Chiều thứ Bẩy 13/3, tin thời sự “nóng” về việc quân đội Nga tấn công và thậm chí “Tổng thống Gruzia Saakashvili đã bị giết chết” thông báo trên kênh truyền hình “Imedi” của Gruzia đã khiến đất nước này náo động. Hồi lâu sau, cũng kênh truyền hình đó lý giải rằng thông tin trên “chỉ là một kịch bản về khả năng diễn biến có thể của tình hình Gruzia trong trường hợp Nga bành trướng thật sự” ?!
 |
| Ảnh chụp màn hình khi “Imedi” phát phóng sự giật gân |
Thế nhưng đó đã là một phóng sự truyền hình khá dài với nhiều đoạn quay, không hề có cảnh báo gì trước mà vào đề luôn: “Sáng hôm nay ở Tskhinval đã xảy ra vụ khủng bố chống lại người đứng đầu Nam Osetya Eduard Kokoity, sau đó quân đội Nga đã xâm nhập vào Gruzia”.
Phóng sự khẳng định rằng “đích thân Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã công bố “Mikhail Saakashvili là tên khủng bố và Gruzia cần được giải phóng khỏi nguyên thủ đương quyền”. Tiếp đến là tin “như thật”: “Chính phủ và Tổng thống Mikhail Saakashvili đã được sơ tán”. Cảnh những đoàn xe tăng nối dài lăn bánh và binh lính súng ống lăm lăm. Sau vài phút người dẫn chương trình truyền hình vẻ mặt nghiêm trọng thông báo về cái chết của ông Saakashvili và việc thành lập “Chính phủ nhân dân” đứng đầu là bà Nino Burdzhanadze thuộc phái đối lập. Trên màn ảnh chiếu cảnh các cư dân địa phương người trên xe người chân trần chạy bộ đang chen lấn tìm cách thoát khỏi Tbilisi, Gori và Mtshety.
Chương trình kéo dài nửa giờ và phần cuối là tin “về những vụ oanh tạc khủng khiếp, bom dội xuống các sân bay và hải cảng của Gruzia”.
Sau đó, mới là thông báo của kênh truyền hình, rằng “vừa rồi là phóng sự đặc biệt về khả năng có thể của diễn biến tình hình”!
Cả nước hoảng loạn
Không rõ các chuyên viên truyền hình “Imedi” Gruzia có tiên liệu gì chăng, nhưng phóng sự của họ đã gây ra cơn náo động chưa từng thấy ở chính Gruzia. Khắp thủ đô Tbilisi loang tin đồn rằng tại những điểm riêng biệt đã bắt đầu phân phát vũ khí cho dân thường để chiến đấu. Liên lạc điện thoại hầu như tắc nghẽn vì cùng lúc mọi người dân đồng loạt tìm cách gọi cho nhau, hoảng sợ hỏi xem có thật là đã nổ ra chiến tranh, cần đem trẻ con người già đi lánh nạn ở đâu…Thậm chí ngay cả khi phóng sự trên truyền hình đã kết thúc, vô số người vẫn không biết rằng đó chỉ là “báo động giả”, là “giả thiết mô phỏng”, bởi họ đã quá sốc với những cảnh quay và tin đọc ban đầu.
Đại diện cơ quan “Cấp cứu y tế” tuyên bố, con số những cú điện gọi đến cơ quan này tăng vọt đột ngột, phần lớn người dân than phiền về triệu chứng lên cơn co giật, đau thắt ngực, và thần kinh. Chuyên viên y tế của thủ đô Gruzia cho biết “một nửa thành phố bị suy tim cấp nhồi máu thể nhẹ”, rồi ông nêu câu hỏi bất bình : “Lẽ nào người ta có thể tiến hành một thí nghiệm kiểu như vậy?!”.
Sau khi trấn tĩnh được và hiểu ra thực chất vấn đề, đám đông những người dân giận dữ kéo đến vây quanh trụ sở truyền hình “Imedi” để phản đối chuyện đưa phóng sự giật gân nọ.
Ở thành phố Gori, đa số cư dân đã rời khỏi nhà và tụ tập ngoài phố, lo lắng nghe ngóng tình hình. Trước các trạm bán xăng xuất hiện hàng người xếp dài, ai cũng muốn có thêm nhiên liệu dự trữ. Từ các làng thuộc “vùng xung đột” ven biên, bắt đầu lục tục di tản phụ nữ và trẻ em.
Ngay cả chính quyền các địa phương cũng lúng túng không biết xoay xở ra sao vì quá bất ngờ. Chỉ riêng có các đơn vị công lực là án binh bất động vì chưa có lênh chuyển sang chế độ bất thường khẩn cấp.
Cộng đồng mạng Gruzia hết sức phẫn nộ về lối tác nghiệp kỳ dị của “Imedi”. Nhiều ý kiến nhận xét rằng, trong suốt hàng chục phút kênh truyền hình này đã giữ cả đất nước Gruzia trong tình trạng choáng sốc và như vậy là tội phạm. Một người viết: “Bà mẹ cao tuổi của tôi đã vô cùng lo sợ khi gọi điện cho tôi, mà tôi thì không biết giải thích cách nào để trấn an được mẹ”.
Nghị sĩ Gruzia Dmitry Lortkipanidze còn cho biết, một bà mẹ có người con trai đang tại ngũ sau khi xem chương trình thời sự của Imedi về việc quân Nga tấn công Gruzia đã lên cơn nhồi máu và đột tử.
Bà Nino Burdzhanadze lãnh đạo phái đối lập, một “nhân vật” trong phóng sự truyền hình nọ tuyên bố rằng sáng thứ Hai bà sẽ kiện kênh truyền hình “Imedi” ra tòa.
Kênh truyền hình “Imedi” vốn có “niềm vinh quang xám” trở mặt, vì trước đây theo phái đối lập, nhưng sau khi ông chủ Badri Patarkatshvili qua đời thì “Imedi” thì tuân thủ sự kiểm soát của ê-kip Tổng thống Gruzia.
Láng giềng bất bình
Trước hết là Nam Osetya, vùng đất trước thuộc Gruzia và đã tự tuyên bố độc lập hồi tháng 8-2008. Như “Imedi” đưa tin, một vụ ám sát ở Nam Osetya nhắm vào Tổng thống Nam Osetya đã là nguyên cớ để quân đội Nga tấn công vào tận thủ đô Gruzia.
Ông Eduard Kokoty đã buộc phải khẩn cấp tuyên bố rằng trên biên giới giữa Nam Osetya và Gruzia tất cả vẫn yên tĩnh, còn thông tin của “Imedi” về vụ ám sát ông là bịa đặt và khiêu khích. “Bối cảnh hoàn toàn bình yên. Còn tôi đang đi săn thú, tìm bắn sói và những con lang”, - nhà lãnh đạo Nam Osetya khẳng định với hãng “Interfax” như vậy.
Phát ngôn viên của chính quyền Nam Osetya nhắc lại chi tiết rằng khi diễn thuyết tại Học viện quan hệ quốc tế ở London, ông Mikhail Saakashvili từng nói, một cuộc chiến tranh mới tại khu vực Nam Kavkaz là hoàn toàn có thể và không loại trừ khả năng tái bùng phát xung đột vũ trang ở Nam Osetya và Abhazia. “Điều đó có nghĩa là ở Gruzia người ta lại đang sửa soạn trò gì đó, cậy có sự bao che của các quan sát viên từ Liên minh châu Âu”.
Ở Nga, khán giả truyền hình thấy người dẫn chương trình tường thuật lại vụ việc của các đồng nghiệp nước láng giềng và “tin thời sự nóng trên truyền hình Gruzia” với vẻ mỉa mai. Ông Konstantin Kosachev Chủ tịch Ủy ban đối ngoại của Hạ viện Nga nhận định, chuyên đề của kênh truyền hình “Imedi” là sự kích động và khiêu khích được bảo trợ. “Không thể gọi cách nào khác hơn là đáng ghê tởm và hổ nhục. Ở đây có bàn tay của nhà cầm quyền”, - nghị sĩ Nga nhấn mạnh và nói thêm rằng, trong chính trị Tổng thống Saakashvili của Gruzia vẫn hành xử theo nguyên tắc “hồi kết khủng khiếp còn tốt hơn sự khủng khiếp không có hồi kết”. “Phía Nga nhất định sẽ kêu gọi cộng đồng quốc tế lưu ý đến sự khiêu khích này”.
Đại sứ của Nga tại NATO Dmitry Rogozin cũng tin rằng phía sau bài phóng sự “kỳ lạ” của “Imedi” là nhà cầm quyền Gruzia với sự dung túng của khối Liên minh, bởi chiều thứ Sáu vừa có phiên họp của Hội đồng Gruzia-NATO, “có thể từ phía NATO đã có ý kiến thế nào đó với người Gruzia, dẫn đến bùng nổ hưng phấn kỳ quặc như vậy ở vây cánh ông Saakashvili”, và phía Nga kiên quyết làm rõ sự vụ.
Khách quan mà xét, chí ít thì truyền hình Gruzia và những ai dung túng cho việc phát bài “phóng sự giả tưởng” nói trên cũng đã can tội vu khống và xúc phạm một nhân vật quốc gia cao cấp nhất như ông Dmitry Medvedev.
Không rõ bài phóng sự của “Imedi” chiều 13/3 chỉ là một trò chơi “thể nghiệm truyền thông” hay là một kịch bản khiêu khích chính trị, nhưng dù sao chăng nữa lối tác nghiệp của các phóng viên truyền hình Gruzia ở đây cũng vi phạm những tiêu chí sơ đẳng mà cơ bản của báo chí. Có nhiệm vụ phục vụ cộng đồng nhưng chiều thứ Bẩy vừa rồi “Imedi” đã khiến cả cộng đồng “đứng tim”.
Từ Matxcơva
Theo
