Giải mã bí ẩn “bóng đè”

Giải mã bí ẩn “bóng đè”
Đó là một đêm bình thường, nhưng Salma, một sinh viên 20 tuổi ở Đại học Mỹ ở Cairo, Ai Cập, đã có một trải nghiệm vô cùng kinh hoàng. Cô tỉnh dậy, không thể nhúc nhích và cảm thấy như có kẻ đột nhập vào giường ngủ của mình. Cô nhìn thấy thứ giống như một sinh vật có răng nanh, đẫm máu trong phim kinh dị đang đứng bên cạnh giường.
Salma sau đó kể lại trải nghiệm của mình với các nhà nghiên cứu đang tiến hành một cuộc khảo sát về chứng bóng đè (sleep paralysis), một hiện tượng phổ biến nhưng có phần khó lí giải. Tới 40% mọi người thông báo từng trải nghiệm hiện tượng ngủ dậy và cảm thấy không nhúc nhích được như vậy vào thời điểm nào đó trong cuộc đời họ. Và một vài người, giống như Salma, còn bị ảo giác về một kẻ xâm nhập đáng sợ nào đó đè lên người mình.
Các nhà nghiên cứu cho biết, hiện tượng bóng đè xảy ra khi một người thức dậy trong giai đoạn ngủ động mắt nhanh (REM). Trong giai đoạn ngủ này, mọi người thường đang mơ, nhưng các cơ của họ gần như bị tê liệt - đây có thể là một sự thích nghi tiến hóa, nhằm ngăn cản con người hành động trong khi mơ.
Rất khó để lí giải tại sao một số người trải nghiệm chứng bóng đè cảm thấy một đối tượng đe dọa nào đó trong phòng của họ hoặc đè lên ngực họ. Tuy nhiên, một giả thuyết cho rằng, ảo giác có thể là cách bộ não loại bỏ sự rối loạn, khi có sự xáo trộn trong vùng não nắm giữ bản đồ thần kinh về cơ thể hoặc "bản thân", theo chuyên gia thần kinh học Baland Jalal thuộc Đại học California (Mỹ).
Ông Jalal giải thích, có thể, trong quá trình xảy ra hiện tượng bóng đè, các thùy đỉnh giám sát các tế bào thần kinh trong bộ não đang phát đi mệnh lệnh cử động, nhưng không phát hiện bất kỳ dịch chuyển thực tế nào ở các chi, vốn đang bị tê liệt tạm thời. Điều này có khả năng dẫn đến sự nhiễu loạn trong cách bộ não tạo dựng cảm giác về hình ảnh cơ thể. Sự xuất hiện của kẻ xâm nhập giường ngủ có thể do bộ não cố gắng chiếu hình ảnh cơ thể của chủ nhân vào một đối tượng bị ảo giác.
Ông Jalal nói, ý tưởng trên dù khá thú vị nhưng rất khó để kiểm chứng. Một cách để thu thập các bằng chứng chỉ rõ điều này có phải là những gì đang xảy ra bên trong bộ não hay không, sẽ là kiểm tra những người có các hình ảnh cơ thể cá biệt. Chẳng hạn như, nếu ý tưởng trên là đúng, những người bị mất một tay/chân có thể ảo giác về những người cùng bị mất tay/chân đó.
Tuy nhiên, theo ông Jalal, những người sở hữu các hình ảnh cơ thể cá biệt như vậy nhiều khả năng chỉ là một nhóm nhỏ dân số, nên rất khó tiến hành thử nghiệm kiểm chứng như trên.
Ngoài ra, cũng có khả năng là, các trải nghiệm bóng đè khác nhau của mọi người bắt nguồn từ những khác biệt trong tín ngưỡng văn hóa của họ. Nghiên cứu trước đây từng hé lộ, các quan điểm nhất định trong các nền văn hóa của con người có thể định hình cách chúng ta trải nghiệm những hiện tượng cụ thể.
Chẳng hạn như, trong một nghiên cứu đăng tải năm 2013 trên tạp chí Cultural, Medicine, and Psychiatry, ông Jalal và đồng nghiệp Devon Hinton thuộc Trường Y Havard đã xem xét tỉ lệ bóng đè và mức độ stress mà mọi người cảm thấy vì trải nghiệm đó ở 2 nền văn hóa khác nhau: Ai Cập và Đan Mạch. Kết quả cho thấy, so với người dân Đan Mạch (một trong những đất nước có nhiều người theo thuyết vô thần nhất thế giới), những người ở Ai Cập (một nền văn hóa sùng đạo) trải nghiệm chứng bóng đè thường xuyên hơn, lâu dài hơn với nỗi sợ chết vì trải nghiệm đó lớn hơn.
Các chuyên gia kết luận, những người tin vào các thế lực siêu nhiên có xu hướng trải nghiệm chứng bóng đè lâu hơn và sợ hãi hơn khi xảy ra hiện tượng đó. Nỗi sợ được cho là thậm chí có thể góp phần làm tăng tính nghiêm trọng của chứng bóng đè và ngược lại.

Tin cùng chuyên mục

Cuộc thi nhảy Dalat Best Dance Crew 2024 hứa hẹn sôi động, hấp dẫn.

'Đại tiệc' âm nhạc xuyên suốt dịp lễ 30/4-1/5 tại Đà Lạt

(PLVN) - Ngoài 2 chương trình lễ hội âm nhạc chính diễn ra từ 27 đến 30/4, tại các khu du lịch, phòng trà ở Đà Lạt (Lâm Đồng) đều có các chương trình ca hát để phục vụ người dân, du khách trong dịp nghỉ lễ ngày Chiến thắng 30/4 và ngày Quốc tế lao động 1/5 năm nay.

Đọc thêm

200 nghìn bông hoa bách hợp khoe sắc tại Khu vườn âm nhạc

Tuần lễ hoa bách hợp gìn giữ và tôn vinh giá trị nghệ thuật về một loài hoa đặc trưng của người Hà Nội (ảnh Duy Tiến)
(PLVN) -  “Tuần lễ hoa bách hợp 2024” với chủ đề “Khu vườn âm nhạc - tinh khôi bách hợp tháng 4” diễn ra từ 19 - 28/4 tại bán đảo Skyline (Hà Nội) mong muốn gìn giữ và tôn vinh giá trị nghệ thuật về một loài hoa đặc trưng của người Hà Nội cùng nhiều hoạt động văn hoá, nghệ thuật đặc sắc...

Lương Thùy Linh trở thành Đại sứ Văn hóa đọc TP HCM

Lương Thùy Linh trở thành Đại sứ Văn hóa đọc TP HCM
(PLVN) - Sáng 19/4, Lễ Khai mạc Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần 3 - năm 2024 do Sở Thông tin và Truyền thông TP HCM tổ chức đã chính thức diễn ra. Hoa hậu Lương Thùy Linh xuất hiện tại sự kiện với vai trò Đại sứ Văn hóa đọc TP HCM nhiệm kỳ 2024-2025.

“Thần tượng Bolero” Tô Ngọc Hà chìm đắm sắc màu Hà Nội

“Thần tượng Bolero” Tô Ngọc Hà chìm đắm sắc màu Hà Nội (ảnh V.H)
(PLVN) -  Từng tốt nghiệp Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, là học trò của nữ ca sĩ Anh Thơ, Tô Ngọc Hà lại chọn theo dòng nhạc Bolero, trữ tình, lãng mạn…Với chất giọng trầm ấm, ngọt ngào nữ ca sĩ thể hiện tình yêu Hà Nội qua những sắc màu thời gian.

Trao giải thưởng cuộc thi sáng tác tranh cổ động tuyên truyền kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ

Qua 2 tháng phát động, Ban Tổ chức đã nhận được hơn 1.000 tác phẩm tham gia 02 cuộc thi Cuộc thi sáng tác tranh cổ động tuyên truyền kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn. (Ảnh: Bảo Châu)
(PLVN) - Sáng ngày 17/4/2024, tại Hà Nội, Cục Văn hóa cơ sở tổ chức Trao giải thưởng cuộc thi sáng tác tranh cổ động tuyên truyền kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024) và 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn (19/5/1959 - 19/5/2024).

Các nghệ sĩ, tiktoker tránh phạm luật khi quảng cáo

Nhiều nghệ sỹ nổi tiếng đã quảng cáo cho FXT Token, một loại tiền hoạt động dưới hình thức đa cấp tại Việt Nam. (Ảnh: Zing.vn).
(PLVN) - Trước thực trạng các nghệ sĩ quảng cáo, người nổi tiếng, tiktoker giới thiệu thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe sai sự thật, không đúng công dụng, các ngành chức năng đã tuyên truyền quy định của pháp luật về quảng cáo, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân, đặc biệt các văn nghệ sĩ vi phạm.

Chuyện bí ẩn về bút danh Đoàn Chuẩn - Từ Linh

Những câu chuyện xung quanh việc sáng tác chung của Đoàn Chuẩn và Từ Linh cho đến nay, vẫn còn là bí mật. (Ảnh: Vàng Son một thuở)
(PLVN) - Trong hầu hết các sáng tác của mình, nhạc sĩ Đoàn Chuẩn thường ký bút danh Đoàn Chuẩn - Từ Linh. Về cái tên Đoàn Chuẩn - Từ Linh có rất nhiều giai thoại. Cho đến tận bây giờ, nhiều người vẫn không thể giải thích hay làm sáng tỏ được việc viết nhạc và lời của hai ông trong các sáng tác.

Phận đời sầu thương của nhạc sĩ Đỗ Lễ

Phận đời sầu thương của nhạc sĩ Đỗ Lễ
(PLVN) - Đỗ Lễ được nhiều người biết đến nhờ những bản tình ca buồn như: “Sang ngang”, “Mắt buồn”, “Ngày tạm biệt”... Những lời ca day dứt, đau thương đã vận vào cuộc đời người nghệ sĩ tài hoa, bạc mệnh này.

Những tài liệu quý về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ

Những tài liệu quý về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Ảnh: Thùy Dương).
(PLVN) - Trong số tài liệu bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Nội vụ), khối tài liệu về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954 là một trong những khối tài liệu phản ánh một phần lát cắt của lịch sử dân tộc vẻ vang, hào hùng giữa thế kỷ XX.

Cảm nhận nhạc Đỗ Bảo ở “Khung trời khác”

Cảm nhận nhạc của Đỗ Bảo giản đơn, mộc mạc, nhưng rất sâu lắng và tinh tế (ảnh NVCC).
(PLVN) - Khung trời khác, là cảm nhận của một chàng ca sỹ Hà Nội về những bài hát do chính một nhạc sỹ Hà Nội sáng tác. Vẫn là những ca khúc quen thuộc của nhạc sỹ Đỗ Bảo, nhưng lại rất mới, rất khác so với những bản thu âm mà khán giả từng nghe trước đó.