EVFTA – Động lực xuất khẩu hàng Việt sang EU: Bắc Ninh chủ động hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập

Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc trao đổi với lãnh đạo Sở Công Thương Bắc Ninh – địa phương dẫn đầu cả nước về xuất khẩu trong nhiều tháng liên tiếp – để tìm hiểu cách tỉnh này tận dụng cơ hội EVFTA, đồng thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Bắc Ninh – điểm sáng xuất khẩu

Theo đại diện Sở Công Thương, trong 8 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Bắc Ninh ước đạt gần 112 tỷ USD, tăng 31% so với cùng kỳ 2024, với mức xuất siêu 2,7 tỷ USD.

Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu đạt 57,35 tỷ USD, tăng 27,16%, đứng thứ 2 cả nước chỉ sau TP Hồ Chí Minh. Riêng tháng 7 và 8/2025, sau khi sáp nhập địa giới, Bắc Ninh đã vươn lên dẫn đầu cả nước với kim ngạch xuất khẩu 2 tháng đạt 17,38 tỷ USD.

Các mặt hàng chủ lực gồm: Máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và thiết bị điện; hàng dệt may, da giày; nông sản chế biến và nông sản tươi; lợi thế lớn nhất của Bắc Ninh là vị trí địa lý trung tâm vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, thuận tiện kết nối với các cảng biển, sân bay quốc tế, cửa khẩu.

Đây cũng là một trong những trung tâm công nghiệp công nghệ cao hàng đầu cả nước, thu hút các tập đoàn lớn như Samsung, Canon, Amkor, Foxconn…, tạo ra nguồn cung sản phẩm điện tử và linh kiện dồi dào cho xuất khẩu.

Ngoài ra, Bắc Ninh còn là vùng sản xuất nông sản chất lượng cao như vải thiều, cam, bưởi, nhãn, na, các sản phẩm OCOP (mỳ gạo Chũ, dưa chuột, dứa đóng hộp…) – những mặt hàng có tiềm năng thâm nhập sâu vào thị trường EU nhờ ưu đãi thuế quan từ EVFTA.

Phối hợp liên ngành – chìa khóa mở cửa thị trường EU

Để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của EU, Bắc Ninh đã triển khai nhiều giải pháp phối hợp liên ngành nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. Một ví dụ điển hình là xuất khẩu vải thiều sang EU. Quy trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các Bộ và địa phương như:

Bộ Nông nghiệp & PTNT cùng Cục Bảo vệ Thực vật hướng dẫn cấp mã số vùng trồng, áp dụng quy trình canh tác theo GlobalGAP, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Địa phương hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng sơ chế, kho lạnh, nhà xưởng đóng gói đạt chuẩn.

Bộ Khoa học & Công nghệ hướng dẫn xây dựng thương hiệu, đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho nông sản.

Bộ Công Thương và Cục Xuất nhập khẩu hướng dẫn thủ tục cấp C/O mẫu EUR.1 để hưởng ưu đãi thuế quan từ EVFTA.

Hải quan hỗ trợ khai báo điện tử, giảm thời gian thông quan.

Nhờ phối hợp chặt chẽ, quy trình xuất khẩu được rút ngắn, sản phẩm đạt tiêu chuẩn EU và tận dụng được mức thuế suất ưu đãi.

Thách thức và định hướng

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, việc tận dụng EVFTA vẫn còn hạn chế: Doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa quen với quy định khắt khe của EU về chất lượng, truy xuất nguồn gốc; thương hiệu nông sản Việt chưa tạo được chỗ đứng vững chắc; một số doanh nghiệp chưa tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan do chưa chủ động xin cấp C/O hoặc thiếu thông tin về lộ trình cắt giảm thuế.

Theo Sở Công Thương, thời gian tới tỉnh sẽ tiếp tục: Mở các lớp tập huấn chuyên sâu về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật EU; tăng cường xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp địa phương với các nhà nhập khẩu EU; hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, chứng nhận GlobalGAP, hữu cơ, đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý; khuyến khích đầu tư công nghệ bảo quản, chế biến sâu để nâng giá trị gia tăng.

EVFTA – Cơ hội và trách nhiệm chung

EVFTA không chỉ là hiệp định thương mại, mà còn là động lực thúc đẩy chuyển đổi chất lượng sản xuất và quản trị doanh nghiệp theo chuẩn quốc tế. Bắc Ninh đang cho thấy vai trò tiên phong khi vừa phát huy lợi thế công nghiệp, vừa nâng tầm nông sản đặc sản xuất khẩu.

Sự phối hợp đồng bộ giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân là yếu tố then chốt để biến cơ hội từ EVFTA thành lợi thế cạnh tranh, giúp hàng Việt chinh phục thị trường khó tính như EU, từ đó đóng góp vào tăng trưởng bền vững của địa phương và cả nước.