Hai mẹ con tôi bị đuổi ra khỏi nhà, xin hỏi về thừa kế không phụ thuộc vào di chúc

Sau khi vợ cả mất, chồng tôi  kết hôn với tôi, chúng tôi sinh được 1 con chung năm nay 8 tuổi. Khi biết mình bị bệnh hiểm nghèo, chồng tôi đã ra UBND phường lập di chúc để lại toàn bộ tài sản là căn nhà đang ở (là tài sản riêng của anh ấy) cho người con lớn. Sau khi chồng tôi mất, người con của vợ trước đã lập tức đuổi 2 mẹ con tôi ra khỏi nhà. Xin luật sư cho biết trong trường hợp này tôi và con tôi có được quyền hưởng thừa kế tài sản do chồng mình để lại hay không? Nguyễn Thị Dịu (Thái Bình)

Pháp luật hiện nay quy định có 2 hình thức thừa kế là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Pháp luật tôn trọng ý chí của người để lại di chúc. Người lập di chúc có quyền: Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế; Phân định phần di sản cho từng người thừa kế; Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng; Giao nghĩa vụ cho người thừa kế; Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản. 

Tuy nhiên, để bảo vệ quyền  lợi chính đáng của những người có quan hệ thân thiết với người chết, pháp luật dân sự có quy định về những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Theo quy định tại khoản 1, Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc quy định: “Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất đó: Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng; Con thành niên mà không có khả năng lao động”.

Đối chiếu với quy định trên, dù chồng chị không để lại tài sản cho chị và con chị thì hai mẹ con vẫn được hưởng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, chị có thể làm đơn khởi kiện. Hồ sơ khởi kiện gồm: Đơn khởi kiện (theo mẫu); Các giấy tờ về quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại tài sản: Chứng minh thư nhân dân, giấy chứng nhận kết hôn, sổ hộ khẩu; Giấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế; Bản kê khai các di sản…