Trước đây, vợ chồng ông Hà Xao Xuyến (62 tuổi, dân tộc Mường ở thôn Nhội, xã Long Cốc, huyện Tân Sơn, Phú Thọ) và 5 đứa con chỉ có 7 sào ruộng, lại ở vùng đất thường xuyên đối mặt với mưa lũ, nên dù chăm chỉ cấy hái, thậm chí tận dụng thêm khe suối chân núi để dặm thêm lúa nhưng một năm cũng chỉ đủ ăn 9 tháng, 3 tháng còn lại đói nhiều, no ít vì phụ thuộc vào việc lên rừng tìm bương tre đi bán.
Những năm trước, Tổ tiết kiệm và vay vốn, hội, đoàn thể cũng nhiều lần đến nhà vận động vay vốn NHCSXH phát triển kinh tế, nhưng vợ ông e ngại bởi oằn lưng lo rau cháo qua ngày đã khó, vay vốn làm ăn thuận thì chẳng nói, không thuận lấy gì trả nợ ngân hàng nên không dám vay.
Mãi đến năm 2010, khi con cái đã dần trưởng thành, ông mới quyết tâm vay vốn hộ nghèo 30 triệu đồng mua cặp trâu sinh sản. 05 năm sau, ông bán bớt trâu trả nợ ngân hàng, thậm chí còn xây được cho vợ con mình căn nhà nhỏ nhưng kiên cố vững chắc để che mưa nắng, bước ra khỏi cái nghèo đã vây bám quá nửa đời người.
Năm 2015 một lần nữa ông vay thêm 30 triệu đồng vốn hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn nuôi thêm trâu, trồng gần 1ha chè. Mới đây, ông đầu tư 30 hộp ong nuôi và đã thu lần đầu được 40 lít mật. Cùng với đó là gần 1ha chè đã đưa vào khai thác với sản lượng khoảng 8 tấn/năm và 4 con trâu trong chuồng.
Cùng ở huyện Tân Sơn (Phú Thọ), Hợp tác xã chè sạch Long Cốc - được quản lý bởi vợ chồng chị Phạm Thị Hạnh, anh Hà Văn Thắm với sản phẩm nổi tiếng trong tỉnh Phú Thọ, có mặt trong hệ thống siêu thị Phú Cường, Vinmart… - được vun đúc và chắp cánh từ vốn vay chính sách.
Vợ chồng chị Phạm Thị Hạnh và anh Hà Văn Thắm tâm sự, cả cuộc đời anh chị được nâng đỡ bởi nguồn vốn tín dụng chính sách. Từ món vay chương trình hộ nghèo đầu tiên 3 triệu đồng, rồi 5 triệu đồng để mở rộng chăn nuôi lợn, rồi trâu chỉ mong hai chữ “đủ ăn” đến vay vốn cho 2 con đi học cao đẳng.
Năm 2012, đánh dấu bước chuyển mới trong cuộc sống gia đình chị với việc vay vốn hộ nghèo đầu tư vườn chè theo tiêu chuẩn GAP, 3 năm sau chị đã có một nền tảng kinh tế vững chãi khi 2,5ha chè đã chính thức được khai thác.
Với kinh nghiệm sao sấy chè, chị đã mạnh dạn cùng chị em trong thôn thành lập Tổ hợp tác sản xuất chè sạch theo tiêu chuẩn VietGap. Năm 2019, để đăng ký thương hiệu chè sạch Long Cốc, chị đã chuyển đổi mô hình lên HTX, đồng thời vay 50 triệu đồng nâng cao công suất và chất lượng sao chế với việc mua máy quay, cối và bếp hút.
Hiện HTX đang bao tiêu sản phẩm cho 24/40ha chè của 12 thành viên để sản xuất chè giá trị cao từ 250 nghìn đồng đến 1,8 triệu đồng/kg tạo ra việc làm thường xuyên cho 20 lao động với mức lương 4 - 5 triệu đồng. Tác động lan tỏa của HTX còn xa hơn nữa khi chị cùng các thành viên của tổ, trồng chè hữu cơ và đặt kế hoạch kết nạp thêm 40 hộ viên, nâng diện tích chè lên 80ha, HTX cũng đang hoàn thành dự án nhà máy chè có chất lượng cao trong nước và xuất khẩu sang Nga.
Những dòng vốn nhỏ dần thẩm thấu trong đời sống thậm chí lan tỏa ảnh hưởng ra cộng đồng như gia đình ông Xuyến, chị Hạnh đang từng bước đẩy lùi những khó khăn của huyện nghèo Tân Sơn (Phú Thọ) vốn thường xuyên chịu ảnh hưởng của mưa lũ, 6/17 xã và 99/195 khu dân cư đặc biệt khó khăn, dân số 81.700 người (20.772 hộ), trong đó hộ dân tộc thiểu số chiếm trên 82,3%, chủ yếu là các dân tộc Mường, Dao, Mông. Tổng doanh số cho vay đạt hơn 304 tỷ đồng với 9.102 lượt khách hàng vay.
Nguồn vốn tín dụng chính sách từ năm 2016 đến nay đã hỗ trợ gần 2.000 hộ dân thoát nghèo, xóa được trên 240 căn nhà tạm, giúp trên 300 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn đi học, gần 1.300 công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn được xây dựng, trên 500 lao động là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ dân tộc thiểu số được vay vốn đi xuất khẩu lao động... góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện từ 26,38% năm 2016 xuống còn 17,6% năm 2018.
Những thông số giảm nghèo hiệu quả này đã góp phần đưa Tân Sơn thoát ra khỏi 61 huyện nghèo cả nước năm 2018, huyện cũng đã có 1 xã cán đích nông thôn mới.
Để hoạt động tín dụng chính sách phát huy được hiệu quả hơn nữa ở những vùng quê như Tân Sơn, NHCSXH cũng đề xuất Chính phủ kiến nghị Quốc hội bố trí, quy định một nguồn vốn riêng trích từ nguồn ngân sách trung ương cho Đề án tổng thể đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, trong đó có khoản mục dành riêng quy định về nguồn vốn tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS.
“Các chính sách đối với hộ nghèo, hộ đồng bào DTTS và các đối tượng chính sách khác được xây dựng theo hướng tách bạch đối tượng thụ hưởng, giảm cho không đến cá nhân và tăng mức đầu tư, hỗ trợ qua tín dụng. Đồng thời, điều chỉnh đối tượng, mức vay, lãi suất, thời hạn cho vay phù hợp với yêu cầu thực tiễn” - Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng đề xuất.
