Cuối tháng 11-2009, lực lượng bộ đội biên phòng thành phố làm nhiệm vụ tại cảng xăng dầu khu vực 3 thuộc địa bàn phường Thượng Lý (quận Hồng Bàng) phát hiện tàu Hải Đông 27 của Công ty TNHH Hải Đông do Vũ Văn Thế, sinh năm 1964, địa chỉ số 6/30, đường Phương Lưu, phường Vạn Mỹ (quận Ngô Quyền) làm thuyền trưởng, có dấu hiệu vận chuyển trái phép quặng ti tan đi Trung Quốc. Ngay khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm, Bộ đội Biên phòng thành phố chủ động trao đổi, phối hợp với Viện KSND thành phố thực hiện việc khám xét giám định, thu thập chứng cứ. Từ những chứng cứ ban đầu chỉ là mẩu quặng titan sót lại trên tàu, mặc dù là vụ án truy xét, nhưng qua điều tra, xác minh, nhờ phối hợp chặt chẽ, các cơ quan tố tụng đã có đủ căn cứ khởi tố vụ án về tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Vụ án được chuyển đến cơ quan cảnh sát điều tra Công an thành phố để xử lý theo thẩm quyền. Đến nay, cơ quan điều tra khởi tố thêm tội buôn lậu, bắt giữ 6 người.
Có thể nói, đây là vụ án thể hiện rõ sự phối hợp hiệu quả thực hiện quy chế trong công tác tiếp nhận, giải quyết, quản lý tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố giữa Viện kiểm sát, Công an, Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Vùng 1 cảnh sát biển, Kiểm lâm, Thanh tra, Cục Thuế, Chi cục Quản lý thị trường thành phố trong năm qua. Trong đó, Viện KSND thành phố là cơ quan thường trực của liên ngành, chịu trách nhiệm tổng hợp tình hình, tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của các ngành. Mới đây, tại cuộc họp sơ kết 1 năm thực hiện quy chế phối hợp, ông Bùi Mạnh Cường, Vụ trưởng Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra án hình sự về trật tự xã hội (Vụ 1A) Viện KSND tối cao, đánh giá, Hải Phòng là một địa phương làm tốt công tác phối hợp giữa các ngành về xử lý tin báo tố giác tội phạm. Điều này thể hiện qua việc xây dựng quy chế phối hợp cụ thể, sơ kết đánh giá kịp thời. Qua một năm, hơn 1800 tin báo, tố giác tội phạm được tiếp nhận, xử lý. Trong đó, công an thành phố tiếp nhận 1.722 tin, đã khởi tố 1.580 tin vụ án hình sự, xử lý hành chính 131 vụ, còn lại đang điều tra, xác minh. Viện KSND thành phố tiếp nhận 68 tin, làm thủ tục chuyển cho cơ quan điều tra giải quyết theo thẩm quyền. Bộ đội Biên phòng thành phố tiếp nhận 25 tin, khởi tố 23 vụ án hình sự, số còn lại xử lý hành chính.
Sự phối hợp giữa các ngành trong việc xử lý tin báo tội phạm góp phần bảo đảm mọi hành vi xâm phạm lợi ích Nhà nước, tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân được xử lý theo pháp luật, không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không làm oan người vô tội. Tuy nhiên, một số tố giác, tin báo tội phạm xảy ra thuộc lĩnh vực quản lý kinh tế như tội phạm liên quan đến hóa đơn thuế giá trị gia tăng, lừa đảo tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản có giá trị lớn, những tố giác tội phạm về hành vi cố ý gây thương tích kéo dài…thường mất nhiều thời gian để điều tra, xác minh, do đó, việc giải quyết tin báo quá hạn theo quy định.
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 còn thiếu những quy định rõ ràng về cơ chế, trách nhiệm cung cấp tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của cơ quan điều tra cho viện kiểm sát, dẫn đến việc quản lý và công tác kiểm sát chưa đạt hiệu quả cao. Một lý do nữa là, hiện nay các quy định của pháp luật chưa xây dựng được một cơ chế cung cấp tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố hữu hiệu, chặt chẽ giữa các cơ quan điều tra thuộc lực lượng công an và giữa cơ quan điều tra có thẩm quyền với các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra như: bộ đội biên phòng, hải quan, kiểm lâm, cảnh sát biển và một số cơ quan khác thuộc lực lượng công an. Điều này gây khó khăn trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố....Song, theo ông Bùi Mạnh Cường, nếu các ngành phối hợp chặt chẽ theo quy chế cũng sẽ đạt những kết quả đáng kể về việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm, giữ vững kỷ cương pháp luật. Với mỗi tin báo, khi có dấu hiệu tội phạm cần phải được khởi tố điều tra để làm cơ sở pháp lý thu thập chứng cứ./.
Hoàng Minh
