Doanh nghiệp lo bị “bắt lỗi”
Tại Hội thảo Góp ý dự thảo Nghị định kinh doanh xăng dầu do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Bộ Công Thương phối hợp tổ chức ngày 14/5, ông Trịnh Quang Khanh - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng, với việc xây dựng một nghị định kinh doanh xăng dầu (KDXD) mới, thay thế hoàn toàn 3 nghị định hiện hành, thì “những quy định chung chung nên lược bớt cho doanh nghiệp (DN), nếu không DN rất dễ bị bắt lỗi trong các cuộc thanh, kiểm tra”. Ví dụ như những yêu cầu liên quan nhân viên KDXD phải bảo đảm phòng cháy, chữa cháy nên lược bỏ vì những điều khoản liên quan đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường bãi bỏ.
Hay như điều khoản quy định “đối với thương nhân phân phối phải có dung tích kho tối thiểu 2.000m3 hoặc thuê của thương nhân phân phối XD có 5 năm kinh nghiệm”, cũng gây ra rất nhiều khó khăn cho DN bởi hiện nay quỹ đất không có nhiều, tài chính của DN cũng yếu. Chưa kể, quy định này có thể khiến DN tăng thêm rất nhiều chi phí. Đây cũng là vấn đề mà ông Nguyễn Hữu Thập - đại diện Hiệp hội DN Tuyên Quang băn khoăn. “Đề nghị các cơ quan nhà nước kiểm tra xem các DN thuê kho có dùng kho để sử dụng không, có chứa trữ XD trong đó không hay chỉ thuê kho để bảo đảm đúng quy định. Điều này gây lãng phí rất lớn” - ông Thập nói.
Ngoài ra, theo ông Khanh, một số quy định khác cũng cần bỏ như “thương nhân phân phối phải có văn bản thỏa thuận nguyên tắc với thương nhân đầu mối” vì chưa chắc đã thực hiện thỏa thuận này; “Gửi thông tin về hệ thống của mình cho thương nhân đầu mối để đăng ký” để làm gì, khi các DN bán lẻ được mua từ 3 nguồn thì 3 ông thương nhân đều đăng ký tên 1 DN bán lẻ. Điều này gây rườm rà về thủ tục hành chính, không cần thiết” - ông Khanh nói.
Việc dự thảo tập trung quá nhiều quyền lợi cho DN đầu mối được hầu hết đại diện các DN nhắc đến trong các phát biểu của mình khi cho rằng, DN đầu mối được nhập khẩu, được phân phối, được mua bán với nhau và được bán lẻ. “2 năm nay, DN bán lẻ XD như nằm trên giường bệnh. Nếu kéo dài tình trạng như hiện nay thì DN bán lẻ XD sẽ mất hết sản nghiệp, trong khi đó xây dựng chính sách phải tạo ra động lực, ham muốn kinh doanh cho DN” - Giám đốc Công ty Xăng dầu Sài Gòn Đỗ Thanh Hán nói.
Mục tiêu bảo đảm thị trường có đủ xăng dầu
Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh chia sẻ: “Với kinh nghiệm 25 năm theo dõi KDXD, tôi mong muốn xây dựng nghị định KDXD lần này phải nghiêm túc, thận trọng, nhanh nhưng chuẩn để thay thế toàn bộ các nghị định trước đây… và phải đặt mục tiêu xây dựng nghị định làm sao để có đủ XD, tránh tình trạng xếp hàng mua XD như đã xảy ra vào năm 2022 và mức giá hợp lý”.
Ông Hoàng Trung Dũng - Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ đưa vấn đề dự thảo đã “bó” quyền mua bán của các thương nhân phân phối khi chỉ được mua từ đầu mối mà không được mua bán lẫn nhau. Điều này gây khó khăn cho nguồn cung, là một sự hạn chế quyền cạnh tranh của DN trong khi các thương nhân đầu mối lại được quyền mua bán lẫn nhau.
Nhìn từ góc độ luật pháp, Luật sư Nguyễn Tiến Lộc - Văn phòng Luật sư NH Quang & cộng sự cho rằng, dự thảo Nghị định KDXD mới có nhiều quy định can thiệp không hợp lý vào các quan hệ thị trường, hạn chế quyền tự do kinh doanh của DN và không bảo đảm xây dựng môi trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh. Ví dụ như quy định thương nhân phân phối chỉ được mua xăng dầu từ các thương nhân đầu mối mà không phải nguồn khác…
Về phía cơ quan soạn thảo, ông Phan Văn Chinh, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương, đồng thời là Phó Trưởng Ban soạn thảo nghị định cho biết, mục tiêu dự thảo muốn giảm bớt đa mục tiêu trong quản lý, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, hài hoà lợi ích của các bên. Do đó, cơ quan soạn thảo mong muốn nghe được ý kiến đa chiều, thậm chí trái chiều để xây dựng nghị định tốt nhất. Ông Chinh khẳng định, cơ quan quản lý sẽ tổng hợp và tiếp thu các ý kiến góp ý tại Hội thảo.
