Gán nhãn "đồng phạm" cho người vô can?
Cái chết của ông Tấn được xác định do chấn thương nặng vùng đầu, cổ, hậu quả của những cú đánh bằng gậy tre do ông Dũng gây ra, nên dư luận cho rằng hai ông Hùng, Sơn bị vạ lây.
Khởi tố tội danh này, truy tố tội danh khác có thể làm thiệt hại quyền lợi hợp pháp của can phạm.
Chết người vì cái bờ ao
Ông Trần Hữu Hùng được Doanh nghiệp tư nhân Ngọc Đạt (Doanh nghiệp Ngộc Đạt) cho trông coi, sử dụng 3 cái ao trong Dự án Xây dựng nhà máy dệt Nam Định tại khu công nghiệp Hòa Xá để nuôi thả cá. Làm được một thời gian, ông Hùng nhường lại cho ông Đào Mạnh Dũng và Trần Ngọc Sơn toàn bộ “thiết bị” nuôi thả cá cùng quyền sử dụng các ao này, ông Hùng chỉ hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp cá giống. Trong khi để ông Hùng sử dụng ao nuôi cá, Doanh nghiệp Ngọc Đạt lại cho ông Nguyễn Quốc Tấn trồng cây trên bờ ao.
Ngày 29/5/2010, hai chú cháu ông Tuấn mang mấy bó cây xanh cùng các dụng cụ cần thiết ra trồng cây tại bờ ao, thì ông Dũng và ông Sơn đã chất vấn “Tại sao trồng cây mà không hỏi han gì?”. Ông Tấn cũng xẵng giọng với hai ông Dũng, Sơn. Thấy ông Tấn tay cầm búa đinh nên ông Dũng và Sơn đành bỏ về...
Một lát sau, ông Hùng mang cá giống về và được hai ông Dũng, Sơn thuật lại việc ông Tấn trồng cây trên bờ ao không xin phép, lại có thái độ thách thức, nên ba người thống nhất đi gặp ông Tấn để yêu cầu chấm dứt việc trồng cây trên bờ ao.
Khi gặp nhau, hai bên lời qua tiếng lại rồi xông vào ẩu đả. Ông Tấn dùng xẻng đánh ông Hùng nên ông Sơn xông vào đánh văng chiếc xẻng xuống ao; cuộc ẩu đả chỉ kết thúc khi có người can ngăn, ông Hùng lấy điện thoại bị ướt ra lau.
Tưởng mọi chuyện chấm dứt ở đây thì cháu ông Tấn nhặt chiếc cuốc và tung cho ông Tấn kèm theo lời kích động: “Cuốc đây, chú đánh chết chúng nó đi”. Tuy chiếc cuốc không tới được tay, nhưng ông Tấn vẫn cúi xuống nhặt một đoạn gậy tre vụt ông Hùng sượt tai trái xuống vai. Bị đau, ông Hùng lao vào ôm ông Tấn xốc nách định vật xuống. Đúng lúc đó, ông Dũng cầm một đoạn tre chạy đến vụt vào đầu và cổ khiến ông Tấn gục xuống và tử vong vì chấn thương nặng vùng đầu, cổ.
Vạ lây?
Thấy ông Tấn bị đánh gục, các ông Dũng, Hùng, Sơn bỏ về lều nuôi cá. Khi biết ông Tấn chết, cả ba bỏ trốn; khi Cơ quan điều tra (CQĐT) khởi tố vụ án thì ra đầu thú và bị khởi tố về tội “giết người”. Tuy nhiên, sau một thời gian điều tra, CQĐT đã thay đổi tội danh đối với ông Sơn vì bị can này không liên quan đến cái chết của ông Tấn mà chỉ “không tố giác tội phạm” khi biết sự việc mà không báo cáo.
Gia đình ông Sơn bất ngờ với cả hai tội danh mà ông này bị quy kết. Bởi khi xảy ra đánh nhau, ông Sơn có mặt nhưng chỉ can ngăn, không tham gia; đặc biệt không liên quan đến cú đánh gây chết người của ông Dũng.
Khi thấy ông Tấn tử vong, lo sợ bị trả thù nên ông Sơn bỏ trốn. Tuy nhiên, trước khi trốn ông này đã xin ông Hoàng Đình Đăng một tờ giấy để viết tường trình sự việc và gửi lại cho vợ để nộp cho cơ quan chức năng. Bà Phạm Thị Yên Hà, vợ ông Sơn cho biết đã nộp tường trình này cho CQĐT nhưng không hiểu sao chồng mình vẫn bị quy kết là “không tố giác tội phạm”.
Đối với Hùng, vì bị đánh nên xông vào ôm và vật lộn với ông Tấn, mà không liên quan đến việc ông Dũng cầm gậy tre đập vào đầu, cổ ông Tấn. Chỉ vì ông Tấn bị đánh chết trong khi đang ôm ông Hùng nên ông này bị cho là “đồng phạm” gây nên cái chết của nạn nhân.
Cái chết của ông Tấn được xác định là do chấn thương nặng vùng đầu, cổ, hậu quả của những cú đánh bằng gậy tre do ông Dũng gây ra, nên dư luận cho rằng hai ông Hùng, Sơn bị vạ lây.
Nhiều luật sư đã không đồng tình với buộc tội của VKS tỉnh Nam Định đối với hai bị can Hùng và Sơn. Chúng tôi có cuộc trao đổi với Luật sư Lê Văn Kiên và Luật sư Chu Đông về vụ án này. * Thưa Luật sư Chu Đông, ông có nhận xét gì khi bị can Hùng bị truy tố cùng tội danh với bị can Dũng? - Khi khởi tố, cả 3 người đều bị điều tra về tội giết người nhưng sau đó CQĐT đã xác định ông Sơn không liên quan đến việc đánh chết người. Lẽ ra, cũng phải xem xét vai trò của ông Hùng như vậy, vì ông này không trực tiếp gây ra thương tích chết người cho nạn nhân. Việc xác định ông Hùng đồng phạm với bị can Dũng là chưa đúng với bản chất của sự việc, không phù hợp với hành vi và ý thức của các bị can. * Nhưng QCĐT, VKS cho rằng ông Hùng đã ôm ông Tấn trong khi bị ccan Dũng đánh anh Tấn, như vậy là đồng phạm giúp sức, ý kiến của ông như thế nào? - Theo quy định của Bộ luật Hình sự, đồng phạm là hai người cùng cố ý thực hiện tội phạm, nghĩa là họ hiểu ý chí của nhau và cùng thực hiện hành vi với các vai trò khác nhau để đạt đến mục đích như nhau. Trong vụ án này, hành vi của ông Dũng là cố ý đột xuất, chỉ nảy sinh ý định đánh người trong một khoảnh khắc rất ngắn và không bàn bạc với ai về việc đánh người này. Việc ông Hùng ôm ông Tấn hoàn toàn độc lập với hành vi của Dũng. Hai hành vi này diễn ra song song với nhau và chỉ có một hành vi đánh người của Dũng gây ra cái chết đối với ông Tấn. Như vậy, việc cáo buộc ông Hùng chịu trách nhiệm về tội “giết người” là không đúng. Vì thế, quy kết trách nhiệm của hai người có hành vi độc lập thành “đồng phạm” là không đúng pháp luật và thực tế của vụ án. * Thưa luật sư Lê Văn Kiên, pháp luật quy định như thế nào về tội “không tố giác tội phạm”.
- Tố giác tội phạm là việc bằng đơn từ hay phương tiện khác để báo với cơ quan có thẩm quyền về hành vi phạm tội đang được chuẩn bị, đang diễn ra hoặc đã diễn ra. Tuy nhiên, chỉ bị xử lý về tội này nếu có điều kiện thực hiện việc tố giác mà không tố giác và áp dung với một số tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, trong đó có tội giết người. * Trong vụ án này, bị can Sơn có gọi điện cho vợ và để lại bản tường trình để nộp cho CQĐT nhưng vẫn bị truy tố về tội “không tố giác tội phạm” liệu có đúng ? - Trường hợp này cần phải cân nhắc thấu đáo và phân biệt giữa việc “không tố giác tội phạm” với việc “tố giác tội phạm thông qua người khác”. Nếu vì lý do hợp lý mà người biết việc phạm tội không trực tiếp báo với cơ quan có thẩm quyền, nhưng đã thông qua người khác để báo cáo sự việc thì đó cũng là tố giác tội phạm. Tôi được biết, ông Sơn bị khởi tố về tội giết người nhưng sau đó chuyển sang tội “không tố giác tội phạm”. Điều này có thể ảnh hưởng nhiều đến việc định tội danh và hình phạt vì khi bị can đã bị tạm giam để điều tra thì thực tế, các cơ quan tố tụng thường vận dụng một tội danh nào đó để xử lý. * Xin cảm ơn ông!