Gian nan “cuộc chiến” chống tiêu cực trong giáo dục
Học kỳ 1 vừa qua, ông NTL, hiệu trưởng Trường THPT Lý Thường Kiệt (Thuỷ Nguyên) bị kỷ luật cách chức hiệu trưởng. Theo kết luận của Sở Giáo dục -Đào tạo, ông NTL vi phạm quy chế đánh giá, xếp loại, cho điểm học sinh, từ diện lưu ban sang diện được lên lớp (khoản 2, điều 75 Luật Giáo dục và khoản c điều 17 Điều lệ trường trung học), đồng thời kéo theo nhiều giáo viên nhà trường vi phạm, làm lại học bạ của học sinh lớp 10A5 năm học 2004- 2005 NTK, để em này được lên lớp 11 và chuyển về học tại trường THPT Phạm Ngũ Lão từ năm học 2005- 2006 đến nay.
Ông NTL có biểu hiện thiếu dân chủ trong quản lý, điều hành hoạt động của nhà trường, không công khai giải trình, giải đáp một số thắc mắc của của cán bộ, giáo viên dẫn đến tình trạng đơn thư vượt cấp, gây không khí căng thẳng, mất ổn định nội bộ, ảnh hưởng đến việc dạy và học, uy tín của nhà trường và làm giảm lòng tin của phụ huynh học sinh, giáo viên. Ông NTL buông lỏng công tác quản lý, điều hành công việc; thiếu trách nhiệm trong phối hợp quản lý nguồn thu, chi từ quỹ Hội phụ huynh học sinh (vi phạm điều 45 Điều lệ trường trung học). Người dân có đơn tố cáo gửi cơ quan chức năng. Trước những sai phạm của ông NTL, dư luận giáo viên và phụ huynh học sinh đồng tình với quyết định của Sở. Điều này thể hiện tinh thần kiên quyết thực hiện "nói không với tiêu cực trong thi cử, bệnh thành tích và lối dạy đọc- chép trong giáo dục", gọi tắt là “ba không” của toàn ngành.
Trước đó, 5 giáo viên vi phạm Quy chế kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm học 2006- 2007 bị kỷ luật với các hình thức khác nhau trên cơ sở làm rõ mức độ vi phạm. Quận Hồng Bàng xử lý kỷ luật 3 giáo viên vi phạm kỷ luật lao động; miễn nhiệm một cán bộ quản lý không đủ năng lực công tác.
Từ nhận thức đến hành động
Cuộc vận động “ba không” đang đi vào cuộc sống, được sự đồng tình của đông đảo phụ huynh học sinh, cán bộ, giáo viên và toàn xã hội. Mỗi địa phương, đơn vị trường học tuỳ theo đặc điểm, tình hình đơn vị, triển khai cuộc vận động bằng những nội dung cụ thể. Phó Chủ tịch UBND quận Hồng Bàng Nguyễn Thị Hồng Thuý cho biết: "Đây không chỉ là cuộc vận động của riêng ngành Giáo dục, mà có ý nghĩa xã hội sâu sắc. Quận chủ trương không gây sức ép, không giao chỉ tiêu lên lớp, chỉ tiêu đỗ tốt nghiệp, học lực, hạnh kiểm của học sinh. Các đơn vị giáo dục tự xây dựng mục tiêu phấn đấu phù hợp với khả năng thực tế". Trường THPT Trần Nguyên Hãn đổi mới cách quản lý công tác kiểm tra, chấm bài, ghi điểm theo hướng bảo đảm khách quan hơn. Cán bộ Văn phòng trực tiếp vào sổ điểm bài kiểm tra, bài thi của học sinh (trước đây việc này do giáo viên làm). Cuối học kỳ, Văn phòng nhập điểm dữ liệu, sử dụng phần mềm máy tính xếp loại và tổng hợp kết quả học tập của học sinh chuyển tới giáo viên bộ môn, chủ nhiệm và in phiếu điểm của từng học sinh. Nhà trường tổ chức kiểm tra học kỳ theo hình thức chung đề, xếp phòng thi theo vần a, b, c...và chấm bài thi theo mã số. Hiện tượng vi phạm quy chế thi cử trong kiểm tra (nếu có) bị xử lý nghiêm. Cùng với việc quản lý chặt chẽ nền nếp dạy học và ý thức thực hiện quy chế chuyên môn, nhà trường chú trọng bồi dưỡng, khuyến khích giáo viên mạnh dạn áp dụng phương pháp dạy mới kết hợp phương pháp truyền thống, nâng cao chất lượng giờ dạy. Thạc sĩ Đỗ Văn Tải, Hiệu trưởng nhà trường tâm đắc: "Chúng tôi kiên quyết chống lối dạy bài mẫu, hạn chế truyền thụ một chiều, bỏ lối dạy tủ và cải tiến cách ra đề kiểm tra, từng bước khắc phục cách dạy thầy đọc, trò chép, học thuộc lòng".
Hầu hết các trường học, đơn vị giáo dục trên địa bàn thành phố triển khai cuộc vận động "nói không với tiêu cực..." gắn với các cuộc vận động "dân chủ- kỷ cương- tình thương- trách nhiệm", "xây dựng 6 điểm tư cách người cán bộ giáo dục và giáo viên Hải Phòng", thực hiện mô hình trường học "3 không, 5 có", "6 lời thề của người làm nghề dạy học"...Nhiều trường tích cực vận động xã hội hoá giáo dục, huy động nguồn lực tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới phương pháp, ứng dụng công nghệ hiện đại vào giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục.
Cần đồng bộ
Hiệu trưởng một trường THPT thẳng thắn thừa nhận: "Hiện tượng tiêu cực tuy giảm, song vẫn còn xảy ra và không kiểm soát được, như nâng điểm, xếp loại học sinh; dạy học theo lối khoa cử để đi thi; dễ dãi trong lúc coi thi... " Có nơi, có lúc vẫn còn tình trạng đánh giá không đúng trình độ học sinh, học yếu vẫn được lên lớp và đỗ tốt nghiệp. Đó là biểu hiện của bệnh thành tích trong giáo dục, đồng thời là hệ quả của cơ chế quản lý “thắt chặt đầu vào, buông lỏng đầu ra”, đưa quy mô giáo dục hiện nay phát triển theo hình trụ. Không ít trường vẫn lúng túng trong việc thực hiện cuộc vận động “ba không”. Hầu hết các trường hiện đang phải đối mặt với khó khăn về cơ sở vật chất, thiếu thiết bị dạy học hiện đại, đáp ứng nhu cầu đào tạo. Đội ngũ giáo viên trong mỗi trường cũng chưa đồng bộ, môn thừa, môn thiếu, thậm chí ngay trong cùng một bộ môn trình độ giáo viên cũng không đồng đều. “Hiện tượng giáo viên năng lực yếu, dạy lớp nào phụ huynh cũng kiến nghị đổi, nhưng không có cơ chế điều chỉnh, bố trí, mạnh dạn, kiên quyết chuyển sang làm việc khác”- Một lãnh đạo trường bộc bạch. Một số cơ chế, chính sách đối với giáo dục không còn phù hợp với thực tiễn, như cơ chế quản lý tài chính, quy định mức thu- chi, dạy thêm- học thêm, thi đua khen thưởng... Để cuộc vận động “ba không” trở thành nền nếp học đường, cùng với thực hiện lộ trình cải tiến công tác thi cử và quản lý chất lượng do Bộ và Sở Giáo dục- Đào tạo đề ra, Nhà nước cần có cơ chế tăng nguồn lực cho giáo dục; cải tiến cơ chế tài chính, tổ chức; trước mắt là cơ chế tuyển dụng giáo viên, nhân viên cho các trường, chính sách thu- chi học phí, dạy thêm- học thêm, tiền xây dựng, chi phí hoạt động 2 buổi/ ngày ở các trường phổ thông và chế độ làm ngoài giờ tại các trường mầm non./.
Thuỳ Dung