Giá cả năm 2012 không tăng... quá cao?

Năm 2011 khép lại với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 18,13%, mục tiêu cho năm 2012 là dưới 10%. Thông điệp điều hành của Chính phủ cho năm 2012 vẫn là chính sách tài chính chặt chẽ và linh hoạt, trong khi nhiều dự báo cho thấy trong năm 2012 giá cả sẽ tăng không quá cao...

Nhiều dự báo cho thấy trong năm 2012, giá cả sẽ tăng không quá cao. Ảnh MH

Nguy cơ nội tại

Bất chấp nhiều dự báo cho thấy giá “đầu vào” có xu hướng giảm, bước vào năm 2012, tuy được kế thừa những kết quả tích cực của tình hình ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát… nhưng theo nhận định của nhiều chuyên gia, nền kinh tế nước ta vẫn phải đối mặt với những khó khăn, thách thức rất lớn, những khó khăn này sẽ tác động đẩy giá cả vận động theo xu hướng tăng

Đó là những yếu kém, tồn tại chưa thể khắc phục ngay trong thời gian ngắn như: Mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư kém hiệu quả tích tụ từ nhiều năm dẫn đến chi phí của nền kinh tế cao, sức cạnh tranh yếu; hạ tầng thương mại yếu kém, hệ thống phân phối chồng chéo không hợp lý đẩy chi phí lưu thông tăng; thiên tai, dịch bệnh trong năm diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những tác động bất lợi khó lường sẽ ảnh hưởng đến sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp, có thể gây khó khăn cho việc cân đối cung, cầu hàng hóa, dịch vụ.

Tiếp tục thực hiện lộ trình giá thị trường đối với một số dịch vụ quan trọng như: điện, xăng dầu, than bán cho điện, viện phí, học phí…; giá một số hàng hóa, dịch vụ có thể biến động mang tính mùa vụ do nhu cầu tăng trong các dịp lễ, Tết, khai giảng năm học mới…

Tuy nhiên, thị trường cũng sẽ xuất hiện những nhân tố kéo giá cả không tăng quá cao, thậm chí bình ổn và có những loại giảm do Chính phủ tiếp tục xác định nhiệm vụ trọng tâm là kiểm soát lạm phát, bình ổn thị trường giá cả và thực hiện đồng bộ các giải pháp quy định tại Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ.

Đồng thời thực hiện một số biện pháp quyết liệt để duy trì tăng trưởng ở mức hợp lý gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Lượng cung tiền và tăng trưởng tín dụng năm 2011 đã được điều chỉnh xuống mức thấp. Thực hiện lộ trình giá thị trường đối với một số hàng hóa, dịch vụ quan trọng còn được bao cấp qua giá nhưng vẫn có kiềm chế với liều lượng hợp lý… Cân đối cung,  cầu hàng hóa thiết yếu năm 2012 cơ bản vẫn được bảo đảm.

“Cân đong” hai xu thế, nhiều nhận định lạc quan cho rằng CPI  năm 2012 tuy vẫn tăng nhưng tốc độ tăng có khả năng giảm hơn tốc độ tăng của năm 2011.

Bài toán điều hành

Tại Hội nghị triển khai công tác năm 2012, Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ đặc biệt lưu ý đến công tác điều hành bởi theo Bộ trưởng, nếu không quản lý giá tốt, tình hình giá cả tiềm ẩn nhiều dấu hiệu dễ dẫn đến bùng phát trở lại. Do vậy, Bộ trưởng Huệ khẳng định cần kiên trì thực hiện nguyên tắc giá thị trường, nhất là với một số lĩnh vực như điện, than, xăng dầu và dịch vụ công.

Theo đó, trong năm 2012, điều chỉnh tăng giá điện ở mức kiềm chế theo hướng tạm thời phân bổ một phần các chi phí còn “treo lại” chưa tính đủ vào cơ cấu giá điện trước đây như: chênh lệch tỷ giá, lỗ lũy kế năm 2010 do mua điện giá cao, giá than bán cho sản xuất điện; tiếp tục các chính sách hỗ trợ đối với các hộ nghèo khi điều chỉnh tăng giá điện; đối với than, điều chỉnh tăng giá than cho sản xuất điện cùng với thời điểm điều chỉnh giá điện bằng khoảng 72-80% giá thành tiêu thụ than năm 2010 và chưa thực hiện ngay theo nguyên tắc giá bán than cho các đối tượng tiêu thụ than tối đa bằng khoảng 90% giá than xuất khẩu cùng loại; đối với xăng dầu, điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường.

Tuy nhiên, do giá xăng dầu hiện nay chưa tính đủ các yếu tố cấu thành giá cơ sở (thuế nhập khẩu xăng, madut hiện ở mức 0%, diesel, dầu hỏa ở mức  5% chưa đủ so với quy định của Barem thuế hiện hành và vẫn đang phải sử dụng Quỹ Bình ổn giá đối với các loại dầu). Vì vậy, trước mắt tạm thời chưa để các doanh nghiệp (DN) đầu mối kinh doanh xăng dầu tự quy định giá như quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu; khi giá thế giới giảm, cần khôi phục lại giá cơ sở theo quy định và khi đó sẽ giao DN tự quy định giá trong biên độ cho phép được quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP.

Ngoài ra, trong năm 2012 cũng sẽ thực hiện cơ chế DN sản xuất kinh doanh  tự định giá, cạnh tranh về giá phù hợp với các quy định của pháp luật đối với đại bộ phận hàng hóa, dịch vụ trong nền kinh tế, như: hàng nông, lâm, thủy sản; hàng tư liệu sản xuất, vật liệu xây dựng, hàng công nghiệp tiêu dùng…

Nhà nước áp dụng các biện pháp kinh tế gián tiếp để tác động vào sự hình thành và vận động của giá hàng hóa dịch vụ trên và mặt bằng giá để thực hiện mục tiêu bình ổn giá; kiểm soát chặt chẽ giá độc quyền, cạnh tranh không lành mạnh về giá, chống bán phá giá và chuyển giá nội bộ theo quy định của pháp luật; kiểm soát các phương án giá, mức giá của hàng hóa dịch vụ thuộc danh mục Nhà nước định giá, bình ổn giá, đăng ký giá, kê khai giá; những hàng hóa dịch vụ được Nhà nước sử dụng ngân sách để đặt hàng phục vụ các chương trình mục tiêu quốc gia, hàng  hóa phục vụ công ích…

Tô Tô