Gian nan thay đổi thói quen đốt rơm rạ gây ô nhiễm

Tình trạng đốt rơm rạ vẫn diễn ra ở nhiều nơi. (Nguồn: BHT)
Tình trạng đốt rơm rạ vẫn diễn ra ở nhiều nơi. (Nguồn: BHT)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Dù đã được cảnh báo nhiều năm nay về tác hại của đốt rơm rạ và pháp luật cũng có chế tài xử lý vi phạm, nhưng nhiều người vẫn chưa thể thay đổi thói quen này. Đặc biệt, không ít người băn khoăn “nếu không đốt thì không biết làm gì với rơm rạ”.

Lãng phí tài nguyên

Theo một thống kê của Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT, hằng năm nước ta có khoảng 47 triệu tấn rơm rạ, 8 triệu tấn trấu, 30 - 50 triệu phế phụ phẩm thực vật khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy, những phụ phẩm này có nhiều tác dụng nếu được xử lý đúng cách, người nông dân có thể dùng để trồng nấm rơm, thức ăn gia súc, phân hữu cơ… hoặc làm nguồn nguyên liệu đầu vào cho các ngành công nghiệp khác.

Nếu không dùng số phụ phẩm nói trên, số tiền lãng phí có thể lên tới vài trăm nghìn tỷ đồng. Cụ thể, theo Viện Nghiên cứu Lúa gạo quốc tế (IRRI), hiện mỗi năm Việt Nam đốt lãng phí trên 20 triệu tấn rơm rạ. Việc làm này không chỉ lãng phí mà còn gây ô nhiễm môi trường, phát thải khí nhà kính, cản trở giao thông, gây hại cho sức khoẻ và cuộc sống con người. Các chất hữu cơ trong rơm rạ trong quá trình đốt sẽ biến thành các chất vô cơ làm cho đồng ruộng bị khô, chai cứng, một lượng lớn nước bị bốc hơi.

Tuy nhiên, phần lớn nông dân vẫn chưa thấy rõ lợi ích của rơm rạ hay tác hại của thói quen đốt phụ phẩm này. Cũng theo Cục Trồng trọt, chỉ có khoảng 20% rơm rạ được thu gom và sử dụng với mục đích làm nấm rơm, thức ăn chăn nuôi, đệm lót vận chuyển trái cây… Tại một số địa phương, bên cạnh việc nhắc nhở người dân thường xuyên, trước và ngay sau khi mùa gặt, các cơ quan chức năng đã hướng dẫn, hỗ trợ nông dân thu gom và xử lý phụ phẩm nông nghiệp để tận dụng nguồn phế phẩm này thành sản phẩm hữu ích hơn. Ngoài ra, cũng có một số sáng kiến từ các tổ chức, hộ nông dân hướng tới xử lý rơm rạ bền vững hơn. Nhưng không nhiều hộ nông dân tham gia, việc đốt phụ phẩm chưa thể chấm dứt hoàn toàn.

Chưa kể, nhiều ý kiến cho rằng, thói quen này đã có từ rất lâu, người dân đốt rơm rạ vì tiện lợi, diệt sâu bệnh, lấy tro bón ruộng,… Muốn người dân thay đổi nhận thức để thay đổi hành động là một chặng đường dài và khó khăn. Trong khi đó, sự đóng góp của công nghệ trong các mô hình thu gom xử lý rơm rạ vẫn còn hạn chế.

Nhân rộng mô hình hay

Những năm gần đây, tình trạng đốt rơm rạ vẫn tái diễn tại các huyện ngoại thành Hà Nội. Bên cạnh đó, theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, ô nhiễm không khí nghiêm trọng ở miền Bắc thường xuất hiện vào mùa đông, từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau khi trời ít mưa và điều kiện nghịch nhiệt xảy ra. Chính vì vậy, thói quen đốt rơm rạ cũng “đóng góp” vào các nguyên nhân khiến tình trạng trên trở nên trầm trọng hơn.

Theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, hành vi đốt rơm rạ, ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe của người dân sẽ bị xử phạt. Cụ thể, phạt tiền từ 2.500.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi đốt ngoài trời phụ phẩm từ cây trồng cạnh khu vực dân cư, sân bay, các tuyến giao thông chính. Vào tháng 6/2023, có 3 trường hợp đốt rơm rạ trái quy định tại huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội, đã bị phạt hành chính với tổng số tiền phạt hơn 8 triệu đồng. Dù vậy, việc xử lý vi phạm hành chính khó đủ sức răn đe với người dân, khiến họ thay đổi thói quen một cách bền vững. Mấu chốt là nếu không hướng dẫn họ xử lý, người nông dân mang rạ về nhà vừa mất công, vừa tốn diện tích, mà lại không biết để làm gì.

Trên thực tế, những dự án, sáng kiến hướng dẫn người nông dân tái chế, tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp, áp dụng thiết bị công nghệ vào thu gom xử lý rơm rạ theo hướng tuần hoàn và phát thải thấp cũng cho nhiều kết quả tích cực và lâu dài. Đơn cử, trong khuôn khổ Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) đã phối hợp Viện IRRI và Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang đã tổ chức các hoạt động như buổi trình diễn đồng ruộng và trao đổi về thu gom, xử lý và sử dụng rơm rạ bền vững, hội thảo tham vấn chính sách… vào tháng 7.

Tại đây, các doanh nghiệp, hợp tác xã và hơn 300 nông dân được chứng kiến quy trình hoạt động của nhiều thiết bị công nghệ trong thu gom, xử lý và sử dụng rơm rạ bền vững như: máy cuộn rơm khô và rơm ướt, máy băm rơm làm phân hữu cơ bón cho rau màu,… Họ còn có thể học hỏi tri thức, kinh nghiệm từ các cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp để biến phụ phẩm rơm rạ thành sản phẩm có giá trị kinh tế cao hơn. Thiết nghĩ, những sáng kiến, hoạt động như trên cần tiếp tục được lan toả, nhân rộng nhằm giúp các địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã, nhất là người nông dân, thực hiện tốt các nguyên tắc, nội dung, quy trình thu gom, xử lý, sử dụng rơm rạ trên đồng ruộng một cách đồng bộ, hiệu quả, giảm phát thải khí nhà kính, khí độc hại gây ô nhiễm môi trường.

Đọc thêm

Kiến nghị dừng dự án trồng và phục hồi rạn san hô ngoài biển Thừa Thiên Huế

Dự án phục hồi tái tạo hệ sinh thái thủy sinh và nguồn lợi thủy sản được thực hiện trên vùng biển huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. (Ảnh: Thùy Nhung)
(PLVN) - UBND tỉnh Thừa Thiên Huế vừa có văn bản đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) dừng triển khai hợp phần trồng, phục hồi san hô thuộc dự án phục hồi, tái tạo hệ sinh thái thủy sinh và nguồn lợi thủy sản ngoài vùng biển Thừa Thiên Huế; do một số khó khăn trong công tác xây dựng định mức và tình hình thời tiết tại địa phương.

Bão số 9 suy yếu dần, miền Bắc chuyển lạnh

Ảnh minh họa: Ngọc Nga
(PLVN) -  Theo Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia, cơn bão số 9 đang có xu hướng suy yếu dần. Trên đất liền, do tác động của không khí lạnh, khu vực Bắc Bộ đêm và sáng mai trời lạnh, vùng núi có nơi trời rét...

Bão giật cấp 14 đổ bộ biển Đông

Dự báo vị trí,m hướng di chuyển của bão số 9. Ảnh: Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia
(PLVN) - 7h hôm nay 18/11, vị trí tâm bão ở vào khoảng 18,2 độ Vĩ Bắc; 118,3 độ Kinh Đông, khu vực vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông. Trên đất liền, khoảng chiều tối và đêm nay, không khí lạnh sẽ ảnh hưởng đến một số nơi ở khu Đông Bắc Bắc Bộ, sau đó ảnh hưởng các nơi khác...

Công bố Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021-2030

 Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) -  Quy hoạch xác định mục tiêu tổng quát là chủ động phòng ngừa, kiểm soát ô nhiễm và suy thoái môi trường; phục hồi và cải thiện chất lượng môi trường; ngăn chặn suy giảm và nâng cao chất lượng đa dạng sinh học, nhằm bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành của Nhân dân.

Xuất hiện bão mới gần biển Đông

Bão số 8 suy yếu ngay trên biển Đông. Ảnh: Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia
(PLVN) - Theo Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia, trong khoảng 24 giờ tới, bão số 8 sẽ suy yếu thành vùng áp thấp tại phía Tây Bắc khu vực Bắc Biển Đông. Tuy nhiên, gần biển Đông lại xuất hiện cơn bão có tên quốc tế là USAGI.

Khẩn cấp xử lý sự cố thủng đập thuỷ lợi ở Gia Lai

Đập hồ thuỷ lợi Ia Rằng huyện Chư Sê, Gia Lai, nơi xảy ra sự cố thủng bờ đập.
 (PLVN) - Trong quá trình kiểm tra thân đập, nhân viên công ty thuỷ lợi bất ngờ phát hiện vết thủng kéo dài tại thân đập tại hồ đập thuỷ lợi Ia Ring, xã Ia Tiêm, huyện Chư Sê (tỉnh Gia Lai) khiến nước tràn xuống hạ du gây ngập úng lúa, hoa màu… Người dân xung quanh lo ngại.

Hướng tới đạt thỏa thuận toàn cầu về rác thải nhựa

Sự bền vững của môi trường và hệ sinh thái biển đang đứng trước mối đe dọa to lớn từ ô nhiễm nhựa. (Ảnh minh họa. Nguồn: Bộ CT)
(PLVN) - Việt Nam sẽ tham gia vào cuộc đàm phán toàn cầu về ô nhiễm nhựa sẽ diễn ra tại Phiên họp thứ 5 (INC-5), từ 24/11 đến 1/12/2024 ở Busan, Hàn Quốc. Khi được thực thi, Thỏa thuận này có thể tác động mạnh mẽ đến kinh tế - xã hội, thúc đẩy một “cuộc cách mạng” trong sản xuất, tiêu dùng và quản lý rác thải nhựa trên toàn cầu.

Bão số 8 suy yếu dần

Dự báo vị trí, hướng di chuyển của bão số 8. Ảnh: Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia
(PLVN) -  Theo Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia, bão số 8 sẽ suy yếu dần và tan trên khu vực biển Đông.

Cập nhật mới nhất về cơn bão số 8 trên biển Đông

Dự báo vị trí, hướng di chuyển của bão số 8. Ảnh: Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia
(PLVN) -  Theo Trung tâm dự báo KTTV Quốc gia, hồi 10h ngày 13/11, vị trí tâm bão ở vào khoảng 20,4 độ Vĩ Bắc; 116,0 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Đông Bắc của khu vực Bắc Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 8-9 (62-88km/h), giật cấp 11.

Cảnh sát cứu 1 phụ nữ trong đám cháy rừng

Cảnh sát cứu 1 phụ nữ trong đám cháy rừng
(PLVN) - Trong quá trình dập tắt đám cháy rừng tại thành phố Yên Bái, Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH) đã cứu sống 1 phụ nữ mắc kẹt trong đám cháy.