Nhân kỷ niệm 45 năm Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Mậu Thân 1968, Đài Truyền hình Việt Nam bắt đầu phát sóng bộ phim tài liệu dài 12 tập “Mậu Thân 1968” từ 20h5, ngày 25/1 trên kênh VTV1. Phim do Trung tâm Phim tài liệu và Phóng sự (Đài THVN) phối hợp với Hãng phim Truyền hình Bản sắc Việt sản xuất.
12 tập phim (thời lượng 30 phút/1 tập), thông qua những số liệu và dữ kiện lịch sử, cùng với lời kể của các nhân chứng và sự phân tích của các học giả, sẽ lần lượt tái hiện lại sự kiện này dưới nhiều khía cạnh khác nhau.
Bộ phim bắt đầu từ việc đi tìm câu trả lời tại sao Mỹ - một cường quốc với tiềm lực kinh tế, quân sự, khoa học kĩ thuật gấp 800 lần Việt Nam lại can dự vào công việc nội bộ của một quốc gia nhỏ bé và lạc hậu ở cách xa nửa vòng trái đất, để rồi tạo nên một trong những cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất trong thế kỷ XX.
Tiếp đến, là hành trình lật lại hồ sơ tư liệu về một kế hoạch tuyệt mật đã không được thực hiện từ thời chiến lược chiến tranh đặc biệt. Nó chính là nguồn gốc để hình thành và phát triển nên kế hoạch Tổng tấn công và nổi dậy Mậu Thân 1968. Đồng thời, lý giải tại sao thời cơ chiến lược lại rơi đúng vào dịp tết Mậu Thân 1968. Và tại sao từ 3 khả năng mà Bộ Chính trị đã xác định lại chuyển dần thành mục tiêu duy nhất - thực hiện trận quyết chiến chiến lược, giành chính quyền về tay nhân dân.
Bên cạnh đó, những so sánh về tương quan lực lượng giữa các bên tham chiến, sự chuẩn bị khẩn trương của tất cả các lực lượng quân giải phóng trước cuộc động binh lịch sử, khí thế của cả một thế hệ ra trận trong lời thề quyết tử cho tổ quốc quyết sinh trước cơ hội ngàn năm có một cũng được tái hiện chân thực và sinh động.
Bộ phim cũng đi vào phân tích bối cảnh, tình hình và tại sao lại có đợt 2, đợt 3 của cuộc Tổng tấn công và nổi dậy trong mùa hè và mùa thu năm 1968, tiếp nối tinh thần “tiến công và tiến công liên tục” theo chỉ đạo của Bộ Chính trị. Những khó khăn và nỗ lực phi thường của quân và dân ta trong các đợt tấn công sau tết, khi yếu tố bất ngờ không còn và phía Mỹ - Việt Nam cộng hòa đã có sự phòng bị chặt chẽ.
Tiếp đến là việc lý giải có hay không sự nổi dậy của quần chúng nhân dân trong sự kiện Mậu Thân 1968, và tại sao dân tộc Việt Nam lại chấp nhận hy sinh, đặc biệt là trong sự kiện Mậu Thân, để giành lấy độc lập tự do cho Tổ quốc. Đan xen là những câu chuyện kể, những huyền thoại về lòng yêu nước của người Việt Nam.
Cùng với đó, hình ảnh về một nước Mỹ hỗn loạn, bị chia rẽ và phân hóa sâu sắc từ sau sự kiện Mậu Thân 1968 cũng được tái hiện dưới góc nhìn của chính những người Mỹ đã từng sống trong bầu không khí lịch sử đó. Để công chúng Việt Nam cảm nhận rõ ràng hơn về quy mô và tầm vóc của sự kiện Mậu Thân 1968 cũng như ý nghĩa thật sự của nó trong việc thúc đẩy hòa bình, chấm dứt chiến tranh tại Việt Nam vào giai đoạn sau đó.
Sau khi nghiên cứu sự kiện và phác họa ý tưởng thực hiện, để hoàn thành bộ phim tài liệu lịch sử với chủ đề “Mậu Thân 1968”, đạo diễn Lê Phong Lan và êkip đã mất gần 10 năm để thu thập tư liệu, phỏng vấn các nhân chứng, những học giả uy tín trong và ngoài nước.
Đạo diễn và êkip thực hiện cũng rất kỳ công trong việc chuyển tải thông tin về sự kiện có ý nghĩa hết sức đặc biệt trong lịch sử dân tộc này. Tìm một cách kể dễ theo dõi và mạch lạc là điều êkip thực hiện bộ phim tài liệu này luôn trăn trở. Với việc phát sóng bộ phim này, Đài Truyền hình Việt Nam hy vọng mang đến cho khán giả một cái nhìn toàn diện nhất về sự kiện lịch sử vĩ đại và đáng tự hào của dân tộc Việt Nam.
Bảo Châu