mức 14,65 triệu trẻ của năm 2019.
Già hóa dân số, tỷ lệ sinh giảm kỷ lục cũng đã trở thành một vấn đề tại ngay cả những nền kinh tế lớn của thế giới. Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản là các nước có tỷ lệ già hóa dân số cao nhất tại châu Á. Giờ đây, các quốc gia này liên tục đưa ra các chính sách nhằm điều chỉnh cơ cấu dân số như khuyến khích kết hôn, sinh con, tăng phúc lợi cho việc sinh con…
Tại Việt Nam, năm 2020, Chính phủ đã đưa ra “Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030”, trong đó khuyến khích nam nữ kết hôn trước 30 tuổi, phụ nữ sinh con trước 35 tuổi. Mục tiêu cụ thể, phấn đấu đến năm 2030, tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2 con); giảm 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh cao (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có trên 2,2 con); duy trì kết quả ở những tỉnh, thành phố đã đạt mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có từ 2 - 2,2 con).
Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì việc đưa ra chương trình, chính sách khuyến khích không không đủ, mà cần có sự cải cách xã hội ở chiều sâu hơn, để người trẻ cảm thấy được sự ổn định, an toàn khiến họ có động lực tiến đến hôn nhân. Tiến sĩ Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội bày tỏ quan điểm, Chính phủ cần lên phương án thực hiện một loạt các cải cách khác liên quan đến an sinh, phúc lợi xã hội và thúc đẩy bình đẳng giới. “Nếu muốn thanh niên thực hiện việc kết hôn ở độ tuổi mà Chính phủ mong muốn, chắc chắn Nhà nước phải có các chính sách tạo điều kiện về việc làm tốt hơn, có những chế độ về nhà ở, đảm bảo thu nhập cho các gia đình. Ngoài ra, các chi phí về y tế, giáo dục cũng cần được đảm bảo thì nhiều người mới mong muốn được kết hôn. Nếu chỉ kêu gọi đơn thuần nhưng những chính sách về phúc lợi, an sinh xã hội không được cải thiện thì chính sách không thể đạt hiệu quả”, TS Khuất Thu Hồng nhấn mạnh.
Quả thật, khó lòng có thể bảo người trẻ từ bỏ quan điểm về hạnh phúc của riêng mình vì mục tiêu “cân bằng dân số”, vì trách nhiệm với xã hội… Người trẻ ngày nay độc lập trong tư tưởng, hội nhập quốc tế và đeo đuổi cho mình những giá trị sống riêng. Để xã hội tốt đẹp hơn với nền dân số cân bằng, những chính sách an sinh xã hội, thay đổi cuộc sống từ cốt lõi. Và điều quan trọng là dù thế nào đi nữa, tất cả đều là sự khuyến khích, động viên chứ không ép buộc. Bởi quyền lựa chọn cách để hạnh phúc là ở cá nhân mỗi người.
