Hải Phòng: Kiến tạo thành phố số, đô thị thông minh

Nuôi dưỡng khát vọng đi đầu xây dựng thành phố số

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch UBND TP Hoàng Minh Cường cho biết, Chuyển đổi số (CĐS) và xây dựng TP số, đô thị thông minh không chỉ là lựa chọn, mà là con đường tất yếu để Hải Phòng mở rộng không gian phát triển, khai thác hiệu quả nguồn lực dữ liệu và dẫn dắt sự phát triển bền vững của TP trong giai đoạn mới.

Nghị quyết 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã đặt mục tiêu, phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số, công nghiệp văn hoá số đạt mức cao của thế giới. Đến năm 2045, kinh tế số chiếm tối thiểu 50% GDP. Đây là một khát vọng lớn, đòi hỏi phải coi khoa học công nghệ và CĐS là đột phá hàng đầu.

Đặc biệt, ngày 08/10/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định số 3090 công bố Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số. Hải Phòng nhìn nhận văn bản này không chỉ là một quy định kỹ thuật, mà là “bản thiết kế ngôi nhà số chung” của quốc gia trong kỷ nguyên số.

Khung kiến trúc đã xác lập một triết lý quản trị mới: chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị dựa trên dữ liệu, với các lớp chức năng rõ ràng từ hạ tầng số, dữ liệu, ứng dụng đến kênh tương tác. Đây chính là nền móng quan trọng để Hải Phòng xây dựng kiến trúc số của riêng mình, bài bản, đồng bộ, tuân thủ chuẩn quốc gia nhưng mang bản sắc và giải quyết đúng những bài toán phát triển của TP.

Hiện nay, Hải Phòng đang nghiên cứu xây dựng các đề án quan trọng như: Đề án chuyển đổi xanh TP Hải Phòng, Đề án xây dựng Đô thị thông minh TP, Đề án xây dựng Hải Phòng trở thành Trung tâm quốc tế đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ về biển; Đề án xây dựng Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo khu vực; Đề án xây dựng trung tâm công nghiệp năng lượng tái tạo khu vực phía bắc; Xây dựng trung tâm logistics quốc tế...

Thời gian qua, Hải Phòng đã tập trung cao cho các tiến trình CĐS, cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nhờ đó, thứ hạng của TP tăng dần qua các năm, vươn lên đứng đầu cả nước trên 4 chỉ số quan trọng là Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), cải cách hành chính (PAR), chỉ số đánh giá sự hài lòng của người dân và tổ chức với điều hành của chính quyền (SIPAS), chỉ số chuyển đổi xanh cấp tỉnh (PGI).

“Tuy nhiên, TP cũng thẳng thắn nhìn nhận những điểm nghẽn còn tồn tại về hạ tầng, dữ liệu và nguồn nhân lực. Việc hợp nhất hai địa phương đặt ra thách thức lớn, nhưng đồng thời mở ra cơ hội để tái thiết toàn diện hệ thống số của TP. Hải Phòng xác định rõ: không chắp vá, không làm lại từng phần, mà xây dựng đồng bộ từ nền tảng dữ liệu, kiến trúc số đến mô hình quản trị.

Hải Phòng luôn nuôi dưỡng khát vọng trở thành một trong những địa phương đi đầu trong xây dựng TP số, đô thị thông minh. Tuy nhiên, để khát vọng đó được hiện thực hóa bằng định hướng và lộ trình cụ thể, TP cần các diễn đàn, hội thảo chuyên sâu nhằm tham vấn ý kiến chuyên gia và thống nhất cách tiếp cận trong tổ chức thực hiện”, ông Cường nhấn mạnh.

Xây dựng hệ sinh thái số đồng bộ, lấy dữ liệu làm trung tâm

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung thảo luận và hiến kế cho TP trên 4 trụ cột chính: Hạ tầng số và an ninh mạng dùng chung; Dữ liệu và nền tảng lõi; Ứng dụng và nghiệp vụ dùng chung; Kênh tương tác và đo lường hiệu quả.

Tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng Vũ Đại Thắng đã nêu rõ điểm nghẽn, thành tựu và định hướng phát triển TP số. Theo đó, trong 5 năm qua, Hải Phòng đạt top 3 chỉ số DTI quốc gia, hạ tầng cáp quang, 4G hoàn thiện 100%; hình thành kho dữ liệu dùng chung và dữ liệu mở với 200 bộ dữ liệu nền tảng phân tích dữ liệu tổng hợp dùng chung; đồng thời ban hành cơ chế thu hút nhân lực công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo.

Dù sở hữu nhiều lợi thế về phát triển công nghiệp, logistics và hệ thống hạ tầng dịch vụ, Hải Phòng vẫn đang đối mặt với không ít thách thức trong tiến trình ứng dụng công nghệ số và AI. Hoạt động điều hành của chính quyền trên môi trường số còn hạn chế, thiếu dữ liệu để hỗ trợ ra quyết định. Tỷ lệ doanh nghiệp công nghệ số còn thấp. Bên cạnh đó, hạ tầng dữ liệu chưa được tổ chức đồng bộ, tình trạng phân mảnh thông tin còn tồn tại. Trong khi đó, nguồn nhân lực công nghệ cao chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là ở khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa, nơi khả năng tiếp cận và đầu tư cho công nghệ còn nhiều hạn chế.

Phát biểu tại diễn đàn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Hải Phòng Nguyễn Cao Thắng cho biết, Báo cáo đối sánh thực trạng CĐS của Hải Phòng với khung kiến trúc tham chiếu cấp tỉnh cho thấy một bức tranh khách quan. Bên cạnh những kết quả tích cực, TP vẫn còn những khoảng trống về hạ tầng, dữ liệu và nhân lực. Tuy nhiên, chính những khoảng trống đó lại mở ra dư địa cho phát triển, đặt ra yêu cầu phải đổi mới tư duy và cách làm trong giai đoạn tới.

Bước vào giai đoạn 2025 - 2030, TP Hải Phòng xác định CĐS không đơn thuần là ứng dụng công nghệ mà là động lực cốt lõi để phát triển TP thông minh, hiện đại. TP đặt trọng tâm hoàn thiện hạ tầng số đồng bộ, mở rộng hệ sinh thái dữ liệu, phát triển nền tảng AI và trợ lý ảo dùng chung; đồng thời, thúc đẩy doanh nghiệp vừa và nhỏ CĐS mạnh mẽ hơn.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Hải Phòng đã khái quát 5 thông điệp hành động cho giai đoạn tới. Đó là, đồng bộ hóa tư duy kiến trúc; hạ tầng dùng chung và an ninh mạng từ gốc; coi dữ liệu là tài sản chiến lược; điểm chạm thực tiễn; nhân lực sẵn sàng.

Cụ thể, Hải Phòng xác định, tập trung xây dựng một hệ thống quản trị tổng thể, lấy dữ liệu thời gian thực làm trung tâm, bảo đảm kết nối, chia sẻ, phân tích và hỗ trợ ra quyết định nhanh, chính xác, hiệu quả. TP kiên quyết chấm dứt tư duy đầu tư manh mún, cục bộ, thiếu liên thông. Hạ tầng số của Hải Phòng phải là hạ tầng mở, dùng chung, kết nối diện rộng, lấy 5G và IoT làm trụ cột, bảo đảm mọi cảm biến, mọi camera trở thành những giác quan thống nhất của đô thị, phục vụ điều hành thông minh, an toàn và phát triển bền vững.

Song song đó, Hải Phòng cam kết sẽ phá bỏ các “ốc đảo dữ liệu”, dữ liệu phải được kết nối, chia sẻ và khai thác hiệu quả; chuyển dịch từ việc người dân “chạy” theo thủ tục thành “để dữ liệu phục vụ người dân”. Các ứng dụng nghiệp vụ sẽ được quy hoạch lại, tránh trùng lặp, hướng tới một nền tảng duy nhất, đồng bộ. Ngoài ra, TP nghiên cứu, tổ chức triển khai xã số, phường số, đặc khu số - nơi người dân thụ hưởng trực tiếp, tạo nền móng vững chắc xây dựng TP số. Bên cạnh đó, Hải Phòng sẽ thúc đẩy hợp tác Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp để đào tạo nhân lực, đặc biệt là nhân lực công nghệ thông tin thực chất, đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên số.

TP Hải Phòng cũng sẽ nghiêm túc nghiên cứu, chắt lọc và cụ thể hóa các ý kiến tham luận thành nhiệm vụ, giải pháp và lộ trình triển khai khả thi, gắn chặt với khung kiến trúc tổng thể quốc gia số và điều kiện thực tiễn của TP, nhằm bảo đảm CĐS đi vào chiều sâu, thực chất, mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và công tác quản trị đô thị.