Hạn chế sử dụng đất đai lãng phí: Bắt đầu từ sửa đổi quy định, cơ chế giao đất, thuê đất

Được giao đất, cho thuê đất, song trong thời gian dài tuy vẫn nộp tiền sử dụng đất nhưng không đưa đất vào sử dụng, sử dụng lãng phí, đầu cơ đất đang diễn ra nhiều nơi. Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ quy định, cơ chế về giao đất, thuê đất còn nhiều kẽ hở.

Xét giao đất, thuê đất không căn cứ năng lực tài chính nhà đầu tư

Theo kết quả kiểm kê đất đai 2010 trên địa bàn thành phố, diện tích đất đã giao, cho thuê nhưng chậm đưa vào sử dụng diễn ra ở khá lớn, tới  157,56 ha. Diện sử dụng đất là tổ chức kinh tế để hoang hóa, lãng phí khoảng 90,63 ha, chiếm 1,14% diện tích được giao; gia đình, cá nhân 40,39 ha, bằng 0,06% diện tích được giao và của tổ chức khác 26,54 ha, bằng 5,69% diện tích được giao.

Tại cuộc làm việc của Ban chỉ đạo Trung ương về tổng kết thi hành Luật Đất đai trên địa bàn thành phố, Giám đốc Sở Tài nguyên-Môi trường Bùi Quang Sản phản ánh: Việc đánh giá, xác định năng lực tài chính của nhà đầu tư chưa được đề cao trong quy định giao đất, cho thuê đất. Do vậy có nhiều nhà đầu tư sau khi được giao đất, cho thuê đất không có đủ năng lực tài chính triển khai dự án, gây nên tình trạng đất đai để hoang hóa, lãng phí tài nguyên. Trong khi đó, các cơ quan chức năng chưa có phương pháp, quy định cụ thể về việc xác định năng lực tài chính của nhà đầu tư.

Trong khi đó, giá giao đất, cho thuê đất  thấp nên có tình trạng doanh nghiệp giữ đất, đầu cơ đất. Theo quy định hiện hành, người được giao đất nộp tiền sử dụng đất một lần theo Giá đất quy định, dựa vào giá thị trường. Còn người thuê đất  trả tiền thuê hằng năm, bằng 0,5-0,7% giá đất dùng để tính tiền sử dụng đất. Cụ thể, tiền thuê đất mỗi năm là 0,5-0,7% giá đất; còn giao đất, nếu thời hạn 50 năm thì khấu hao tiền sử dụng đất hàng năm là 2%, thời hạn 20 năm thì khấu hao là 5%/năm.

Đất nông nghiệp tại khu vực Đầm Nẩy nằm giáp ranh giữa quận Kiến An và thị trấn Trường Sơn (An Lão) hiện có nhiều hộ không sản xuất mà giữ đất xây tường bao.

Tại báo cáo về tình hình thực hiện Luật Đất đai trên địa bàn thành phố thời gian qua, Sở Tài nguyên-Môi trường cho rằng quy định về việc giao đất, cho thuê đất chung chung, thiếu chặt chẽ, gây khó khăn cho công tác quản lý. Theo quy định, các dự án sử dụng vốn ngân sách, vốn 100% nước ngoài, nhu cầu sử dụng đất được xác định theo quyết định, phê duyệt dự án đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư. Các dự án có nhu cầu sử dụng đât rất khác nhau, từ quy mô, đến tính chất. Song lại chưa có quy trình cụ thể cho việc thẩm định nhu cầu sử dụng đất trước khi có quyết định phê duyệt dự án đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư.

Những dự án còn lại được xác định nhu cầu sử dụng đất theo thông tư 14/2009 ngày 1-10-2009. Thông tư này cũng rõ nhiều điều chưa rõ, quá trìu tượng. Như điều 27 quy định đối với dự án chưa rõ về tiêu chuẩn, định mức sử dụng đất, cơ quan thẩm định căn cứ vào quy mô, tính chất dự án và khả năng đáp ứng về quỹ đất của địa phương để đánh giá. Theo khoản 1 điều 27 Nghị định 69/2009 của Chính phủ, căn cứ để quy định cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với trường hợp chưa có quy hoạch sử dụng đất hoặc kế hoạch sử dụng đất được duyệt dựa vào quy hoạch xây dựng đô thị hoặc quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt.

Năm 2011, để hạn chế tình trạng đất đai chậm đưa vào sử dụng, gây lãng phí tài nguyên, Sở Tài nguyên-Môi trường phối hợp với các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng đất đai của các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn; kiểm soát chặt chẽ việc chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật và quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt./.

Nguyên Mai