F1 và những kiến thức cơ bản

F1 là gì? Đó là đỉnh cao của xe đua với những cỗ máy chạy nhanh nhất và đắt nhất hành tinh. Đó thực sự là môn thể thao có tầm quốc tế khi các giải đua trong một mùa giải diễn ra ở mọi nơi trên hành tinh này, từ châu Úc đến châu Âu, qua châu Mỹ, về châu Á và cả ở Trung Đông.

Xe đua của đội McLaren - Mercedes sử dụng trong mùa giải 2007

F1 là một trong những môn thể thao thu hút nhiều khán giả truyền hình nhất trên thế giới với khoảng 100 triệu khán giả ở 200 quốc gia và vùng lãnh thổ theo dõi mỗi giải đua trong tổng số 18 giải của năm. Nó trở thành môn thể thao đắt đỏ nhất thế gian này khi mỗi năm, những đội đua hàng đầu của F1 phải tiêu tốn khoản tiền khoảng 500 triệu USD.

Chiếc xe mà Kimi Raikkonen và đồng đội lái trong mùa giải 2007

Những chiếc xe F1 được coi là những tuyệt phẩm của đỉnh cao công nghệ. Những điều chúng tôi giới thiệu sau đây hy vọng sẽ làm cho quý vị và các bạn hiểu thêm về môn thể thao tốc độ nổi tiếng này:

Động cơ: Những chiếc F1 hiện thời được trang bị động cơ V8 2.4, vòng tua cực đại 21.000 vòng/phút. Trong 2 cuộc đua cuối tuần, chiếc xe có thể chạy hết quãng đường 600 dặm (gần 1.000 km).

Hệ thống làm mát: Những chiếc xe F1 hiện đại chỉ có một bộ tản nhiệt lớn ở phía trước xe thay vì nhiều bộ tản nhiệt như trước đây. Nó có nhiệm vụ giải phóng nhiệt năng do động cơ sinh ra trong quá trình vận hành. Khi hoạt động, động cơ xe F1 có thể sinh nguồn nhiệt lên đến 1.000 độ C. Bộ tản nhiệt của xe có nhiệm vụ giải phóng nhanh chóng lượng nhiệt này và nó được chế tạo hoạt động với công suất 100.000 BTU/phút ( 1BTU/phút = 17.5842642 W).

Hộp số: Đây là một trong những bộ phận của xe F1 quyết định vận tốc xe khi chạy trên đường. Hộp số của nhữg chiếc F1 hiện đại được thiết kế phù hợp với sự điều khiển theo tầm vóc của người trưởng thành và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người điều khiển những chiếc xe đua có công suất tới 900 mã lực. Những chiếc F1 liên tục thay đổi tốc độ khi chạy và đương nhiên hộp số của nó phải đáp ứng được yêu cầu này. Các đường đua luôn có nhiều các khúc cua nên việc vận hành ở số thích hợp là cực kỳ quan trọng. Thời gian chuyển số cực nhanh (khoảng 40-50 mili giây), ly hợp và các bánh răng số được chế tạo bằng hợp kim siêu bền, siêu nhẹ nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển số liên tục của các tay đua trong mỗi cuộc đua.

Lốp: Những chiếc lốp của xe F1 không giống bất cứ chiếc lốp nào khác trên hành tinh này. Đây là yếu tố quyết định đến vận tốc của xe và cũng có nghĩa là quyết định đến sự thắng thua của mỗi tay đua. Lốp cho F1 có nhiều loại: Chạy đường khô, chạy đường ướt, chạy đường nửa khô nửa ướt. Mỗi loại có ưu điểm, nhược điểm khác nhau và việc lựa chọn loại lốp thích hợp với điều kiện thời tiết cụ thể ở mỗi chặng đua luôn là vấn đề đau đầu của tất cả các đội đua. Năm nay, lần đầy tiên Bridgestone là nhà cung cấp lốp xe đua duy nhất cho tất cả các đội. Có thể nói như vậy cuộc đua sẽ trở nên công bằng hơn với mọi đối thủ.

Khí động học: Đây là một trong các yếu tố quyết định vận tốc xe đua. Những chiếc F1 có thể chạy với tốc độ trên 300 km/h nên những nhà thiết kế phải tạo hình dáng khí động học cho những chiếc xe để sao cho nó gặp lực cản không khí ít nhất và ổn định nhất khi vận hành. “Bé đầu, lớn đuôi” là những thiết kế khí động học của những chiếc F1, làm nên những chiếc xe với hình dáng rất đặc biệt, không “đụng hàng” với bất cứ loại xe nào, kể cả các loại xe đua khác.

Bộ phận khuyếch tán không khí và cánh khí động học phía sau xe

Cánh khí động học phía trước xe McLaren F1 2007

Hệ thống phanh: Hệ thống phanh của những chiếc F1 được chế tạo để có thể dừng một chiếc xe nặng 600kg (gồm cả trọng lượng người lái) đang chạy với vận tốc khoảng 160 km/h trong 4 giây. Đĩa phanh có thể chịu được nhiệt độ lên tới 1.000 độ C và được làm bằng một loại vật liệu tổng hợp gọi là carbon ceramic, giống như những tấm cách nhiệt bao bên ngoài tàu vũ trụ.

Đĩa phanh của xe F1 không được dày hơn 28mm và lớn hơn 278mm đường kính

Thân xe: Do vận tốc cực lớn và các yêu cầu rất cao về khí động lực học, mỗi chi tiết nhỏ của thân xe đếu gây ảnh hưởng đến độ ổn định. Chẳng hạn trường hợp chiếc xe của David Coulthard do bị gãy mất một phần của cánh khí động học phía trước mà đã bị xoay vòng, mất lái và đâm vào hàng rào. Loại vật liệu có thể đáp ứng được yêu cầu này chỉ có sợi carbon và mới hơn là sợi Kevla với ưu điểm siêu nhẹ, siêu bền, dễ định hình. Chính vì vậy, chiếc F1 rất nhẹ với trọng lượng dao động từ 450 kg đến 550 kg và tối đa là 605 kg (đã bao gồm động cơ và người lái). Ngoài việc giúp xe dễ dàng đạt được vận tốc cao, thân xe còn được thiết kế để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người lái trong các vụ va quệt hay đâm đổ khi đang đua.

Hệ thống lái: Có thể nói đây là điều mà rất ít người biết được. Một chiếc F1 lao như tên bắn song lại vận hành hết sức uyển chuyển, nhanh nhẹn là do có hệ thống lái thích hợp. Cái giá cho sự “thích hợp” này lên đến 40.000 USD. Có thể thấy số vòng đánh lái của nhữngc chiếc F1 là rất ít (chưa tới 1 vòng). Mọi vấn đề về hệ thống lái đều hiển thị lên màn hình điều khiển của người lái khi xe đang vận hành. Hệ thống lái không chỉ giúp các tay đua điều khiển hướng chạy của xe mà còn giúp các tay đua đổi số, theo dõi lượng nhiên liệu, điều khiển hệ thống phanh và mọi hệ thống kỹ thuật khác của xe.

Vô-lăng trên xe McLaren F1...

... và trên chiếc Toyota - Panasonic

Hy vọng quý vị và các bạn đã có hình dung sơ bộ về môn thể thao “nhanh nhất hành tinh” này. Vậy, còn chần chừ gì nữa, hãy theo dõi các cuộc đua của mùa giải vào mỗi dịp cuối tuần và hãy cùng chúng tôi tìm hiểu, bình luận và khám phá môn thể thao đầy mạo hiểm nhưng hết sức hấp dẫn này.

• Minh Khôi