Giáo dục mầm non tại Hải Phòng: Thuận lợi đã có, khó khăn còn nhiều (kỳ 2)
Thực hiện Quyết định 161 của Chính phủ, từ năm 2003, giáo viên mầm non không được tuyển vào biên chế nhà nước, mà chỉ là diện hợp đồng.
2 cột chống sập giữa lớp học của Trường mầm non xã Dũng Tiến (Vĩnh Bảo) Ảnh: Minh Hải
Cháu nuôi cô
Cô giáo Hoàng Thị Lệ là một trong 3 cô giáo của 2 điểm trường mầm non xã Dũng Tiến (huyện Vĩnh Bảo), trong đó, điểm trường thôn 6 nơi cô Lệ làm việc có hơn 20 cháu. Điểm trường này là nhà văn hóa thôn cũ, không có bếp, nhà vệ sinh, nên các cháu đi vệ sinh vào bô, sau đó cô giáo vào nhà dân đổ nhờ. Cô cho biết hiện mỗi tháng cô được trợ cấp 594 nghìn đồng, cộng với học phí mỗi tháng 55 nghìn đồng/cháu, chia cho 3 cô, thu nhập của cô khoảng 1,5 triệu đồng/tháng. Với khoản thu nhập ít ỏi, đời sống cô Lệ và các giáo viên ở đây rất khó khăn.
Cô giáo Nguyễn Thị Thu, giáo viên Trường mầm non Kỳ Sơn (huyện Thủy Nguyên) có chồng và 2 con. Thu nhập 1,8 triệu đồng/tháng của cô là khoản tiền duy nhất cho cả gia đình sinh sống. Không ít người đặt câu hỏi “sao cô không tìm việc làm thêm, tăng thu nhập?”, nhưng cô làm gì còn thời gian khi mỗi ngày đã dành 12 giờ ở trường mầm non. Nhà nghèo, thu nhập thấp, căn nhà của cô ở giữa cánh đồng thôn Vũ Lao không có gì đáng giá. Ngay cả đường vào nhà cô cũng chẳng có, phải đi qua các bờ ruộng. Mỗi khi trời mưa, bờ ruộng trơn trượt, cô phải gửi xe đạp rồi đi bộ về nhà.
Hiệu trưởng Trường mầm non Kỳ Sơn Bùi Thị Hồng cho biết, thu nhập của giáo viên nhà trường chủ yếu dựa vào sự đóng góp của phụ huynh học sinh. Năm 2003 thành phố cho phép các trường mầm non thu học phí 20 nghìn đồng/ tháng/trẻ với độ tuổi nhà trẻ, 15 nghìn đồng/ tháng với lứa tuổi mẫu giáo. Do mức thu quá thấp, không đủ để chi lương cho giáo viên, nên từ năm học 2007- 2008 đến nay, sau khi thỏa thuận với phụ huynh, mức thu học phí 2 lần thay đổi, hiện là 100 nghìn đồng/tháng/trẻ. Số học phí thu được, nhà trường trích 80% trả lương giáo viên, mỗi người 1 triệu đồng, còn lại hỗ trợ các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của nhà trường. Từ tháng 1-2010, giáo viên mầm non đạt chuẩn được hỗ trợ lương với mức bằng một lần lương cơ bản (730 nghìn đồng), đồng thời được tham gia BHXH. Như vậy, đến thời điểm này, thu nhập của giáo viên nhà trường chưa được 2 triệu đồng/người/ tháng.
Hiệu trưởng Trường mầm non Lâm Động (cùng huyện Thủy Nguyên) Nguyễn Thị Lý bày tỏ sự băn khoăn khi trường đạt chuẩn quốc gia thì thu nhập của giáo viên lại thấp hơn so với các trường chưa đạt chuẩn. Sở dĩ có chuyện lạ đời như vậy là vì trường đạt chuẩn thì số học sinh mỗi lớp không được quá 30 trẻ, số cô lại nhiều hơn, trong khi mức thu học phí không tăng, nên thu nhập của giáo viên sẽ thấp hơn so các trường chưa đạt chuẩn. Đã thế, do cơ sở vật chất, hệ thống điện, nước cũng phải đạt chuẩn, nên chi phí điện, nước cũng nhiều hơn.
Vì đâu nên nỗi ?
Lý giải nguyên nhân giáo viên bậc mầm non chưa được hưởng lương theo ngạch bậc như đối với giáo viên các bậc học khác, Trưởng Phòng giáo dục mầm non Sở GD-ĐT Hoàng Thị Liên cho rằng, trước hết là do những bất cập trước đây để lại. Từ năm 1970 về trước, mạng lưới nhà trẻ, trường mầm non thuộc các nhà máy, cơ quan, xí nghiệp, HTX, giáo viên được trả lương như công nhân và tính công điểm như bà con nông dân. Bước vào thời kỳ kinh tế thị trường, một số trường mầm non của cơ quan, nhà máy, xí nghiệp, HTX giải thể. Trẻ em ở nội thành học tại các trường mầm non công lập. Khu vực ngoại thành xuất hiện một số mô hình trường mầm non thu học phí bằng thóc để trả lương cho giáo viên nhưng mức rất thấp (15 nghìn đồng/tháng/trẻ). Thu nhập thấp, đời sống khó khăn, có thời kỳ nhiều giáo viên mầm non bỏ nghề. Từ năm 1995 đến năm 2002, thành phố nhiều lần hỗ trợ giáo viên các trường mầm non dân lập ở ngoại thành theo trình độ nhưng số hỗ trợ còn ít ỏi.
Thực hiện Quyết định 161 của Chính phủ, từ năm 2003, giáo viên mầm non không được tuyển vào biên chế nhà nước, mà chỉ là diện hợp đồng. Việc trả lương cho số giáo viên hợp đồng do các trường tự lo, lấy từ nguồn thu học phí. Với mức thu từ 15 nghìn đồng (đối với mầm non ngoại thành) đến dưới 100 nghìn đồng/tháng/trẻ (đối với mầm non nội thành), dù các trường có sử dụng từ 90-95% nguồn thu học phí để trả lương thì thu nhập của giáo viên mầm non cũng chẳng được bao nhiêu. Cũng theo quyết định này, các trường mầm non nông thôn được chuyển thành trường bán công, có 2-3 biên chế gồm hiệu trưởng và phó hiệu trưởng. Số giáo viên còn lại ngoài số tiền hỗ trợ hàng tháng của thành phố không được xếp và tính lương theo ngạch bậc, không phụ cấp ưu đãi và không được tăng lương như giáo viên trong biên chế, thu nhập vẫn do người dân đóng góp bằng học phí. Thống kê của Sở GD-ĐT, hiện chỉ có 28% các trường mầm non tại thành phố là trường công lập, gần 7% là trường tư thục, còn lại 65% vẫn là các trường mầm non bán công ở ngoại thành. Trong số các trường mầm non công lập, khoảng 30% giáo viên là hợp đồng, nhà trường tự trả lương bằng nguồn thu học phí. Như vậy, hiện 30% giáo viên mầm non các trường công lập và 65% giáo viên mầm non bán công ở ngoại thành chưa được hưởng lương công bằng như giáo viên cùng bậc học và các bậc học khác…
Bích Hạnh