Giảm “nóng” tranh chấp đất đai ở Thủy Nguyên

Tranh chấp dai dẳng, phức tạp

Hai bà Lê Thị Lơ và Lê Thị Mơ ở xã Phù Ninh là chị em ruột. Năm 1999, vợ chồng bà Mơ ký hợp đồng cho gia đình bà Lơ (chị gái) mượn ngôi nhà trên diện tích đất 50 m² ở phố Mới thuộc xã. Năm 2004, bà Mơ đòi lại nhà và đất, nhưng bà Lơ không trả với lý do đã mua với giá 70 triệu đồng. Tại hai cấp xét xử của cơ quan Tòa án đều không chấp nhận lý do bà Lơ đưa ra và buộc bà Lơ phải trả lại nhà và đất cho bà Mơ.

Tại xã An Lư cuối năm 2007, gia đình chị Vũ Thị Tuyến nhận chuyển nhượng đất và nhà ở của gia đình anh Nguyễn Văn Tỵ  ở thôn An Lợi, giáp  quốc lộ 10 (cũ). Giao dịch này được UBND huyện Thủy Nguyên cho phép chuyển quyền sử dụng đất, nhưng gia đình chị Tuyến không nhận được nhà và đất. Bởi ông Nguyễn Văn Tước (là bố anh Tỵ) khởi kiện đòi lại đất và đề nghị xem xét tính hợp pháp của Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất  mà UBND huyện Thủy Nguyên cấp từ năm 1994 cho anh Tỵ. Cũng trong vụ việc này, chị Nguyễn Thị Hải đòi bồi thường 113 triệu đồng tiền đầu tư xây dựng cửa hàng thuê để kinh doanh mới bàn giao 2 ngôi nhà mặt đường.

Tại xã Kiền Bái, vụ tranh chấp đất đai giữa chú và cháu trong gia đình, kéo dài, chưa có hồi kết, dẫn đến mâu thuẫn ngày càng căng thẳng. Nguyên do, năm 1973, cụ Nguyễn Trọng Sội cho 3 con là các ông Nguyễn Trọng Khương, Nguyễn Trọng Khanh và ông Nguyễn Trọng Ưởng  hơn 5.300 m² đất ở thôn 3 xã Kiền Bái, được thể hiện trong sổ sách quản lý đất đai địa phương. Đến năm 2000, UBND huyện Thủy Nguyên cấp GCNQSDĐ cho ông Khương; năm 2006 cấp tiếp GCNQSDĐ cho hai con ông Ưởng là chị Nguyễn Thị Yêng và anh Nguyễn Trọng Quyển (do ông Ưởng và bà Ba đã chết). Tuy nhiên, kể từ khi UBND xã Kiền Bái hoàn thành thủ tục để UBND huyện Thủy Nguyên cấp GCNQSDĐ cho các trường hợp trên, phát sinh mâu thuẫn gay gắt giữa các bên về quyền sử dụng đất. Nguyên nhân từ sự chênh lệnh về diện tích đất giữa GCNQSDĐ của các hộ ông Khương và chị Yêng, anh Quyển với sổ sách quản lý của địa phương, cũng như việc xác định ranh giới thực tế sử dụng của các hộ không được thực hiện. Do vậy, khi ông Khương xây nhà và tường bao bị anh Quyển và một số người tự ý phá dỡ. Anh Quyển bị Công an huyện Thủy Nguyên khởi tố điều tra về hình sự.

Khắc phục những nguyên nhân phát sinh tranh chấp

Những năm gần đây, trên địa bàn huyện Thủy Nguyên hàng loạt dự án trọng điểm, các công trình điện, đường, trường trạm được hoàn thành đưa vào sử dụng, làm cho giá trị đất đai ngày càng tăng. Nhưng do công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện Thủy Nguyên có lúc, có nơi bị buông lỏng, làm nảy sinh các tranh chấp đất đai phức tạp, có vụ kéo dài ảnh hưởng đến an ninh trật tự ở địa bàn.

Trở lại 3 vụ tranh chấp đất kể trên, nguyên nhân chủ yếu phát sinh tranh chấp do các bên còn đơn giản trong các giao dịch liên quan đến đất đai, nhà ở, chưa chấp hành nghiêm chỉnh quy định pháp luật.

Vụ việc giữa hai chị em bà Lơ và Mơ ở xã Phù Ninh, người chị thì cho rằng đã mua nhà và đất, còn người em khẳng định chỉ cho mượn. Việc mua bán này thuộc diện “3 không” (không bằng văn bản, không người làm chứng, không xác nhận chính quyền địa phương). Khi giải quyết vụ việc, cơ quan Tòa án căn cứ pháp luật xử bà Lơ thua kiện phải trả lại nhà. Vụ mua nhà và đất ở xã An Lư, nếu hai bên thiết lập hợp đồng đúng thực tế giao dịch, địa phương thực hiện việc đo vẽ, bàn giao ranh giới thực tế,  hạn chế tranh chấp nảy sinh. TAND huyện Thủy Nguyên thụ lý giải quyết làm rõ thực tế hai bên chuyển nhượng cả nhà và đất giáp với quốc lộ 10 (cũ), với số tiền lên tới 1,85 tỷ.

Còn ở xã Kiền Bái, nếu như việc hoàn thành thủ tục cấp GCNQSDĐ được thực thi nghiêm túc, có trách nhiệm của chính quyền địa phương và cán bộ địa chính từ việc xác định ranh giới thực tế, ký giáp ranh hay các thủ tục cần thiết khác đối với các hộ liền kề thì không thể xảy ra phức tạp về an ninh trật tự và ảnh hưởng đến tình cảm gia đình.

Để giảm “nóng” về đất đai trên địa bàn huyện Thủy Nguyên, biện pháp quan trọng trước hết là công tác tuyên truyền pháp luật ở địa phương phải được đẩy mạnh hơn, để mọi người khi tiến hành các giao dịch về đất đai, nhà ở hoặc tài sản có giá trị lớn phải đúng quy định pháp luật, hạn chế phát sinh tranh chấp. Thứ nữa, cần nâng cao và gắn trách nhiệm của cán bộ địa phương trong thực hiện nhiệm vụ được giao,  nhất là khi làm thủ tục chuyển quyền sử dụng đất cần có chữ ký các hộ giáp ranh liền kề  tính xác thực của chữ ký những trường hợp có liên quan. Chính quyền một số địa phương chưa làm tốt công tác quản lý, không nắm rõ thực trạng sử dụng đất để tiến hành bàn giao đất tại thực địa, làm cơ sở hoàn tất việc cấp hoặc chuyển nhượng đất đai cũng là nguyên nhân phát sinh khiếu kiện kéo dài, vượt cấp khó giải quyết, làm mất trật tự địa bàn, khu dân cư.

Thẩm Trung