Dự án trăm tỷ có nguy cơ chết yểu?
Được biết, Dự án Nhà máy Chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt tại xã Việt Hồng, huyện Thanh Hà, Hải Dương (Nhà máy) được xây dựng trên diện tích 5,3ha, trong tổng diện tích 15,3ha toàn dự án. Năm 2007, Nhà máy do Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương (nay là Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Hải Dương) làm chủ đầu tư, với số tiền trên 130 tỷ đồng (trong đó trên 78 tỷ đồng là nguồn ngân sách địa phương, còn lại là vốn vay ODA của Chính phủ Tây Ban Nha có lãi suất và trả nợ).
Nhà máy hoàn thành, đưa vào vận hành tháng 7/2012, với toàn bộ dây chuyền thiết bị, công nghệ, các công đoạn, hạng mục đều do phía Tây Ban Nha cung cấp, như: Phân loại sơ bộ, ủ lên men và ủ chín, phân loại tinh, nghiền và đóng bao, hệ thống trạm điện...và các thiết bị phụ trợ nhu cầu cân, ôtô, xe nâng, xe xúc lật... với công suất 64 nghìn tấn rác thô/năm (tương đương 175 tấn rác thải/ngày), thành phẩm khoảng 12.390 tấn phân hữu cơ/năm.
Với dây chuyền, thiết bị, công nghệ như vậy nhưng Nhà máy chỉ xử lý được 45% rác, còn lại 55% rác phải dùng đến công đoạn đốt. Nguyên nhân được xác định là do Công ty CP Môi trường đô thị Hải Dương không đủ năng lực vận hành, nguồn vốn đầu tư thêm lò đốt, nên chỉ được thời gian ngắn phải chuyển Nhà máy cho Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương tiếp quản, vận hành theo Quyết định số 2285/QĐ-UBND ngày 9/10/2012 của UBND tỉnh Hải Dương.
Theo đó, tỉnh này phải đối ứng đầu tư cho Nhà máy khoảng 78 tỷ đồng để trả tiếp phần nợ gốc và tiền lãi vốn vay ODA.
Sau khi tiếp nhận, đi vào hoạt động Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương đã trả nợ gốc và lãi vay phần vốn ODA 4 kỳ, với số tiền hơn 3,27 tỷ đồng. Nhưng cũng chẳng được bao lâu, sản phẩm phân hữu cơ không tiêu thụ được, nên dây chuyền sản xuất phân vi sinh phải tạm dừng hoạt động, toàn bộ lượng rác thải sinh hoạt phải chuyển sang Nhà máy xử lý rác thải Seraphin để đốt. Do đó, tháng 1/2015, Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương đã có tờ trình gửi UBND tỉnh Hải Dương xin trả lại dự án do không đủ năng lực tài chính.
Sau gần 1 năm, Nhà máy chuyển tay ông chủ mới là Công ty CP Môi trường Bắc Việt, nhưng chỉ sau 9 tháng công ty này cũng “đầu hàng” xin thôi?
“Đắp chiếu” đến tháng 7/2016, UBND tỉnh Hải Dương phải bàn giao Nhà máy cho Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương, đồng thời công ty này có nghĩa vụ trả nợ vốn ODA cho phía Tây Ban Nha như cam kết. Tuy nhiên, đến nay Nhà máy vẫn “án binh bất động” không được kiểm kê, bàn giao…khiến trang thiết bị xuống cấp, rác thải tồn chất như núi, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Những “bùng nhùng” khó hiểu
Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương mặc dù đã có nhiều văn bản đề nghị và Tỉnh ủy, UBND Hải Dương và các cơ quan, ban, ngành chức năng ra nhiều văn bản, thông báo, quyết định…Tuy nhiên, không hiểu sao phía Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương vẫn không bàn giao Nhà máy? Trong khi trước đó, chính Công ty này “chủ động” xin trả lại?
Theo tìm hiểu thì, mới đây ngày 24/8/2017, Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương đã có báo cáo cho biết nguyên nhân là do công ty này đã ký hợp đồng kinh tế với Công ty CP môi trường đô thị Hải Dương để xử lý rác thải sinh hoạt cho TP Hải Dương. Tuy nhiên, trong những năm qua, Công ty CP môi trường đô thị Hải Dương đã lợi dụng việc thực hiện hợp đồng ký với UBND TP Hải Dương dịch vụ thu gom, vận chuyển xử lý rác thải của các cơ sở kinh doanh, dịch vụ, cơ sở sản xuất công nghiệp...là những đối tượng không được hỗ trợ từ ngân sách, mà phải tự thanh toán toàn bộ chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý…
Như vậy, việc Công ty CP môi trường đô thị Hải Dương thu gom, vận chuyển rác thải và xử chung với rác thải sinh hoạt của TP Hải Dương, sau đó thanh quyết toán với chi phí xử lý rác thải từ nguồn của ngân sách theo mức hỗ trợ của UBND tỉnh Hải Dương, đã gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế của Công ty.
Theo đó, Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương đã yêu cầu Công ty CP môi trường đô thị Hải Dương phải thanh toán bổ sung tiền xử lý rác thải từ năm 2013 đến 2017, với khối lượng bình quân 40 tấn/ngày và yêu cầu trả tiền lãi do chậm thanh toán. Đồng thời, công ty này cũng yêu cầu hoàn trả tiền đầu tư sau khi tiếp nhận Nhà máy với số tiền 10 tỷ đồng. Đây chính là lý do, Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương không tiến hành kiểm kê, bàn giao Nhà máy theo Quyết định 3151/QĐ-UBND ngày 3/11/2016 của UBND tỉnh Hải Dương.
Với những “bùng nhùng” này, nếu UBND tỉnh Hải Dương không giải quyết dứt điểm, để tình trạng kéo dài sẽ khiến Nhà máy “chết yểu” và sẽ kéo theo nhiều thiệt hại về tiền của Nhà nước cũng như hệ lụy ô nhiễm môi trường chính từ Nhà máy.
Báo PLVN sẽ tiếp tục phản ánh vụ việc trên.
