Hàng hóa bị cài cắm “đường lưỡi bò” phi pháp: Rà soát để lấp lỗ hổng pháp lý

Chiều nay, 6/11, tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 8, QH tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn với Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh chịu trách nhiệm trả lời chính về nhóm vấn đề liên quan đến lĩnh vực công thương, gồm công tác quản lý, điều tiết điện lực; việc thực hiện quy hoạch phát triển điện lực, quy hoạch năng lượng mới và năng lượng tái tạo; công tác quản lý thị trường; phòng chống gian lận thương mại; quản lý cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng...

Rà soát, không để tái diễn cài cắm "đường lưỡi bò"

Tại phiên chất vấn, ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đề cập đến những vụ cài cắm hình ảnh “đường lưỡi bò phi pháp” của Trung Quốc vào hàng hóa bán tại Việt Nam như quả địa cầu, ô tô gắn định vị... được phát hiện vừa qua.

Theo ĐB, tình trạng này cho thấy Trung Quốc đã chuyển hướng cài cắm “đường lưỡi bò” vào hàng hóa, thậm chí là các sản phẩm văn hóa như phim ảnh, đồ dùng học tập, ôtô…

“Xin hỏi Bộ trưởng và Chính phủ có biện pháp gì để rà soát vấn đề này, tránh thông tin sai trái truyền đạt một cách từ từ vào thế hệ trẻ và người dân Việt Nam?”, ĐB đặt câu hỏi.

ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp).

Trả lời chất vấn của ĐB, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, việc các phần mềm điện tử trong các ô tô nhập khẩu chứa “đường lưỡi bò” vi phạm chủ quyền, an ninh quốc gia của chúng ta là một hiện tượng mới xuất hiện dù trước đó đã có một số sản phẩm tương tự trong lĩnh vực văn hóa, nghe nhìn... và đã có biện pháp xử lý.

“Với ô tô phục vụ cho triển lãm là hiện tượng mới”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Theo người đứng đầu ngành công thương, ngay sau khi xảy ra vụ việc, Bộ Công thương đã tổ chức rà soát, kiểm tra lại. 

Trước mắt, Bộ thống nhất với Tổng cục Hải quan rằng đối với ôtô phục vụ triển lãm, tổ chức tịch thu và sung công, sau đó có biện pháp để phối hợp các cơ quan chức năng rà soát pháp lý để đảm bảo sự quản lý chặt chẽ hơn, tránh trường hợp lợi dụng tương tự trong tương lai.

Với một doanh nghiệp khác thực hiện hoạt động ôtô nhập khẩu kinh doanh tại Việt Nam có ô tô nhập khẩu vào Việt Nam cũng xuất hiện phần mềm có “đường lưỡi bò” cài cắm vào, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thông tin, Bộ Công Thương đã yêu cầu thu hồi toàn bộ các ô tô đã được đưa vào Việt Nam đồng thời tạm thời cho dừng giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô và kinh doanh vận tải ở Việt Nam cho đến khi sự việc này được khắc phục xong.

“Qua đây chúng tôi thấy có một lỗ hổng pháp lý mà các bộ, ngành trong đó có Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan, Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch và Bộ Thông tin & Truyền thông... tiếp tục cần rà soát lại để đảm bảo không xảy ra sự việc tương tự trong tương lai. Chúng ta sẽ hoàn thiện về pháp luật và thể chế”, ông nói.

Ngăn tình trạng lợi dụng nhãn mác hàng Việt để gian lận

ĐB Phương Thị Thanh (đoàn Bắc Kạn) đề cập đến tình trạng doanh nghiệp lợi dụng nhãn mác hàng Việt Nam để chuyển tải bất hợp pháp hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc rồi xuất khẩu đi các nước khác được cảnh báo từ lâu nhưng chậm được phát hiện và xử lý. ĐB đề nghị Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trả lời về nguyên nhân và trách nhiệm của Bộ trưởng trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Trả lời ĐB, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết, trên thực tế, chúng ta đã hội nhập rất sâu rộng với thế giới thông qua hàng loạt các hiệp định thương mại tự do mà chúng ta đã có. Ưu đãi về thuế quan trong xuất khẩu hàng hóa của chúng ta sang các nước đối tác đang tạo lợi thế cho chúng ta trong việc xâm nhập thị trường tại các nước. 

Theo Bộ trưởng, các hiệp định thương mại như CPTPP, EVFTA… sẽ mang lại cơ hội cho chúng ta trong xuất khẩu cũng như năng lực cạnh tranh

Tuy nhiên, những ưu đãi thuế quan và các điều kiện khác trong tiếp cận thị trường đã xuất hiện những dấu hiệu của các sản phẩm đội lốt xuất xứ hàng hóa của Việt Nam để tranh thủ những ưu đãi về thuế quan trong xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường đối tác.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay, ngay từ năm 2016-2017, Chính phủ và Bộ Công thương đã nhận thức rõ các phương thức và nguy cơ này.

Chính phủ đã có chỉ đạo cụ thể, giao cho Tổng cục hải quan tiếp tục giám sát chặt chẽ, không cho phép lợi dụng xuất xứ Việt Nam để gian lận thương mại.

Đồng thời, thời gian qua, trong hàng loạt các sản phẩm khác như thiết bị điện tử, máy tính, các sản phẩm dệt may, da dày, gỗ… cũng đã có dấu hiệu tranh thủ lợi dụng gian lận thương mại, chuyển tải bất hợp pháp để lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại của Mỹ, EU và các nước khác cũng đã được phát hiện.

Về việc này, Bộ Công thương đã chủ động báo cáo với Chính phủ, phối hợp với các bộ ngành để quản lý và xử lý vấn đề này. Bộ tài chính và Tổng cục hải quan cũng đã có sự phối hợp chặt chẽ.

Theo ông Trần Tuấn Anh, mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã thông qua quyết định phê duyệt Đề án về phòng vệ thương mại, tập trung đấu tranh những hành động gian lận xuất xứ thương mại, gian lận thương mại nói chung, với 5 nhóm nhiệm vụ chính được giao cho các cơ quan chức năng để đấu tranh có hiệu quả với hoạt động sử dụng gian lận xuất xứ cũng như tình trạng sử dụng chuyển tải đầu tư bất hợp pháp.

“Trên thực tế, chúng ta không chậm trễ và không để gây ra các tổn hại trong quan hệ với các đối tác. Ví dụ, trong quan hệ với Mỹ, thực tế thời gian qua cũng có thực tế rất dễ bị lợi dụng gian lận xuất xứ vì Mỹ áp dụng cơ chế cho phép các doanh nghiệp tự chứng nhận xuất xứ chứ không sử dụng chứng nhận xuất xứ của các cơ quan chức năng nhà nước”, Bộ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh.

Thực tế, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, thời gian qua, chúng ta có chỉ đạo mạnh mẽ, chặt chẽ và thường xuyên của Thủ tướng và sự phối hợp kịp thời với Chính phủ cùng các cơ quan chức năng của Mỹ.

Nhờ đó mà dù có tăng trưởng rất cao về thị trường nhưng tới nay về cơ bản chúng ta vẫn giữ được quan hệ thuận lợi và hiệu quả trong hợp tác với Mỹ cũng như với các đối tác khác như EU… để thực thi các biện pháp chống gian lận thương mại có hiệu quả.