Sống trên khu di sản
Sau khi đất nước được thống nhất, vì nhu cầu về đất ở, hàng chục hộ dân tại thành phố Huế đã tự ý di chuyển lên sinh sống trên Thượng Thành bằng những ngôi nhà tạm bợ. Hiện có khoảng 6.000 hộ dân với hơn 20.000 nhân khẩu đang sống tạm bợ trong khu vực cần bảo vệ các điểm di tích thuộc quần thể di tích cố đô Huế.
Bà Nguyễn Thị Gái (72 tuổi, trú ở tổ 14, phường Thuận Lộc), một trong những người lên sinh sống đầu tiên trên Thượng Thành, cho biết: “Hiện tại gia đình tôi có 3 thế hệ cùng sinh sống tại đây. Khi gia đình tôi mới lên đây thì dân còn ít nhưng kể từ sau khi giải phóng (sau năm 1975) người dân lên đây định cư ngày càng nhiều. Cách đây cả chục năm những người dân sống tại đây có nghe nói đến việc di dời tái định cư nhưng đến nay chờ mãi vẫn chưa thấy động tĩnh gì…”
Hàng ngày, hàng nghìn người dân luôn sống thấp thỏm trong những căn nhà chờ sập bởi đây là khu vực nằm trong vùng I bảo vệ di tích, nên các ngôi nhà này không được phép xây dựng kiên cố.
“Mùa nắng thì không nói làm gì, nhưng vào mùa mưa bão những hộ dân nơi đây cực khổ lắm. Nhà cửa không thể xây dựng kiên cố nên rất bất lợi và khó khăn vào mùa mưa. Để đảm bảo an toàn cho người dân mùa mưa lũ thì những hộ dân ở đây được chính quyền địa phương vận động di dời đến những nơi trú ngụ an toàn”- bà Gái cho biết thêm.
Cùng cảnh ngộ với bao hộ dân sống trên khu vực di sản, anh Thái Văn Biểu (phường Thuận Lộc) cùng 6 thành viên cùng sống trong ngôi nhà tạm bợ với diện tích chưa tới 40m2, cho hay, dân cư ở đây muốn xây dựng nhà kiên cố cũng không được vì nằm trong vùng quy hoạch. Thế hệ trước như chúng tôi thì không nói làm gì nhưng tội nhất là bọn trẻ phải sinh hoạt, học tập trong những căn nhà chật chội, rách nát…
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch UBND phường Thuận Lộc, cho biết, người dân ở đây đa phần là người lao động phổ thông như xích lô, xe thồ và buôn bán nên việc di dời quá chậm khiến cuộc sống của người dân hết sức khó khăn. Nhiều lần tiếp xúc cử tri thì người dân đều có nguyện vọng muốn sớm được di dời nhằm an cư lạc nghiệp.
Nỗ lực vận động người dân di dời
Năm 2010, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế từng phê duyệt dự án “Đầu tư, tu bổ và tôn tạo Kinh thành Huế” có tổng kinh phí gần 1.300 tỉ đồng, thời gian thực hiện từ năm 2011-2015. Thế nhưng, đến thời điểm hiện tại, UBND TP. Huế chỉ mới di dời được gần 170 hộ dân ở mặt Nam của Kinh thành Huế.
Theo thông tin từ Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế thì việc đền bù giải tỏa thuộc về thẩm quyền của UBND thành phố. Về kinh phí đền bù giải tỏa, tái định cư thì trung tâm cũng đã chuyển cho thành phố, giờ đang chờ công tác giải tỏa, di dời để tiến hành phương án trùng tu lại ở khu vực Thượng Thành.
Trong buổi làm việc tại tỉnh Thừa Thiên - Huế, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện cũng cho rằng đây là việc cấp bách của di sản Huế. Theo Bộ trưởng thì tỉnh Thừa Thiên - Huế cần phải sớm di dời dân khỏi Thượng Thành. Nếu bây giờ không nhanh chóng thực hiện thì càng để về sau càng khó giải quyết hơn.
Ông Nguyễn Đăng Thạnh, Phó Chủ tịch UBND TP. Huế cho biết, vấn đề dẫn đến việc chậm giải tỏa, tái định cư là hiện có một số hộ dân ở mặt Nam Kinh thành Huế chưa chịu di dời và địa phương đang vận động, có những giải pháp để nhanh chóng di dời. Đồng thời sẽ phối hợp với Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế để nỗ lực tìm cách giải tỏa cư dân còn lại ở khu vực Thượng Thành.
