Giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế: Vẫn thiếu chuyên nghiệp

Ảnh chỉ mang tính chất minh họa
Ảnh chỉ mang tính chất minh họa
(PLO) - Hôm qua (5/10), Hội thảo Phòng ngừa và giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế đã được Bộ Tư pháp phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức tại Đà Nẵng với sự tham gia của hàng trăm chuyên gia hàng đầu về luật trong nước và quốc tế.
Nhiều bất cập!
Báo cáo tại Hội thảo do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc chủ trì cho biết, mặc dù pháp luật và cam kết quốc tế của Việt Nam về giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế (ĐTQT) tại tòa án, trọng tài trong nước đã được quy định trong nhiều văn bản luật như Bộ luật Tố tụng Dân sự 2004 (BLTTDS sửa đổi, bổ sung năm 2011); Luật Đầu tư 2015; Luật Trọng tài thương mại 2010; Hiệp định song phương về khuyến khích, bảo hộ đầu tư (BIT); Hiệp định Thương mại tự do (FTA)…nhưng cho đến nay, các vụ tranh chấp ĐTQT vẫn ít được đưa ra giải quyết tại Tòa án Việt Nam và Trọng tài Việt Nam.
“Về mặt khách quan, bất cứ nhà đầu tư nước ngoài nào khi cân nhắc đưa vụ việc tranh chấp ra tòa án của quốc gia tiếp nhận đầu tư cũng quan ngại tòa án đó sẽ thiên vị Chính phủ, cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân của quốc gia tiếp nhận đầu tư đó và nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam cũng có tâm lý như vậy. Đó chính là nguyên nhân của thực trạng trên”- Luật sư Vũ Ánh Dương, Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) phân tích.
Hiện pháp luật về giải pháp tranh chấp ĐTQT tại Tòa án Việt Nam, đặc biệt BLTTDS chưa đảm bảo thuận tiện, rõ ràng trong thủ tục tố tụng đối với các vụ việc có yếu tố nước ngoài để khuyến khích các nhà đầu tư lựa chọn đưa vụ việc tranh chấp ra giải quyết tại tòa án. 
Đơn cử, theo Điều 410 BLTTDS, Tòa án Việt Nam không có thẩm quyền giải quyết các vụ việc đầu tư quốc tế mà nguyên đơn là công dân Việt Nam khởi kiện bị đơn là nhà đầu tư nước ngoài là cá nhân không sinh sống hoặc không có tài sản ở Việt Nam hoặc tổ chức nước ngoài không có trụ sở, văn phòng, chi nhánh tại Việt Nam. 
Vì thế, khi có tranh chấp, Tòa án Việt Nam không có quy định trực tiếp để áp dụng (bất cập này hiện đã được đề xuất trong Dự thảo BLTTDS sửa đổi). Ngoài ra, về thẩm quyền theo lãnh thổ, thời hạn giải quyết ĐTQT, giao nộp chứng cứ của các bên đương sự… cũng không được luật quy định rõ ràng.
Bên cạnh đó, trình độ của một số thẩm phán, cán bộ tòa án am hiểu về pháp luật quốc tế, giải quyết tranh chấp ĐTQT không nhiều; tỉ lệ hủy phán quyết trọng tài, từ chối công nhận và cho thi hành phán quyết trọng tài nước ngoài còn cao. Đội ngũ trọng tài viên của Việt Nam còn thiếu những người có uy tín, có tầm quốc tế và khu vực…
Chính bởi vậy, tranh chấp giữa nhà đầu tư và cơ quan nhà nước có rất ít vụ được giải quyết tại Trọng tài Việt Nam. Riêng tranh chấp giữa nhà đầu tư và Chính phủ Việt Nam thì Trọng tài Việt Nam chưa thụ lý vụ nào vì nhiều lý do, trong đó chủ yếu nhà đầu tư nước ngoài e ngại “không khách quan” khi bị đơn là Chính phủ.
Phải xây dựng đội ngũ thẩm phán chuyên nghiệp
Trước những bất cập trên, nhiều đại biểu khác kiến nghị cần tiếp tục thực hiện mạnh mẽ Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 92- KL/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 nhằm tăng cường hiệu quả và hiệu lực trong giải quyết tranh chấp của tòa án trong nước.
Hiện BLTTDS đang trong quá trình hoàn thiện, chỉnh lý để trình Quốc hội thông qua trong Kỳ họp thứ 10 sắp tới, trong đó có những sửa đổi mạnh mẽ liên quan đến thủ tục tố tụng đối với các vụ việc dân sự, thương mại đầu tư có yếu tố nước ngoài. Do đó, cơ quan nhà nước cần rà soát cụ thể các quy định sửa đổi một lần nữa theo hướng khắc phục những bất cập trong lĩnh vực này. 
Các đại biểu cũng cho rằng không nên tổ chức Tòa Kinh tế trong cơ cấu tổ chức của TAND các tỉnh và phải xây dựng đội ngũ thẩm phán của Tòa Kinh tế theo tiêu chí chuyên nghiệp. Khi tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng thẩm phán cần có các chuyên gia về lĩnh vực pháp luật đầu tư và các lĩnh vực pháp luật khác có liên quan từ các bộ, ngành liên quan, bao gồm Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư giảng dạy để giúp thẩm phán nắm bắt thêm kiến thức pháp luật thương mại, đầu tư. 
Đối với Trọng tài Việt Nam, theo LS Dương Quang Long, Cty Luật Leadco và Cộng sự, tới đây cần sửa đổi các nội dung liên quan đến BLTTDS để phù hợp với Công ước New York năm 1958 về công nhận cho thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài.  Đặc biệt, cần tăng cường hợp tác quốc tế về giải quyết tranh chấp đầu tư, tăng cường đào tạo kiến thức, kỹ năng về trọng tài, khuyến khích xuất bản những ấn phẩm học thuật, tổng kết thực tiễn về trọng tài trong nước và xây dựng cơ chế giám đốc thẩm quyết định hủy phán quyết trọng tài.  

Tin cùng chuyên mục

Toàn cảnh cuộc họp.

Hoàn thiện quy định về phân cấp, phân quyền giữa trung ương và chính quyền địa phương

(PLVN) - Chiều 22/11, Bộ Tư pháp tổ chức họp H ội đồng thẩm định hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) với sự chủ trì của Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh. Về phía cơ quan chủ trì lập đề nghị có Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cùng đại diện một số đơn vị thuộc Bộ.

Đọc thêm

Bộ Pháp điển Việt Nam: Giải pháp quan trọng để truyền thông chính sách

Ông Nguyễn Duy Thắng, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp.
(PLVN) - Bộ Pháp điển Việt Nam là một công cụ tra cứu pháp luật hữu ích trong Kỷ nguyên mới. Việc Công bố và đưa Bộ Pháp điển vào cuộc sống là một trong các giải pháp quan trọng để truyền thông chính sách, giảm chi phí tuân thủ pháp luật đồng thời mở ra những nguồn lực, tạo nên sức mạnh, hiệu quả cao trong việc xây dựng, thực hiện chính sách pháp luật…

Đẩy mạnh xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí”

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ tư pháp Phan Hồng Nguyên phát biểu khai mạc Tọa đàm.
(PLVN) - Ngày 20/11/2024, tại tỉnh Sóc Trăng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến thí điểm xây dựng mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí” với sự chủ trì của đồng chí Phan Hồng Nguyên – Phó Cục trưởng.

Xác định đúng và trúng giải pháp để đưa công tác xây dựng pháp luật lên tầm cao mới

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu khai mạc phiên họp.
(PLVN) - Ngày 21/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp Hội đồng khoa học Bộ với chủ đề “Nhận diện những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của Bộ, ngành Tư pháp trên cơ sở các phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thời gian gần đây và Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp”. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc và Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cùng dự.

Thư ký thi hành án Trần Văn Toán và những kỷ niệm “cưỡng chế” nhớ đời!

Anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.
(PLVN) -“Phải nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay hoạt động Thi hành án dân sự (THADS) vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho đội ngũ Chấp hành viên khi tổ chức thi hành án” là chia sẻ của anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.

TS Lê Việt Nga: Người góp sức mở những “cung đường” cho hàng Việt vươn xa

TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương)
(PLVN) -  Chỉ từ một lời “rủ rê” mà TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có 13 năm gắn bó với cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Từ cuộc vận động này, cùng với nỗ lực, nhiệt huyết và tình yêu với hàng Việt của TS. Lê Việt Nga mà hàng Việt đã có một “cuộc trường chinh vạn dặm” vượt ra khỏi biên giới quốc gia, xuất hiện trên kệ những hệ thống siêu thị lớn nhất trên thế giới…

Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.
(PLVN) -Ngày 20/11, Bộ Tư pháp đã tổ chức Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp
(PLVN) - Ngày 20/11, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai Thông báo số 108-TB/VPTW về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Chung sức, đồng lòng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chủ trì cuộc họp Thường trực Ban chỉ đạo, ngày 30/10/2024. Ảnh: TTXVN
(PLVN) -Sau gần 40 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, tình hình kinh tế - xã hội đất nước có bước chuyển mình mạnh mẽ, đột phá, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Bên cạnh những thành tựu to lớn, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tình trạng lãng phí, gây tác họa nghiêm trọng, lâu dài, khó khắc phục, cản trở đất nước vươn mình, giàu mạnh. Bởi vậy, hiện nay, Đảng, Nhà nước coi triệt bỏ lãng phí là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu.

Cô giáo Lê Thị Lan Phương: “Người lái đò” thắp sáng tri thức pháp luật cho học sinh nơi dải đất biên cương

Cô giáo Lê Thị Lan Phương, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Cao Bằng
(PLVN) -Sau bao năm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, cô giáo Lê Thị Lan Phương đã để lại nhiều dấu ấn cho các thế hệ học trò Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Cao Bằng. Cô vinh dự được nhận nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng như Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh (6 lần); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh ủy Cao Bằng, UBND tỉnh Cao Bằng.

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý
(PLVN) - Trong khuôn khổ dự án “Tăng cường Trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ từ nguồn vốn của Quỹ phát triển xã hội Nhật Bản (JSDF), với tư cách là cơ quan chủ quản, ngày 19/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý – Phần về điều ước quốc tế, kinh nghiệm quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh: Tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II
(PLVN) - PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh hiện là Phó Bí thư Đảng ủy; Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II - ông là một trong những cá nhân có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phong trào thi đua yêu nước. Trải qua hành trình sự nghiệp hơn 20 năm, ông đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm và thành tựu, góp phần vào sự phát triển của nền giáo dục chính trị tại Việt Nam.