'Gỡ vướng' việc xử lý phương tiện vi phạm quá hạn tạm giữ cách nào?

Tồn đọng gần 137 nghìn phương tiện chưa xử lý được

Theo Thiếu tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an, từ năm 2013 đến tháng 9/2019, công an các đơn vị, địa phương đã tạm giữ 4.298.097 phương tiện giao thông đường bộ, trong đó 248.938 ô tô; 3.959.404 xe máy, chiếm 92,1%... 

Thực tế hệ thống trang thiết bị, nhà tạm giữ phương tiện, kho bãi chưa đáp ứng yêu cầu tạm giữ, bảo quản. Hầu hết các đơn vị đều tận dụng trụ sở cơ quan giữ phương tiện vi phạm, hoặc sử dụng nơi tạm giữ chung của nhiều đơn vị, không có kho chứa chuyên dụng riêng biệt, nhiều trường hợp phải thuê kho, bãi làm nơi tạm giữ; có 32/63 địa phương còn đơn vị phải thuê địa điểm tạm giữ phương tiện.

Việc gia tăng số lượng phương tiện quá hạn tạm giữ mà chưa xử lý được dẫn đến tình trạng quá tải, tại nhiều địa phương nơi tạm giữ phương tiện xuống cấp, không đảm bảo các điều kiện an toàn, dễ dẫn đến tình trạng cháy nổ…

Tướng Ngọc cho biết, tính đến tháng 9/2019, tại công an các đơn vị, địa phương còn tồn đọng 136.989 phương tiện quá thời hạn bị tạm giữ chưa xử lý được, gồm 772 ô tô; 134.073 xe máy, chiếm 98%; và 2.144 phương tiện khác, chiếm 1,6%.

Việc gia tăng số lượng này và tạm giữ quá lâu dẫn đến tình trạng nhiều phương tiện hỏng hóc, cũ nát, không sử dụng được. Trong 136.989 phương tiện tồn đọng, có 37.006 phương tiện đã hư hỏng.

Liên quan đến những khó khăn về mặt pháp lý, ông Ngọc cho biết, do thủ tục tịch thu, bán đấu giá mất rất nhiều thời gian, trải qua nhiều khâu như: Xác minh chủ sở hữu phương tiện, giám định, thông báo niêm yết, tra cứu hồ sơ để xác định phương tiện đó có nằm trong cơ sở vật chứng hay không, định giá, ra quyết định tịch thu, lập phương án xử lý tài sản với từng phương tiện...

“Chưa có quy định cụ thể, rõ ràng về việc xử lý với tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đã quá hạn tạm giữ nếu người vi phạm không đến nhận mà không có lý do chính đáng hoặc không xác định được người vi phạm. Chưa có quy định về thời điểm bắt đầu thông báo là sau khi quá hạn bao nhiêu lâu? Thời gian giữa 2 lần thông báo? Cũng như chưa có hướng dẫn về việc xác định thế nào là lý do chính đáng?”, Tướng Ngọc nói.

Bên cạnh đó, theo Nghị định 46 thì các hành vi bị áp dụng biện pháp tạm giữ xe là các hành vi mà tài xế dễ vi phạm như: Không có giấy đăng ký xe, vi phạm nồng độ cồn, chưa đủ độ tuổi quy định… nên số xe bị tạm giữ rất lớn.

Kiến nghị về giải pháp trong thời gian tới, Tướng Ngọc cho rằng cần rà soát, sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC).

Theo đó, sửa đổi khoản 1 Điều 74 theo hướng với phương tiện quá thời hạn chấp hành quyết định xử phạt 10 ngày, nếu người vi phạm không chấp hành quyết định xử phạt thì cơ quan có thẩm quyền thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng; quá thời hạn 30 ngày mà chủ phương tiện không đến nhận, không có lý do chính đáng thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tịch thu, bán đấu giá phương tiện. Với trường hợp đủ điều kiện thì cần nhanh chóng trả lại cho người vi phạm hoặc chủ sở hữu, người sử dụng hợp pháp.

Cấp phó được giao thêm quyền xử phạt

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh, Bộ Tư pháp đã được Chính phủ giao chủ trì, phối hợp các bộ, ngành hữu quan xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC, trình Quốc hội cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 9 và trình Quốc hội thông qua vào Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV. 

Bộ Tư pháp đã tiến hành việc rà soát Luật XLVPHC, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tạm giữ, tịch thu  tang vật, phương tiện vi phạm hành chính nói chung và phương tiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ nói riêng. 

Cụ thể, sẽ bổ sung quy định về việc giao quyền áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm XLVPHC cho cấp phó. Cấp phó được giao quyền xử phạt có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, tổ chức thực hiện việc giải trình, áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm XLVPHC, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt như cấp trưởng, trừ biện pháp tạm giữ người theo thủ tục hành chính thì được thực hiện theo quy định tại Điều 123 Luật XLVPHC. 

Cùng với đó là bãi bỏ quy định về việc tạm giữ để xác định giá trị tang vật, phương tiện vi phạm hành chính tại Điều 60 Luật XLVPHC, vì đây cũng là một trong những trường hợp tạm giữ đã được quy định tại Điều 125 của Luật XLVPHC, đồng thời, bổ sung trường hợp tạm giữ: “Để định giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính làm căn cứ xác định khung tiền phạt, thẩm quyền xử phạt” vào điểm a khoản 1 Điều 125 Luật XLVPHC.

Ngoài ra, sửa đổi, bổ sung các quy định tại Điều 82 Luật XLVPHC theo hướng viện dẫn pháp luật quản lý, tài sản công để xử lý tang vật, phương tiện bị tịch thu; sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan điều kiện áp dụng, trình tự, thủ tục áp dụng một số biện pháp ngăn chặn và bảo đảm XLVPHC, trong đó có biện pháp tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Cũng theo Thứ trưởng Oanh, Bộ Tư pháp được phân công chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu, xây dựng Đề án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về XLVPHC song song với việc soạn thảo Nghị định quy định cơ sở dữ liệu quốc gia về XLVPHC.

“Mặc dù thời gian qua Bộ Tư pháp đã rất nỗ lực, chủ động, phối hợp với các bộ, ngành hữu quan trong việc nghiên cứu, xây dựng Đề án và nhiều lần có Báo cáo Thủ tướng về vấn đề này, nhưng nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về XLVPHC vẫn chưa hoàn thành do nhiều lý do khách quan. Đến nay, Bộ Tư pháp vẫn đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành, địa phương hoàn thiện chỉnh sửa, hoàn thiện hồ sơ Dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về XLVPHC theo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam”, Thứ trưởng Oanh thông tin.