Gia đình hạt nhân là xu thế của xã hội
Theo Vụ Gia đình, gia đình hạt nhân (gia đình 2 thế hệ) là loại hình gia đình chiếm nhiều nhất về số lượng và là động lực lớn nhất trong sự phát triển của đất nước. Loại hình gia đình này có thể được xem như “xương sống” của xã hội Việt Nam. Điểm mạnh của gia đình hạt nhân nằm ở chỗ các thành viên còn trẻ, năng động, tự tin, giàu khát vọng, có mối quan hệ khăng khít, có kế hoạch phát triển cụ thể, hướng tới những điều lớn lao trong cuộc sống. Điểm yếu của gia đình hạt nhân nằm ở điều kiện kinh tế thường eo hẹp, các thành viên luôn luôn trong tình trạng bận rộn với công việc và học hành. Ngoài ra, thực trạng “người già cô đơn” trong những năm qua cũng được coi là một trong những hệ lụy của gia đình hạt nhân.
Tuy nhiên, dù có tồn tại nhiều điểm yếu, nhưng gia đình hạt nhân vẫn là một xu thế tất yếu, thậm chí chiếm ưu thế trong xã hội hiện đại. Số liệu thống kê gần đây cho thấy gia đình Việt Nam đang theo xu hướng hạt nhân hóa, giảm dần về quy mô, nhất là ở khu vực hiện đại như đô thị. Năm 2009, trung bình có 3,66 người/hộ, trong đó, đô thị là 3,78 người/hộ và nông thôn là 3,84 người/hộ. Năm 2019, quy mô giảm xuống còn 3,6 người/hộ (chung), 3,4 người/hộ (đô thị) và 3,6 người/hộ (nông thôn) (Ban Chỉ đạo Tổng điều tra Dân số và Nhà ở Trung ương, 2019).
Trong xu thế phát triển hiện nay, cùng với những vận động và biến đổi của xã hội, gia đình Việt Nam chịu những tác động không nhỏ mà ở đó gia đình hạt nhân là xu hướng lựa chọn phổ biến không chỉ với giới trẻ. Gia đình hạt nhân tồn tại như một đơn vị độc lập, gọn nhẹ, linh hoạt và có khả năng thích ứng nhanh với các biến đổi xã hội. Gia đình hạt nhân mô hình nhỏ gọn cũng giúp cho mỗi thành viên trong gia đình có không gian riêng, được trải nghiệm, được thỏa mãn những nhu cầu riêng tư, tôn trọng quyền tự do, bình đẳng giữa các thành viên trong gia đình. Mỗi thành viên trong gia đình hạt nhân đều có cơ hội phát triển sự nghiệp. Trong gia đình hạt nhân, người chồng, người vợ là hình mẫu của mối quan hệ yêu thương, quan tâm chăm sóc và hỗ trợ lẫn nhau để con cái noi theo. Họ có thể dạy con cái tự biết tìm những mối quan hệ tích cực, tương tác tốt với người khác, để trẻ thành công hơn trong tương lai. Những trẻ sống trong gia đình nhỏ còn học được cách giải quyết vấn đề, ủy thác những trách nhiệm, biết giúp đỡ nhau.
Đặc biệt, những gia đình nhỏ có kinh tế ổn định, sẽ dễ dàng đáp ứng những nhu cầu và cơ hội của con cái, giúp trẻ có điều kiện phát triển về mặt xã hội, học hành và tự tin hơn. Ngoài tính ổn định, gia đình nhỏ còn đem lại sự kiên định. Nhờ đó mà con trẻ biết cư xử theo chiều hướng tích cực, học tập tốt hơn và tỏ ra linh hoạt hơn trong các hoạt động cộng đồng, ngoại khóa.
Cạnh đó, việc ra riêng sẽ giúp mỗi thành viên có điều kiện phát huy bản thân, trong khi đó, khi sống trong gia đình nhiều thế hệ thì sẽ chênh lệch về tuổi tác dẫn đến khác nhau về tâm lý, tư tưởng, quan điểm sống dễ dẫn đến việc các thành viên trong gia đình khó hiểu nhau và gây xung đột. Ở gia đình hạt nhân việc bình đẳng giới cũng đặc biệt được chú trọng.
Những người trẻ văn minh làm nên gia đình hạt nhân giàu văn hóa
Những năm gần đây, người ta chứng kiến ngày càng nhiều sự chuyển dịch từ gia đình truyền thống đến gia đình hạt nhân tinh gọn. Đã có nhiều lo lắng được đặt ra về việc sự phát triển nhanh các gia đình hạt nhân sẽ gây nguy cơ phá vỡ các giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt, đồng thời đặt ra câu hỏi liệu gia đình hạt nhân nhỏ bé, đa phần thành viên là người trẻ có đảm đương được “sứ mệnh” phát triển văn hóa gia đình?
 |
Hòa Minzy có cách hành xử đầy văn minh khi ly hôn. |
Thực tế đã cho thấy, với những thành viên trẻ tuổi thuộc các thế hệ hiện đại, hội nhập, những gia đình hạt nhân đã đóng góp nhiều trong việc phát huy các giá trị tốt đẹp của gia đình. Có không ít gia đình tinh gọn, với ba, bốn thành viên nhưng đã tạo lập nên không gian sống đầy lý tưởng, hạnh phúc cho mỗi thành viên trong nhà.
Người trẻ ngày nay hội nhập quốc tế cao, sống trong thời đại 4.0 với công nghệ là phương tiện đắc lực, nên có khả năng học hỏi và thích ứng cao. Họ cũng đã ứng dụng hiệu quả những điều này trong việc xây dựng những gia đình văn minh, hạnh phúc theo cách của riêng mình.
Ngày nay, người ta thấy nhiều người trẻ có cách xây đắp gia đình đầy hiện đại, văn minh từ lúc tìm hiểu nhau cho đến lúc kết hôn. Khi yêu nhau, họ dùng tình yêu trong sáng, đẹp đẽ để sẻ chia, nâng đỡ nhau. Họ tìm hiểu kĩ những ưu, khuyết của nhau để yêu thương, chấp nhận lẫn nhau. Có những đám cưới “kiểu mới” đã diễn ra không rườm rà, màu mè, tốn kém mà giản dị, tiết kiệm, thậm chí có những lễ cưới của người trẻ kết hợp các thông điệp lan tỏa tinh thần đọc sách, bảo vệ môi trường, đám cưới nói không với bia rượu... Trong cuộc sống gia đình, họ bình đẳng, cùng nhau chia sẻ công việc nhà, cùng nhau nuôi dạy con.
Hiện nay, nhiều khóa học kĩ năng vun đắp gia đình do các chuyên gia hướng dẫn đã được tổ chức và không ít người trẻ đã hào hứng tham gia nhưng khóa học ấy để “nâng cấp” chính bản thân mình, mong muốn đem lại hạnh phúc cho bạn đời. Đó là những “lớp học tiền hôn nhân” cho những người đang mong muốn kết hôn hoặc các cặp đôi sắp cưới. Là các khóa học về gìn giữ hôn nhân, hạnh phúc gia đình. Phổ biến và ngày càng thu hút sự tham gia của nhiều cặp vợ chồng trẻ là các khóa học tiền sản nhằm hướng dẫn cha mẹ kĩ năng chăm sóc con mới sinh, các khóa học kĩ năng nuôi, dạy con tốt...
Nhiều người trẻ cũng sẵn sàng chi tiền cho việc tham vấn các chuyên gia tâm lý để được lắng nghe, tháo gỡ các vấn đề vướng mắc trong gia đình mình. Điều này cho thấy sự quyết tâm vun đắp, đem những điều tốt nhất để xây dựng nền tảng gia đình của các thành viên.
Trong duy trì cuộc sống gia đình, những người trẻ cũng rất biết cách tạo nên những niềm vui cho gia đình nhỏ của mình. Tiếp xúc nhiều với cuộc sống hiện đại, hình thành nên những tư duy mới, họ có cách nuôi dạy con mới mẻ, phóng khoáng. Họ lập nên những quy tắc trong gia đình thú vị và hay ho, khiến cho các thành viên đều cảm nhận được niềm vui, cho những đứa trẻ được lớn lên trong tình yêu thương và sự giáo dục văn minh.
Những gia đình hạt nhân ấy duy trì lối hành xử văn minh ngay cả khi vì một lý do gì đó, cuộc hôn nhân kết thúc. Trong showbiz Việt, người ta thấy được những cuộc chia tay đầy vui vẻ, bình an của những gia đình nhỏ. Khi Hòa Minzy thông báo chia tay cùng chồng, cô đính chính tất cả mọi tin đồn không hay về chồng cũ. Họ vẫn nói về nhau bằng những điều tốt đẹp, cùng thỏa thuận nuôi con và dành những điều tốt đẹp nhất cho con. Hay như gia đình Đan Trường - Thủy Tiên, hậu ly hôn vẫn xem nhau như bạn bè, cùng nhau nuôi dạy con, cùng nhau có mặt trong những ngày quan trọng của con...
Anh Ngô Việt Từ, một traver blogger chia sẻ: “Tôi và vợ đến với nhau trong tình yêu nhẹ nhàng, cùng sinh con trong hạnh phúc, cùng nhau nỗ lực để xây đắp gia đình. Nhưng cuối cùng những khác biệt lớn trong hoàn cảnh, cá tính đã khiến cá hai không thể bước tiếp bên nhau được nữa. Chúng tôi chọn cách dừng lại để không gây tổn thương cho nhau và thỏa thuận vẫn cùng nhau chia sẻ trách nhiệm nuôi dạy con, dành những điều tốt đẹp nhất cho con mình. Đã hai năm trôi qua, con của chúng tôi vẫn luôn được sống trong vòng tay chăm sóc, thương yêu của cha mẹ. Chúng tôi vẫn tôn trọng nhau, giúp đỡ nhau khi cần. Nhiều người trẻ hiện đại cũng lựa chọn cách sống như vợ chồng tôi, và tôi nghĩ đó cũng là cách tốt nhất của một cuộc ly hôn”.
Có thể thấy, những gia đình hạt nhân với những người trẻ năng động, hiểu biết, bằng cách sống văn minh, đã cùng nhau góp phần xây đắp, gìn giữ văn hóa gia đình, giúp cho các giá trị tốt đẹp của gia đình không bị mai một, mà ngày càng tỏa sáng cùng thời gian.
