Hải Phòng- thành phố sinh thái trong tương lai

Tại hội nghị phi tập trung Việt- Pháp lần thứ 8 do Hải Phòng, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Thành tham luận về việc xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố sinh thái- thành phố kinh tế. Mô hình được khuyến khích  phát triển ở nhiều quốc gia, nhiều thành phố lớn trên thế giới nhằm khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và ứng phó với sự biến đổi khí hậu.

Ước mơ của người dân

Xây dựng mô hình dựa trên tiêu chí đô thị sinh thái như, bảo đảm việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống, giữ gìn môi trường sinh sống, bảo tồn và duy trì các di sản văn hóa. Khái niệm về thành phố sinh thái được gọi với nhiều tên khác nhau: “thành phố vườn”, “thành phố xanh”, “thủ phủ sinh thái”, “đô thị tiện nghi”, “thành phố bền vững”, “thành phố mẫu về môi trường”, “thành phố ít các bon”…Mục tiêu của thành phố sinh thái là giảm phát thải khí các bon, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo; giảm sử dụng nguyên liệu thông qua phát triển công nghệ cao, tái chế nguyên liệu hợp lý, đa dạng sinh học (động vật và thực vật), tạo khoảng xanh cho môi trường.

Bảo đảm các yêu cầu về bảo vệ môi trường đồng thời với phát triển kinh tế không dễ. Trong nhiều trường hợp, đây là hai mặt đối lập với các lợi ích trái ngược nhau. Do vậy, cần có khung pháp lý đầy đủ để bảo đảm cho các cơ chế, chính sách được thực hiện nghiêm và hiệu quả. Đối với thành phố sinh thái, mỗi khu đô thị, khu công nghiệp, mỗi vùng quê, con sông, tuyến đường…đều phải là các điểm mẫu về môi trường sinh thái xanh, sạch, đẹp. Cụ thể là các khu đô thị không chỉ có khả năng đóng góp cho nền kinh tế như tạo việc làm, nâng cao thu nhập người dân mà còn có khả năng đáp ứng các yêu cầu phát triển xã hội : các dịch vụ vui chơi, giải trí, xóa đói, giảm nghèo, chăm sóc các đối tượng xã hội, giảm các tệ nạn. Người dân dễ dàng tiếp cận với các trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, thông tin liên lạc, khu công viên, vui chơi, giải trí…Các khu công nghiệp là những KCN xanh, thân thiện với môi trường, tích cực sử dụng năng lượng thiên nhiên (năng lượng mặt trời, sức gió, nước); hạn chế phát thải khí nhà kính, các bon…Hệ thống giao thông và các công trình xây dựng cũng tuân thủ các yêu cầu thân thiện với môi trường. Trong từng KCN, khu đô thị, dành nhiều khoảng xanh, công viên, diện tích mặt nước…tạo môi trường sống và kinh doanh thân thiện với thiên thiên. Tăng cường bảo vệ và duy trì các hệ sinh thái rừng, biển, sinh vật sống tự nhiên, nguồn nước mặt của thành phố như các con sông, hồ, vùng nước ven biển...

Cần nhiều nỗ lực để Hải Phòng trở thành thành phố sinh thái.

Đạt được các tiêu chí về thành phố sinh thái- kinh tế, cần rất nhiều nỗ lực của toàn xã hội. Thành phố Kitakyushu của Nhật Bản từng bị ô nhiễm nặng nề do sản xuất công nghiệp, nay trở thành thành phố sinh thái điển hình. Nhiều thành phố khác trên thế giới cũng vậy. Nền kinh tế cả nước nói chung và Hải Phòng nói riêng nhiều tồn tại, yếu kém về môi trường do hậu quả một thời gian dài phát triển kinh tế chưa chú trọng đến bảo vệ môi trường; hậu quả của thói quen sống chưa vệ sinh, khoa học…Thực hiện theo các tiêu chí về bảo vệ môi trường luôn đi đôi với khắc phục hậu quả. Bám sát định hướng này, Hải Phòng đang tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển bền vững. Đó là giảm dần tỷ trọng các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động, giá trị gia tăng thấp, công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường…như dệt may, da giày, đóng tàu…sang nhóm ngành cơ khí chính xác, điện, điện tử, công nghệ cao, khuyến khích áp dụng sản xuất sạch hơn, giảm tiêu hao năng lượng, vật liệu, giảm phát thải khí nhà kính. Đơn cử, trong ngành sản xuất giày dép, so với thời “hoàng kim”, đến nay, quy mô ngành thu hẹp dần, chuyển sang phát triển chiều sâu. Số lao động giảm còn một nửa, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn đạt các chỉ tiêu phát triển. Một số doanh nghiệp sản xuất giày dép, dệt may đa dạng hóa lĩnh vực sản xuất như các công ty TNHH MTV da giày Hải Phòng, Công ty CP Hàng Kênh… Thành phố có thêm nhiều doanh nghiệp công nghệ cao đi vào hoạt động như Khu liên hợp sản xuất thiết bị năng lượng GE; các doanh nghiệp sản xuất thiết bị nghe nhìn, điện tử, lắp ráp linh kiện, thiết bị ô tô như Pioneer, Toyoda Gosei, Toyota Boshoku, Yazaki, Sumida…Tính đến nay, thành phố có 6 KCN đang hoạt động và 3 khu khác đang khẩn trương xây dựng hạ tầng. Các KCN được yêu cầu bảo đảm các tiêu chí về môi trường, có hệ thống xử lý nước thải tập trung…Hệ thống hạ tầng giao thông, cảng, dịch vụ cảng biển, logistic…ngày càng hoàn thiện. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường đang phải di dời ra khỏi khu dân cư và xây dựng nhà máy mới tuân thủ các quy định về môi trường.

Các nhiệm vụ khác là chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa vào khai thác tài nguyên, lao động chất lượng thấp sang tăng trưởng theo chiều sâu, gắn với bảo vệ môi trường. Các ngành lĩnh vực thế mạnh, mũi nhọn được ưu tiên đầu tư, hỗ trợ phát triển để nâng cao năng lực cạnh tranh. Thay đổi nhận thức về sản xuất và tiêu dùng như khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu, đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm theo quy trình công nghệ thân thiện với môi trường…Kết quả đạt được là nền kinh tế vận hành đồng bộ, nhịp nhàng và nền nếp, người lao động làm việc có kỷ luật, có kỹ thuật và có năng suất cao; người dân có ý thức và trách nhiệm chung trong công tác bảo vệ môi trường…

 Mai Hương