Hà Nội: Không gian sáng tạo nghệ thuật hướng tới công nghiệp văn hóa

Ngắm thủy cung lung linh trên cầu đi bộ ở Hà Nội. (Ảnh B.C)

“Thủy cung” huyền ảo tại cầu đi bộ

Đầu tháng 5/2024, cây cầu đi bộ phố Trần Nhật Duật trở thành một bộ sưu tập tác phẩm sắp đặt ánh sáng, với chủ đề “Nước”. Ở đó, tác phẩm “Thủy cung” của họa sĩ Vũ Xuân Đông gợi cảm giác giống như một đường hầm thủy cung hấp dẫn với nhiều loại mô hình các loài cá đại dương đang bơi lội phía trên vòm cầu. Các loài cá, mực, sứa… làm từ vỏ chai nhựa, cốc nhựa, ống hút nhựa, ni lông tái chế… được thu gom từ khắp nơi trong thành phố. Mô hình các loài cá đại dương được chiếu sáng nhờ hệ thống đèn hắt dọc hai bên vòm cầu cũng như hệ thống ánh sáng đèn led bên trong cầu. Vòm mái nhựa che phủ vòm cầu cũng trở thành một phần của tác phẩm tương tác cùng với hiệu ứng hình ảnh của sắp đặt thủy cung.

Dọc hành lang thành cầu, tác phẩm sắp đặt ánh sáng với chủ đề “Sóng” của họa sĩ Lê Đăng Ninh gợi lại ký ức của những lớp sóng sông Hồng chuyên chở phù sa suốt chiều dài lịch sử dân tộc. Xen giữa những lớp sóng là hình ảnh vẽ tay in mộc bản tái hiện những người lao động đủ các ngành nghề quanh khu vực Hà Nội thời đầu thế kỷ 19 trong nghiên cứu về “Kỹ thuật của người An Nam” của Henri Oger được hiện lên dưới ánh đèn led đủ màu sắc.

Phía chân cầu thang đi bộ từ cả hai hướng được họa sĩ Cấn Văn Ân vẽ các bức “Cá chép vượt vũ môn” từ kho tàng tranh dân gian Hàng Trống gợi nhắc hành trình học tập rèn luyện của các em học sinh mỗi ngày leo thang bộ đi học giống như hành trình “cá chép hoá rồng”. Ngoài ra còn có một tác phẩm vẽ 3D tương tác với trụ cột cầu thành hình kéo khoá nước chảy tràn và một bức tranh 3D phía sau bức tường đê với hình ảnh những con thuyền giấy rất thân thuộc với tuổi học trò.

“Tôi yêu Hà Nội và yêu các di sản văn hóa truyền thống mà cha ông để lại cho mảnh đất Kinh kỳ này. Tôi đã dành thời gian nghiên cứu, tìm tòi chất liệu dân gian để đưa tác phẩm “Cá chép vượt vũ môn” mong muốn mọi người luôn nhớ về cội nguồn, sự hiếu học của dân tộc” - họa sĩ Cấn Văn Ân cho biết.

Theo giám tuyển Nguyễn Thế Sơn, “Dự án nghệ thuật công cộng trên cầu đi bộ Trần Nhật Duật” do nhóm nghệ sĩ Vũ Xuân Đông, Lê Đăng Ninh, Cấn Văn Ân và giám tuyển Nguyễn Thế Sơn thực hiện, kết nối khu vực trong khu phố cổ Hà Nội với không gian nghệ thuật công cộng Phúc Tân. Nó giống như một gạch nối về mặt địa lý giữa hai khu vực phố cổ trong đê và khu vực Phúc Tân ngoài đê thông qua “Dự án nghệ thuật công cộng”.

Trước đó, tại Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội với chủ đề “Dòng chảy” truyền đi thông điệp: Thiết kế sáng tạo - Đánh thức di sản công nghiệp, giúp biến đổi các nhà máy, kho xưởng đang “say ngủ” thành tổ hợp sáng tạo mang tính thẩm mỹ và giá trị giáo dục cao. Tại khu vực Tháp nước Hàng Đậu, trưng bày “Sắp đặt nước và Di sản Tháp nước Hàng Đậu” là một trải nghiệm không gian nghệ thuật sắp đặt ánh sáng từ vật liệu tái chế và hệ thống sắp đặt âm thanh của nước rất độc đáo, tái hiện lại âm thanh của nước trong tự nhiên...

Định vị thương hiệu “Thành phố sáng tạo”

Năm 2019, Hà Nội vinh dự trở thành thành viên Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Đây là cơ hội lớn để Thủ đô định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh trên mọi lĩnh vực sáng tạo văn hóa, thúc đẩy sáng tạo và công nghiệp văn hóa. Năm năm qua, Thành phố đã có những bước đi cụ thể để hiện thực hóa các cam kết khi gia nhập Mạng lưới và tiếp tục nỗ lực thực hiện các giải pháp để củng cố vị thế, định vị thương hiệu Thành phố sáng tạo.

Nguyên Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội Christan Manhart từng chia sẻ: “Hà Nội, với di sản văn hóa nổi bật và số lượng lớn những người sáng tạo, đang sở hữu những tiềm năng to lớn để sáng tạo làm chất xúc tác cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuần lễ đặc biệt trong tháng 11 này, với các cuộc triển lãm, hội thảo, talk show và biểu diễn nghệ thuật trên toàn thành phố, là cơ hội tuyệt vời để chúng ta đến với nhau và tôn vinh thành quả của sự sáng tạo. Các nhân tài Việt Nam đang cho chúng ta thấy một lần nữa tinh thần đổi mới của họ, đóng góp cho việc dựng xây thành phố, vì lợi ích của mỗi công dân nơi đây như thế nào”.

Với sức sống và nguồn lực sáng tạo của Hà Nội, các nhà thiết kế sáng tạo trẻ trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như kiến trúc, mỹ thuật, âm nhạc, sân khấu, công nghệ… đã cùng nhau kết nối, phát huy các nguồn lực văn hóa, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của cộng đồng sáng tạo, qua đó gửi gắm tình yêu, niềm tự hào về Hà Nội hôm nay và khát khao cho Hà Nội ngày mai.