Gặp mặt nhân dịp kỷ niệm 72 năm ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam

Cách đây 72 năm, tại Chiến khu Việt Bắc lịch sử, Ban Nghiên cứu Lịch sử, Địa lý, Văn học – tiền thân của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam ngày nay – đã chính thức được thành lập theo Quyết nghị số 34 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam. Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự ra đời của tổ chức nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn đầu tiên của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mà còn phản ánh tầm nhìn chiến lược của Đảng về vai trò nền tảng của khoa học xã hội và nhân văn đối với sự nghiệp cách mạng.

Trải qua 72 năm xây dựng và phát triển, Viện Hàn lâm đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng như: Chức năng, nhiệm vụ của Viện ngày càng được mở rộng, tăng cường; cơ cấu tổ chức được kiện toàn; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức lớn mạnh vượt bậc cả về số lượng và chất lượng, trở thành trung tâm nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn hàng đầu của đất nước. Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và tên gọi của Viện cũng đã nhiều lần được bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng và chính thức mang tên Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam từ năm 2012 đến nay.

Về cơ cấu tổ chức và nhân sự, đội ngũ cán bộ của Viện đã phát triển cả về số lượng và chất lượng. Nhiều nhà khoa học ưu tú của Viện Hàn lâm đã trở thành những nhà lãnh đạo, quản lý xuất sắc, có đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Viện Hàn lâm đã tái cơ cấu, sắp xếp lại bộ máy, giảm đầu mối xuống còn 26 đơn vị thuộc và trực thuộc, trong đó có 19 đơn vị nghiên cứu, 01 đơn vị đào tạo; 25 tạp chí khoa học.

Về nghiên cứu khoa học, Viện Hàn lâm đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, lịch sử, triết học, khảo cổ học, xã hội học, pháp luật, văn hóa, con người, tâm lý học, văn học, ngôn ngữ, dân tộc, tôn giáo, quốc phòng, an ninh, khu vực và quốc tế, phát triển bền vững,…Những đóng góp ấy được thể hiện sinh động qua hàng nghìn chương trình, đề án, đề tài các cấp được nghiệm thu thành công; hơn 7.000 đầu sách đã xuất bản; hàng vạn bài báo khoa học công bố trên các tạp chí trong nước và quốc tế. Đặc biệt, có 21 nhà khoa học của Viện có công trình, cụm công trình được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh; 28 nhà khoa học có công trình, cụm công trình được trao tặng Giải thưởng Nhà nước; có đơn vị được phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, GS.TS Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam khẳng định, trải qua 72 năm xây dựng và phát triển, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã trưởng thành, lớn mạnh về mọi mặt, đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Trong giai đoạn phát triển mới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam xác định tập trung vào một số định hướng lớn như: Tiếp tục sắp xếp hệ thống tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, gắn với đổi mới cơ chế quản lý, điều hành, tổ chức công việc theo hướng hiện đại, đảm bảo tính đồng bộ, liên thông, phối hợp công tác chặt chẽ, nhằm thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, nhất là trong các lĩnh vực nghiên cứu trọng điểm, thuộc thế mạnh của Viện Hàn lâm, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu hướng phát triển phổ quát trên thế giới.

Đồng thời, tiếp tục phát huy thế mạnh trong nghiên cứu khoa học cơ bản, với các chương trình, đề án nghiên cứu lớn, quan trọng; tạo chuyển biến mạnh trong chất lượng các sản phẩm khoa học như các đề tài, dự án nghiên cứu, các hội thảo, tọa đàm, diễn đàn khoa học, các ấn phẩm, tạp chí chuyên ngành, từng bước tiệm cận và tiến tới đạt chuẩn mực quốc tế; chủ động nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn lớn, cấp bách của đất nước, cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch cho Đảng và Nhà nước; thực hiện các khảo sát chuyên sâu, công bố các báo cáo nghiên cứu có giá trị khoa học lớn, các đánh giá, dự báo tình hình có giá trị thực tiễn và định hướng chính sách cao.

Đổi mới căn bản, toàn diện công tác đào tạo cán bộ nghiên cứu trình độ cao trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; gắn kết chặt chẽ hoạt động đào tạo với nghiên cứu khoa học, góp phần cung cấp nguồn nhân lực khoa học xã hội và nhân văn chất lượng cao cho Viện Hàn lâm và cả nước; thực hiện tốt quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ cao, phương pháp nghiên cứu tiên tiến, có đủ năng lực, trình độ để thực hiện những nhiệm vụ khoa học lớn, từng bước hình thành các chuyên gia đầu ngành và các nhóm nghiên cứu mạnh; tạo dựng môi trường học thuật dân chủ, đoàn kết, sáng tạo, tôn trọng tự do học thuật; khuyến khích và tạo mọi điều kiện để các nhà khoa học sáng tạo và cống hiến, xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học, cán bộ quản lý kế cận…