Trong khi một số người vẫn còn hoang mang với những thông tin trên thì nhiều người tiêu dùng thông minh đã có định hướng cho mình thông qua việc sử dụng máy đo nồng độ nitrat để kiểm tra trước khi mua.
 |
| Ông Phạm Ngọc Hiếu đang dùng máy đo để kiểm tra dư lượng Nitrat trong hoa quả |
Nitrat (NO-3) là dạng chất đạm hiện diện trong cây rau, củ, quả. Nếu chúng ta biết cách sử dụng lượng nitrat hợp lý (ít hoặc vừa đủ), nó sẽ giúp cho cây rau có màu xanh, củ, quả đẹp mắt đồng thời không gây hại cho sức khỏe con người.
Tuy nhiên, nếu lạm dụng, sự có mặt của nitrat trong nông sản sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và đặc biệt, dư lượng nitrat trong mô thực vật vượt quá ngưỡng an toàn được xem như một độc chất gây hại sức khỏe con người.
Nitrat lần đầu được phát hiện như là dạng độc chất tồn dư trong nông sản, gây hại cho sức khỏe con người từ năm 1945. Mặc dù nitrat không độc với thực vật nhưng nếu sản phẩm cây trồng được người sử dụng, đặc biệt là bộ phận lá, nitrat được khử thành nitrit trong quá trình tiêu hóa sẽ trở thành một chất độc vì nitrit dễ phản ứng với amin tạo thành nitrosamin, là chất gây ưng thư dạ dày.
Mặt khác, trong cơ thể người, do sự khử nitrat nhanh hơn sự chuyển đổi nitrit thành ammonia, nitrit nhanh chóng bị tích tụ, gây bệnh Methemoglobinemia, làm mất khả năng vận chuyển ôxy trong máu, đồng thời hạ huyết áp.
Vì vậy, nitrat trong rau, củ, quả có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, do đó nó luôn được xem là một trong những tiêu chuẩn để đánh giá chất lượng rau quả.
GS.TS Trần Khắc Thi, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả cho biết, Nitrat vào cơ thể ở mức độ bình thường thì không gây độc, nhưng nếu hàm lượng vượt tiêu chuẩn cho phép thì rất nguy hiểm. Bởi Nitrat là gốc của phân đạm, nếu bón quá liều, hoặc chỉ bón phân đạm, không bón cân đối với phân chuồng, lân, kali, không đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch chúng sẽ tích lũy nhiều trong lá rau. Khi vào cơ thể với hàm lượng cao, Nitrat sẽ phản ứng với các axit amin thành chất gây ung thư gọi là nitrosamine.
Cũng theo khuyến cáo trên sổ khám chữa bệnh của bệnh viện K: “Có những chất hóa học như Nitrit và Nitrat được dùng để bảo quản rất nhiều sản phẩm thịt giữ cho chúng được tươi như: Giấm bỏng, thịt lợn muối, xúc xích, thịt tẩm hành-hạt tiêu, thịt hộp và lạp xường. Không nên ăn quá nhiều các sản phẩm thịt đã được chế biến đó. Nitrat và Nitric có thể tạo ra trong ống tiêu hóa của bạn các chất gây ung thư…”.
 |
| Những khuyến cáo về nitrat được ghi đằng sau cuốn sổ khám bệnh của bệnh viện K |
Tuy nhiên, khi quan sát bằng mắt thường, việc phát hiện Nitrat trong thực phẩm rất khó khăn, chỉ mang tính cảm quan.
Bởi vậy, người tiêu dùng có thể sử dụng bộ xét nghiệm Soeks (được sản xuất tại Liên bang Nga) do Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế đã cấp phép lưu hành tại Việt Nam vào cuối năm 2014 (Công ty Cổ phần Thương mại Xuất nhập khẩu Tâm Đức nhập khẩu) để phát hiện nhanh dư lượng nitrat trong rau, củ, quả tươi, thực phẩm (gồm thịt, hải sản).
Chiếc máy này có thể kiểm tra dư lượng nitrat cho hơn 60 loại rau củ quả tươi, thịt tươi và hải sản. Thông thường với mỗi sản phẩm chỉ mất khoảng 10 giây để xác định hàm lượng nitrat ở ngưỡng an toàn hay vượt ngưỡng nguy hiểm với mức sai số được xác định là trong 5%.
Qua các cuộc khảo sát, lượng nitrat tồn dư trong một số loại rau, củ, quả ở Việt Nam là khá cao. Bởi vậy, việc phát hiện nhanh dư lượng nitrat trong những thực phẩm bạn mua hàng ngày là điều cần thiết để góp phần bảo vệ cho sức khỏe của bạn và người thân.
Máy đo an toàn thực phẩm SOEKS được Bộ Y tế cấp phép từ tháng 8/2014 và bắt đầu xuất hiện trên thị trường Việt Nam từ cuối 2014 – do công ty cổ phần thương mại XNK Tâm Đức nhập khẩu, phân phối. Sản phẩm được chính phủ Liên Bang Nga công nhận và đã có mặt trên 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trong đó có những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật, EU…và làm mẫu đo chuẩn trong các phòng thí nghiệm tại các trường đại học danh tiếng như: Trường ĐH Tổng Hợp Moskva, Viện Hàn Lâm khoa học Liên Bang Nga, Đại học Nông nghiệp Nga. Đây là một thiết bị đo thông minh giúp người tiêu dùng có thể nhanh chóng kiểm tra dư lượng nitrat – một trong bốn độc tố để đánh giá thực phẩm đó có thực sự an toàn hay không. Hiện nay, sản phẩm đang được biết đến rộng rãi nhờ tính năng hữu hiệu của nó.
