Đánh mất giá trị tinh thần là đánh mất chính mình
Giữa guồng quay hối hả của xã hội hiện đại, một bộ phận giới trẻ dường như đang bị cuốn vào những cám dỗ của lối sống buông thả, dẫn đến sự mệt mỏi, kiệt quệ về tinh thần và thân thể. Những hậu quả như tệ nạn xã hội, lối sống không lành mạnh và các căn bệnh thế kỷ như HIV đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về việc cần xây dựng một đời sống tinh thần khỏe mạnh, lành mạnh để tự bảo vệ chính mình.
Trong một chương trình về “phút nói thật” do một công ty giải trí thực hiện được đăng tải trên kênh Youtube, có một số phát sóng gây được sự chú ý của nhiều người xem, khi nhân vật chính là một bạn trẻ giấu mặt đã kể lại câu chuyện nhiều bi kịch của mình. Bạn vốn là một học sinh giỏi, từng được trường cử đi thi quốc gia về môn Văn, từng là niềm tự hào của cha mẹ, từng là một người yêu đọc sách, thích văn chương. Thế nhưng, khi bắt đầu lên đại học, kết bạn với những người bạn “sành điệu”, cô gái trẻ choáng ngợp trước một lối sống rất khác. Những cuộc chơi vui thâu đêm suốt sáng, những bữa tiệc xa hoa, những món đồ đắt tiền, ánh mắt ngưỡng mộ của chúng bạn... tất cả đã khiến cô không còn tâm trí để gắn bó với sách vở, trường lớp nữa. Cô từ bỏ những người bạn tốt, chân phương, không còn giữ những thói quen tích cực như đọc sách, sáng tác. Cuộc sống của cô chỉ đơn giản là những cuộc vui bất tận ngày nối ngày. Nhưng gia đình hoàn cảnh trung lưu, cô gái cũng khó lòng đeo đuổi cuộc sống vui chơi phù phiếm như chúng bạn. Thế là cô được bạn giới thiệu đi vào con đường làm “sugar baby”.
Chỉ một lần tặc lưỡi, cô sinh viên đại học đã trượt dài. Cô không còn lên giảng đường thường xuyên mà chỉ là những cuộc vui hết mình, những món đồ hiệu, những buổi gặp gỡ, trao đổi thân xác lấy vật chất với các “sugar daddy”. Cho đến lúc cô bị bắt khi đường dây môi giới mại dâm bị phanh phui.
Do vắng học nhiều, cô cũng đã bị đuổi học. Ở tuổi hai mươi, cô gái trẻ thấy tương lai mình mù mịt, phải đối mặt với vô vàn ánh mắt của người đời cùng nỗi thất vọng cùng cực của cha mẹ. Sau lần tự sát không thành, cô bắt đầu quyết tâm làm lại và đang chập chững từ con số “âm”.
Có thể thấy, trong thời đại mà những giá trị vật chất được đề cao, một bộ phận giới trẻ đang dần đánh mất sự cân bằng trong cuộc sống. Họ chạy theo những tiêu chuẩn phù phiếm, xem số lượng lượt thích, lượt theo dõi trên mạng xã hội là thước đo giá trị bản thân. Những món đồ hàng hiệu, những bữa tiệc xa hoa và những hình ảnh “sang chảnh” trở thành mục tiêu để khẳng định chỗ đứng trong xã hội.
Hậu quả của lối sống này không chỉ dừng lại ở việc tiêu tốn thời gian, tiền bạc mà còn gây ra sự kiệt quệ về mặt tinh thần. Áp lực phải sống theo kỳ vọng của người khác khiến họ rơi vào trạng thái căng thẳng, trầm cảm, hoặc mất phương hướng. Nhiều nghiên cứu xã hội học gần đây cũng chỉ ra rằng giới trẻ chạy theo lối sống vật chất thường có nguy cơ cao sa vào các hành vi nguy hiểm như sử dụng chất kích thích, quan hệ tình dục không an toàn, hoặc lao vào các mối quan hệ độc hại.
Lối sống buông thả không chỉ xuất phát từ sự thiếu kiểm soát bản thân mà còn là hệ quả của việc thiếu sự giáo dục tinh thần từ gia đình và xã hội. Thực tế, có không ít trường hợp giới trẻ vì thiếu định hướng đã tìm đến những thú vui tạm bợ để khỏa lấp cảm giác trống rỗng.
Ví dụ, tỷ lệ lây nhiễm HIV ở người trẻ tuổi tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đang có xu hướng gia tăng. Theo báo cáo của Bộ Y tế, phần lớn các ca nhiễm mới đến từ hành vi quan hệ tình dục không an toàn và sử dụng ma túy. Điều này phản ánh thực trạng đáng lo ngại khi thiếu hiểu biết và sự buông thả đã đẩy họ vào những hậu quả nghiêm trọng.
Ngoài ra, các nền tảng mạng xã hội phổ biến hiện nay cũng vô tình trở thành nơi khuyến khích các xu hướng sống thử, tiêu xài phung phí và cổ súy lối sống tự do thái quá. Một bộ phận giới trẻ dần đánh mất khả năng tự kiểm soát, thậm chí chấp nhận những hành vi nguy hiểm để đổi lấy sự chú ý tạm thời.
Quay về với chính mình
Để vượt qua những cạm bẫy của lối sống sa đọa, việc xây dựng đời sống tinh thần khỏe mạnh không chỉ là một lựa chọn, mà là điều bắt buộc. Một tâm hồn khỏe mạnh sẽ giúp mỗi người trẻ tự bảo vệ mình trước những nguy cơ, đồng thời tìm được niềm vui và ý nghĩa thực sự trong cuộc sống.
Giá trị của mỗi người không nằm ở những gì họ sở hữu, mà ở cách họ sống và cống hiến. Thay vì chạy theo hào nhoáng bên ngoài, điều nên làm là tập trung vào việc phát triển trí tuệ, lòng nhân ái và sự kiên cường.
Theo các chuyên gia, hành trình xây dựng một đời sống tinh thần lành mạnh là sự kết hợp của các yếu tố: Vun đắp đời sống tâm hồn và tạo nên những thói quen sống tích cực hàng ngày. Những hoạt động như thiền, yoga, hoặc đơn giản là dành thời gian cho thiên nhiên có thể giúp giảm căng thẳng và tăng cường sự kết nối với bản thân. Tại Nhật Bản, phong trào “tắm rừng” (shinrin-yoku) đã chứng minh hiệu quả trong việc cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất, giúp nhiều người chữa lành được tổn thương, vun bồi sự phong phú và cởi mở tinh thần.
Môi trường sống và những người bạn đồng hành cũng đóng vai trò quan trọng trong hành trình chữa lành và xây dựng đời sống tinh thần. Tham gia các hoạt động thiện nguyện, câu lạc bộ thể thao, hay các lớp học kỹ năng không chỉ giúp mở rộng mối quan hệ mà còn thúc đẩy những giá trị tích cực.
Một đời sống tinh thần lành mạnh không thể tách rời kiến thức đầy đủ về sức khỏe tâm lý và giới tính. Chẳng hạn, các chương trình giáo dục giới tính toàn diện tại nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn và lây nhiễm HIV ở thanh, thiếu niên.
Tại Việt Nam, những năm gần đây, bên cạnh một bộ phận giới trẻ chạy theo lối sống vội, đề cao giá trị vật chất thì còn rất nhiều bạn trẻ đang trên hành trình xây đắp những giá trị sống tốt lành cho mình và cộng đồng. Đó là những người trẻ không chú trọng hướng ra bên ngoài mà quay về bên trong, nâng cao giá trị tinh thần. Có những bạn trẻ bỏ phố về làng quê, đeo đuổi nông nghiệp sạch và các giá trị bền vững, tạo ra nhiều công ăn việc làm cho bà con nông dân. Nhiều bạn trẻ không dùng mạng xã hội để “sống ảo” mà xây dựng những kênh có nội dung tích cực, phản ánh sự thay đổi nội tâm để tốt lên mỗi ngày của chính bản thân, hay lan tỏa giá trị của việc đọc sách, trồng cây, kể những câu chuyện đẹp, nhân văn trong cuộc sống. Có những nhóm bạn trẻ làm phong phú đời sống tinh thần bằng những chuyến đi xa khám phá thế giới, hay lan tỏa lối sống xanh, sống tích cực bằng cách làm sạch rác trong cộng đồng...
 |
Một bộ phận giới trẻ ngày nay chạy theo lối sống thác loạn, đề cao giá trị vật chất. (Ảnh: CA) |
Tại Việt Nam, trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS, có những bạn trẻ được gọi là “đồng đẳng viên”. Họ là những người đang “có AIDS”, từng nghiện ngập, từng tham gia đường dây mại dâm, từng sa vào những mối quan hệ phóng đãng... Họ hiểu rõ lối sống thác loạn của một bộ phận giới trẻ, nhưng bằng sức mạnh tinh thần, họ đã thoát ra được lối sống ấy, làm lại cuộc đời. Và họ dùng tất cả những bài học của chính mình, những kiến thức, kinh nghiệm trang bị được để quay lại giúp đỡ những người hiện đang bị HIV, đang sa chân vào một lối sống không lành mạnh. Cách mà họ đang làm cũng chính là hành trình chữa lành cho bản thân, vun đắp những giá trị đẹp đẽ về tinh thần trong đời sống.
Xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm. Khi người trẻ nhận ra giá trị thực sự của một tâm hồn lành mạnh, họ sẽ tìm được hướng đi bền vững cho cuộc đời. Hành trình này không chỉ giúp họ tránh xa những nguy cơ xã hội mà còn mở ra cánh cửa đến một cuộc sống đầy ý nghĩa, tràn ngập năng lượng tươi trẻ và niềm vui thực sự.
