Tại Tọa đàm “Hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài qua hệ thống ngân hàng và các giải pháp kiểm soát hiệu quả” do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) tổ chức mới đây, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhu cầu chuyển tiền ra nước ngoài càng phổ biến hơn như mua bán, kinh doanh, trợ cấp người thân ở nước ngoài, hay đi du học, công tác… Tuy nhiên, việc kiểm soát và quản lý hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài qua hệ thống ngân hàng đang gặp nhiều thách thức.
Thực tế thời gian qua đã xảy ra một số trường hợp tổ chức và cá nhân lợi dụng, lừa đảo các ngân hàng để thực hiện các hành vi chuyển tiền trái phép ra nước ngoài với các phương thức như sử dụng một bộ hồ sơ, chứng từ chuyển tiền nhiều lần tại cùng hệ thống ngân hàng và thực hiện chuyển tiền nhiều lần tại các ngân hàng khác nhau, lập hợp đồng, hóa đơn khống để chuyển tiền trái phép…
Trước tình hình đó, ngày 30/12/2022, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư 20/2022/TT-NHNN hướng dẫn hoạt động chuyển tiền một chiều từ Việt Nam ra nước ngoài và thanh toán, chuyển tiền cho các giao dịch vãng lai khác của người cư trú là tổ chức, cá nhân để các ngân hàng thống nhất thực hiện.
Ông Đào Xuân Tuấn, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối (NHNN) đánh giá, Thông tư 20/2022/TT-NHNN đã thống nhất, tích hợp các quy định liên quan đến hoạt động chuyển tiền một chiều từ Việt Nam ra nước ngoài của các tổ chức, cá nhân và các giao dịch vãng lai khác. Thông tư 20/2022/TT-NHNN cũng góp phần giữ thị trường ngoại hối ổn định, tỷ giá ổn định, thu hút nhà đầu tư.
Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Vân Hoài, Phó Chủ nhiệm CLB Pháp chế Ngân hàng (thuộc VNBA), thực tế triển khai Thông tư 20/2022/TT-NHNN đang gặp một số vướng mắc.
Bà Hòa cho biết, căn cứ quy định tại Thông tư 20/2022/TT-NHNN, các ngân hàng đã giám sát chặt chẽ hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài, hạn chế các trường hợp lợi dụng chuyển tiền vượt mức quy định tại ngân hàng bằng các quy định kiểm soát giao dịch chuyển tiền thực hiện trong nội bộ của ngân hàng và kiểm soát giao dịch chuyển tiền thực hiện tại các ngân hàng khác nhau.
Song, đối với các giao dịch thanh toán, chuyển tiền một chiều ra nước ngoài thực hiện tại các ngân hàng khác nhau thì ngân hàng không thể kiểm soát được, vì hiện tại không có hệ thống quản lý chung toàn ngành Ngân hàng. Các ngân hàng chỉ nhận diện trên cơ sở tiếp nhận nhu cầu của khách hàng, tư vấn kỹ cho khách hàng về trách nhiệm tuân thủ quy định quản lý ngoại hối của NHNN, đặc biệt là hạn mức tối đa được chuyển khi đề nghị ngân hàng chuyển tiền.
Để hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài được kiểm soát hiệu quả hơn, các ngân hàng đã đưa ra một số đề xuất, kiến nghị đối với NHNN như: Xây dựng hệ thống kết nối thông tin dữ liệu thanh toán và giám sát tập trung đối với hoạt động chuyển tiền một chiều ra nước ngoài của cá nhân bao gồm các thông tin giao dịch; Phối hợp Tổng cục Hải quan sớm xây dựng hệ thống cung cấp bổ sung thông tin bằng tờ khai hải quan điện tử; Ban hành quy định, hướng dẫn chung về danh mục hồ sơ chứng minh mục đích chuyển tiền một chiều ra nước ngoài của người cư trú; Bổ sung quy định, hướng dẫn về giao dịch chuyển tiền của cá nhân có nhiều quốc tịch;…
Đối với vấn đề này, ông Nguyễn Quốc Hùng nhận định, VNBA sẽ tiếp tục tiếp nhận ý kiến của các ngân hàng để kiến nghị với NHHH hoàn thiện các quy định để chính sách thực sự đi vào cuộc sống.
