Giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế: Vẫn thiếu chuyên nghiệp

Ảnh chỉ mang tính chất minh họa
Ảnh chỉ mang tính chất minh họa
(PLO) - Hôm qua (5/10), Hội thảo Phòng ngừa và giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế đã được Bộ Tư pháp phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức tại Đà Nẵng với sự tham gia của hàng trăm chuyên gia hàng đầu về luật trong nước và quốc tế.
Nhiều bất cập!
Báo cáo tại Hội thảo do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc chủ trì cho biết, mặc dù pháp luật và cam kết quốc tế của Việt Nam về giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế (ĐTQT) tại tòa án, trọng tài trong nước đã được quy định trong nhiều văn bản luật như Bộ luật Tố tụng Dân sự 2004 (BLTTDS sửa đổi, bổ sung năm 2011); Luật Đầu tư 2015; Luật Trọng tài thương mại 2010; Hiệp định song phương về khuyến khích, bảo hộ đầu tư (BIT); Hiệp định Thương mại tự do (FTA)…nhưng cho đến nay, các vụ tranh chấp ĐTQT vẫn ít được đưa ra giải quyết tại Tòa án Việt Nam và Trọng tài Việt Nam.
“Về mặt khách quan, bất cứ nhà đầu tư nước ngoài nào khi cân nhắc đưa vụ việc tranh chấp ra tòa án của quốc gia tiếp nhận đầu tư cũng quan ngại tòa án đó sẽ thiên vị Chính phủ, cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân của quốc gia tiếp nhận đầu tư đó và nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam cũng có tâm lý như vậy. Đó chính là nguyên nhân của thực trạng trên”- Luật sư Vũ Ánh Dương, Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) phân tích.
Hiện pháp luật về giải pháp tranh chấp ĐTQT tại Tòa án Việt Nam, đặc biệt BLTTDS chưa đảm bảo thuận tiện, rõ ràng trong thủ tục tố tụng đối với các vụ việc có yếu tố nước ngoài để khuyến khích các nhà đầu tư lựa chọn đưa vụ việc tranh chấp ra giải quyết tại tòa án. 
Đơn cử, theo Điều 410 BLTTDS, Tòa án Việt Nam không có thẩm quyền giải quyết các vụ việc đầu tư quốc tế mà nguyên đơn là công dân Việt Nam khởi kiện bị đơn là nhà đầu tư nước ngoài là cá nhân không sinh sống hoặc không có tài sản ở Việt Nam hoặc tổ chức nước ngoài không có trụ sở, văn phòng, chi nhánh tại Việt Nam. 
Vì thế, khi có tranh chấp, Tòa án Việt Nam không có quy định trực tiếp để áp dụng (bất cập này hiện đã được đề xuất trong Dự thảo BLTTDS sửa đổi). Ngoài ra, về thẩm quyền theo lãnh thổ, thời hạn giải quyết ĐTQT, giao nộp chứng cứ của các bên đương sự… cũng không được luật quy định rõ ràng.
Bên cạnh đó, trình độ của một số thẩm phán, cán bộ tòa án am hiểu về pháp luật quốc tế, giải quyết tranh chấp ĐTQT không nhiều; tỉ lệ hủy phán quyết trọng tài, từ chối công nhận và cho thi hành phán quyết trọng tài nước ngoài còn cao. Đội ngũ trọng tài viên của Việt Nam còn thiếu những người có uy tín, có tầm quốc tế và khu vực…
Chính bởi vậy, tranh chấp giữa nhà đầu tư và cơ quan nhà nước có rất ít vụ được giải quyết tại Trọng tài Việt Nam. Riêng tranh chấp giữa nhà đầu tư và Chính phủ Việt Nam thì Trọng tài Việt Nam chưa thụ lý vụ nào vì nhiều lý do, trong đó chủ yếu nhà đầu tư nước ngoài e ngại “không khách quan” khi bị đơn là Chính phủ.
Phải xây dựng đội ngũ thẩm phán chuyên nghiệp
Trước những bất cập trên, nhiều đại biểu khác kiến nghị cần tiếp tục thực hiện mạnh mẽ Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 92- KL/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 nhằm tăng cường hiệu quả và hiệu lực trong giải quyết tranh chấp của tòa án trong nước.
Hiện BLTTDS đang trong quá trình hoàn thiện, chỉnh lý để trình Quốc hội thông qua trong Kỳ họp thứ 10 sắp tới, trong đó có những sửa đổi mạnh mẽ liên quan đến thủ tục tố tụng đối với các vụ việc dân sự, thương mại đầu tư có yếu tố nước ngoài. Do đó, cơ quan nhà nước cần rà soát cụ thể các quy định sửa đổi một lần nữa theo hướng khắc phục những bất cập trong lĩnh vực này. 
Các đại biểu cũng cho rằng không nên tổ chức Tòa Kinh tế trong cơ cấu tổ chức của TAND các tỉnh và phải xây dựng đội ngũ thẩm phán của Tòa Kinh tế theo tiêu chí chuyên nghiệp. Khi tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng thẩm phán cần có các chuyên gia về lĩnh vực pháp luật đầu tư và các lĩnh vực pháp luật khác có liên quan từ các bộ, ngành liên quan, bao gồm Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư giảng dạy để giúp thẩm phán nắm bắt thêm kiến thức pháp luật thương mại, đầu tư. 
Đối với Trọng tài Việt Nam, theo LS Dương Quang Long, Cty Luật Leadco và Cộng sự, tới đây cần sửa đổi các nội dung liên quan đến BLTTDS để phù hợp với Công ước New York năm 1958 về công nhận cho thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài.  Đặc biệt, cần tăng cường hợp tác quốc tế về giải quyết tranh chấp đầu tư, tăng cường đào tạo kiến thức, kỹ năng về trọng tài, khuyến khích xuất bản những ấn phẩm học thuật, tổng kết thực tiễn về trọng tài trong nước và xây dựng cơ chế giám đốc thẩm quyết định hủy phán quyết trọng tài.  

Đọc thêm

Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
(PLVN) - Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu, là nguyện vọng và sự lựa chọn của Nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố then chốt để bảo đảm tính Đảng, tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
(PLVN) -Thực hiện Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021-2025 và Đề án về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp giai đoạn 2021-2030 năm 2024, chiều ngày 04/11/2024, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 26/4/2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.