Doanh nghiệp đóng cửa vì giá cước cao
Trong khi vấn đề về chi phí logistics ở Việt Nam cao khiến sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam mất lợi thế so với các nước khác vẫn chưa được giải quyết sau nhiều cuộc họp thì mới đây, giá thuê container đã tăng vọt rất cao khiến cho nhiều doanh nghiệp (DN) rơi vào thế “đứng ngồi không yên”.
Nhiều chủ hàng trong các ngành thủy sản, nhựa và gỗ phản ánh, hơn 3 tháng nay giá thuê container rỗng liên tục tăng, từ mức ban đầu chưa tới 1.000 USD/container 40 feet thì nay đã đội giá lên tới 8.000 USD, thậm chí là 10.000 USD/container 40 feet đi thị trường Anh. Đây là mức tăng bất hợp lý và các hãng tàu cần có sự minh bạch thông tin về giá, cũng như mức tăng sao cho phù hợp hơn.
Bà Huỳnh Thị Mỹ, Tổng Thư ký Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA) cho biết, việc tăng cước vận tải biển lên gấp nhiều lần trong thời gian vừa qua gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các DN ngành nhựa, làm giảm doanh số xuất khẩu (XK). Hiện đã có 1 DN của Ấn Độ trong Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore chuyên sản xuất sợi XK tuyên bố đóng cửa nhà máy do giá cước tàu biển quá cao, ảnh hưởng đến hoạt động XK và chi phí sản xuất tại Việt Nam không còn rẻ như trước đây. Vì thế họ đã cho tạm dừng tất cả các đơn hàng từ tháng 12/2020. Trong khi đó, nhiều DN nhựa khác thì bán hàng gần không lợi nhuận nhưng lượng hàng xuất đi vẫn rất chậm, số lượng hàng tồn kho so với thời điểm này năm ngoái lên đến 50%.
“VPA kiến nghị Cục Hàng hải Việt Nam xem lại cách tính cước của các hãng tàu và trong thẩm quyền phối hợp với các cơ quan khác tiến hành thanh tra, kiểm tra lại giá cước vận chuyển. Hiệp hội cũng đề xuất cần xem xét lại chính sách qua các Nghị định, Thông tư đã ban hành bởi trong các văn bản này chưa có quy định chế tài rõ ràng, cụ thể nào về việc niêm yết giá vận tải biển container nhằm tránh lặp lại tình trạng tăng giá 400% như hiện nay” - bà Mỹ đề xuất.
Trong khi đó, đại diện các hãng tàu lý giải do ảnh hưởng dịch bệnh khiến việc giải phóng hàng và quay vòng container rỗng bị kéo dài. Lượng hàng xuất đi Châu Âu, Mỹ tăng đột biến dẫn tới thiếu container rỗng đóng hàng. Một số hãng tàu cho biết không cắt giảm chuyến đi từ Việt Nam, thậm chí còn tăng chuyến, nhưng do lượng container thiếu hụt trầm trọng nên dẫn tới tình trạng hiện nay. Các hãng tàu cũng cho biết tình hình này ít nhất kéo dài đến hết tháng 3/2021, thậm chí có thể đến quý II/2021 nếu dịch bệnh vẫn còn phức tạp.
Cần thanh tra hoạt động niêm yết giá của hãng tàu
Ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, ngay sau khi nhận phản ánh của các DN XK về tình trạng tăng giá bất hợp lý của các hãng tàu, Cục đã có văn bản đề nghị các hãng tàu phải minh bạch thông tin về giá cũng như có sự điều chỉnh phù hợp để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên đồng thời đề nghị hãng tàu thực hiện nghiêm túc việc niêm yết giá.
Ngoài ra, Cục còn phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức buổi làm việc với các hãng tàu, chủ hàng và hiệp hội tại khu vực phía Bắc vào tháng 12/2020. Tuy nhiên, sau hơn 2 tuần, các hãng tàu vẫn chưa có văn bản báo cáo gửi về Cục Hàng hải Việt Nam. Và mới đây, Cục cũng đã tổ chức một buổi làm việc với các bên liên quan tại TP Hồ Chí Minh để tìm ra phương án phù hợp nhất với tình hình hiện nay.
Được biết, nhiều hãng tàu đã đề xuất phương án ứng phó với tình trạng thiếu container hiện nay. Theo đề xuất này, các cơ quan chức năng nên xem xét giải quyết tình trạng hàng ngàn container vô chủ ở cảng để “lấy nguồn” container rỗng cho XK. Trước ý kiến này, ông Giang cho biết “sẽ có những cân nhắc phù hợp”.
Trả lời PLVN, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, việc tăng giá thuê container trong tình trạng khan hiếm là bình thường nhưng mức tăng như thế nào là hợp lý, không thể lợi dụng tình hình dịch bệnh, khan hiếm để đẩy giá lên cao, gây ảnh hưởng mạnh đến hoạt động XK. Nghị định 146/2016 quy định về niêm yết giá, phụ thu ngoài giá đối với các dịch vụ vận chuyển container bằng đường biển quy định rõ, các hãng tàu phải thông báo trước 15 ngày khi tăng giá.
Tuy nhiên, trong suốt thời gian vừa qua, các hãng tàu đã liên tục tăng giá. Ông Hải đặt vấn đề “việc thực hiện niêm yết giá theo luật pháp Việt Nam có được thực hiện đầy đủ hay không”. Do đó, theo ông Hải, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Tài chính cần phải tổ chức kiểm tra quy định này để có chế tài đối với các hãng tàu không thực hiện đúng quy định, để đảm bảo luật pháp Việt Nam phải được thực thi trên lãnh thổ Việt Nam.
“Bộ Công Thương và Bộ Giao thông Vận tải đã có báo cáo Thủ tướng về vấn đề này để đảm bảo quyền lợi hài hòa giữa các bên. Theo tôi được biết, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có ý kiến về vấn đề này, chúng tôi đang chờ văn bản từ Văn phòng Chính phủ” - ông Hải chia sẻ với PLVN.
Ngoài ra, ông Hải cũng khuyến nghị các DN XK cần chuẩn bị cho tình hình thiếu container có thể kéo dài trong bối cảnh dịch Covid-19 chưa được khống chế ở nhiều nơi trên thế giới. Các DN cần có kế hoạch trao đổi với đối tác giãn tiến độ giao hàng, đồng thời nghiên cứu việc vận chuyển sang Châu Âu bằng đường sắt để tránh phụ thuộc vào đường biển.
