Trong câu chuyện với chúng tôi, đồng chí Trịnh Ngọc Chu, Chủ nhiệm HTX Muối Bạch Long (Giao Thuỷ) cho biết: "HTX có 230 ha đất làm muối với 2143 hộ, 8160 khẩu, trong đó có 4250 khẩu trong độ tuổi lao động, mỗi khẩu trung bình chưa được 0,7 sào. Là địa phương độc canh diêm nghiệp, nên diêm dân cần cù bám nắng sản xuất để tăng năng suất trên một đơn vị diện tích. Hàng năm, diêm dân Bạch Long sản xuất từ 25-26 nghìn tấn muối, năng suất đạt 120 tấn/ha, cao hơn các địa phương khác từ 5-10 tấn/ha. Tính đến đầu tháng 10-2010, HTX muối Bạch Long đã sản xuất được 18135 tấn, đạt 71,8% kế hoạch."
 |
| Thu hoạch muối ở xã Hải Lý (Hải Hậu).
Ảnh: Dương Đức
|
Hàng ngày, cứ tầm 5 giờ sáng, cả làng, cả xóm kéo nhau ra đồng xe cát từ sân vào ô nề phơi cát, múc nước biển từ mương dẫn lên "phồm" (thống cái) để lọc xuống thống con, lấy nước mặn để làm muối. Tất cả các công đoạn này phải làm trước khi mặt trời lên để tránh nóng. Khoảng 1 giờ chiều khi muối chuẩn bị kết tinh, làng xóm lại tất tả mang vác dụng cụ ra đồng để chuẩn bị xe cát, chắt nước cốt từ thống cái sang thống con, trang cát thành luống, xe cát vào máng chạt và thu muối… Một năm có hai vụ muối với 8 tháng có thể sản xuất được từ tháng tư đến tháng mười hai. Nhưng với diêm dân Bạch Long, chỉ những ngày mưa mới không phải ra đồng. Mặc dù diêm dân cần cù bám nắng sản xuất, các chỉ tiêu như: Diện tích, năng suất, sản lượng… đều đứng đầu các HTX muối trong tỉnh nhưng nghề muối và đời sống của hàng ngàn diêm dân Bạch Long đang gặp khó khăn vì giá muối năm nay chỉ bằng nửa năm ngoái. Ông Ngô Văn Hiền, 60 tuổi, đội sản xuất 13, xóm Nam Hải cho biết: Từ đầu năm nay, giá muối đã giảm còn 12-13 nghìn đồng/phương (khoảng 23-25 kg), chỉ bằng non nửa so với năm trước. Khoảng 1 tháng gần đây, giá muối tăng 1 nghìn đồng/phương, như vậy giá 1 kg muối chưa được 700 đồng. Trước đây, gia đình ông có 3 lao động với 3 sào muối nhưng từ năm 2007, vợ chồng người con trai đã đi làm ăn xa nên ông thành lao động chính. Từ đầu năm đến nay 3 sào muối của ông đã sản xuất được trên 7 tấn muối nhưng với giá muối quá thấp nên chỉ thu được 5 triệu đồng. Nếu trời nắng đẹp, bình quân mỗi ngày sản xuất được xấp xỉ 2 phương muối/sào; với giá muối như hiện tại, thu nhập của diêm dân cho một ngày vất vả chỉ khoảng 25 nghìn đồng/sào. Giá muối xuống thấp, cuộc sống của diêm dân lao đao nên nhiều người đã "xoay" sang làm nghề khác. Trung niên, trai tráng thì tìm cách đi làm ăn xa hoặc làm nghề thợ xây, phụ hồ. Lao động chính cho sản xuất diêm nghiệp ở Bạch Long là phụ nữ và người già, trẻ em. Những người không thể đi làm ăn xa thì ngày ngày một buổi làm muối, một buổi đi xe máy mang muối rong ruổi đi bán khắp các vùng với giá từ 1500-2000 đồng/kg hoặc đổi theo tỷ lệ 3 bơ muối/1 bơ gạo. Ở Bạch Long có trên 100 người đi bán muối rong bằng xe máy, trong đó tập trung nhiều nhất tại đội sản xuất 16, 17 xóm Trung Đường.
Những năm trước, HTX Bạch Long có 6 ha sản xuất muối sạch, sau cơn bão số 7 năm 2005, diện tích muối sạch chỉ còn 4,5 ha nhưng từ năm 2009 đến nay, diêm dân không sản xuất muối sạch mà chỉ làm muối thường. Nguyên nhân chính là làm muối theo công nghệ sạch tốn nhiều công sức, năng suất chỉ đạt 80% so với muối thường trong khi đó giá muối sạch chỉ bằng 1,4 lần giá muối thường. Để góp phần tháo gỡ khó khăn cho diêm dân, những năm trước, HTX đã tổ chức các lớp tập huấn nghề đan móc sợi, đan bẹ chuối cho xã viên tranh thủ thời gian rỗi làm thêm cải thiện thu nhập. Tuy nhiên do giá trị ngày công lao động chỉ đạt trên 20 nghìn đồng/người/ngày nên không hấp dẫn nông dân, đến nay, cả xã chỉ có trên 100 người còn tham gia. Tình trạng diêm dân bỏ đồng muối đi làm xa vẫn khó khắc phục. Vì thế, việc dạy nghề, tạo việc làm, tăng thu nhập giúp diêm dân ổn định đời sống, bám nghề để sản xuất muối phát triển ổn định, bền vững vẫn là vấn đề nan giải cần sự chung tay góp sức của các cấp, các ngành để tìm ra giải pháp hữu hiệu, thiết thực./.
Trung thành
