Khai báo thủ tục hải quan bằng phương thức điện tử là xu thế chung. Đối với doanh nghiệp (DN), việc ứng dụng hải quan điện tử đem lại nhiều lợi ích thấy rõ. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, các DN vẫn còn chần chừ với thủ tục hải quan tiên tiến này.
Ứng dụng hải quan điện tử, các DN rút ngắn được nhiều thời gian và chi phí.
Lợi ích...
Đề cập các lợi ích của DN khi tham gia hải quan điện tử, ông Lê Văn Ninh, Ban Cải cách Hiện đại hóa (Tổng cục Hải quan) dí dỏm rằng: “DN ngồi quán cà-phê cũng có thể làm được thủ tục hải quan điện tử”. Theo ông Ninh, hải quan điện tử sẽ giúp các DN giảm được thời gian làm thủ tục, vì không phải đến trụ sở Hải quan mà ở bất cứ nơi nào có máy tính kết nối Internet và được thông quan ngay đối với lô hàng thuộc diện miễn kiểm tra hồ sơ giấy và thực tế hàng hóa. Sự tiện lợi còn nằm ở chỗ, DN có thể khai báo hải quan bất cứ lúc nào thay vì giờ hành chính như trước đây. Hơn nữa, DN được quyền ưu tiên thứ tự kiểm tra, được cơ quan Hải quan cung cấp thông tin về quá trình xử lý hồ sơ hải quan điện tử, được hỗ trợ cung cấp phần mềm khai báo và tư vấn miễn phí trực tiếp, được chọn hình thức nộp lệ phí theo từng tháng hoặc theo từng tờ khai. Ngoài ra, DN còn được nhiều lợi ích trong sử dụng hồ sơ thanh khoản hợp đồng, được kết nối đồng bộ với cơ quan hải quan về mặt dữ liệu, được sử dụng hóa đơn in ra từ hệ thống, đóng dấu, ký tên của đại diện DN để thông quan hàng hóa…
Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng là 1 trong 10 Cục Hải quan được chọn triển khai thí điểm thủ tục hải quan điện tử theo Quyết định số 103/2009/QĐ-TTg ngày 12-8-2009 của Thủ tướng Chính phủ. Trước yêu cầu của hội nhập, Cục Hải quan Đà Nẵng đã triển khai khai báo từ xa bằng phương tiện điện tử cho DN từ năm 2005. Công tác này đã giúp cho thông tin khai trên tờ khai hải quan, các danh mục sản phẩm, nguyên phụ liệu nhất quán, chuẩn hóa cả phía hải quan và DN, tạo thuận lợi trong công tác quản lý, thanh khoản, quyết toán. Song cho đến nay, việc ứng dụng hải quan điện tử trong DN còn hạn chế.
…Nhưng ngại thay đổi
Theo ý kiến của nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, mặc dù vẫn biết khi tham gia hải quan điện tử, DN sẽ hưởng nhiều lợi ích, nhưng một mặt do tâm lý ngại thay đổi thói quen lâu nay, mặt khác, DN đang gặp khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị như hệ thống máy chủ chưa đồng bộ, phần mềm khai báo hải quan điện tử chưa hoàn thiện, luôn trục trặc về đường truyền, nguồn cung cấp điện… và những trở ngại thường nhật khác mà DN khó có thể thông quan.
Một số DN như Công ty Lắp máy miền Nam, Công ty Điện tử Việt – Hoa, Công ty Cao su Đà Nẵng từng nêu thắc mắc: “Nếu DN đã khai chứng từ hải quan điện tử, thì về thủ tục có cần phải có các chứng từ nữa hay không?” hoặc “Tại Đà Nẵng, nếu khai báo trực tiếp vào TP. Hồ Chí Minh thì nhận phản hồi như thế nào?”, “Khi áp dụng hải quan điện tử, việc phân luồng xanh, luồng vàng, luồng đỏ với các DN sẽ thực hiện trên máy, DN có cần cầm tờ khai chính hay không?”… Những thắc mắc tưởng chừng như cỏn con, lặt vặt ấy đôi khi lại là trở ngại không nhỏ đối với các DN, bởi như lời một DN cho biết: “Thay vì mạnh dạn thực hiện theo phương thức mới, các “sếp” ở công ty chúng tôi chỉ đạo anh em thôi thì làm thủ công cho xong”.
Ông Phạm Duy Nhất, Giám đốc trung tâm Dữ liệu và CNTT (Cục Hải quan Đà Nẵng) cho biết: Theo kế hoạch, trong năm 2010, Cục Hải quan Đà Nẵng sẽ triển khai mở rộng cho tất cả các Chi cục Hải quan trực thuộc áp dụng cho loại hình kinh doanh, gia công và nhập nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu với 20 DN được lựa chọn. Theo đó, bắt đầu từ ngày 1-7 tới đây, Cục Hải quan Đà Nẵng sẽ mở rộng khai báo hải quan điện tử cho tất cả các DN đăng ký tham gia thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với loại hình kinh doanh xuất nhập khẩu. Sau đó sẽ thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với loại hình gia công và nhập nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu.
Bài và ảnh: Duyên Anh
