Cách làm mà Cty CP Ba Đình đang áp dụng ở Dự án Hattoco (Mỗ Lao, Hà Đông) có phù hợp các quy định hiện hành? Khách hàng có thể làm gì trong trường hợp này? Câu chuyện dự án Hattoco có thể trở thành tiền lệ cho các giao dịch hàng hóa khác?
Sơ lược vụ việc
Dự án Hattoco (Mỗ Lao, Hà Đông) ngay từ khi “manh nha” đã thu hút được nhiều khách hàng “chung lưng đấu cật”, tham gia cùng Cty Ba Đình – một trong các chủ đầu tư thực hiện dự án. Cụ thể, các khách hàng này “hỗ trợ vốn” cho dự án để đổi lại quyền mua 1 căn hộ. Mức vốn hỗ trợ tương đương 30% dự án, ban đầu được tính bằng VND.
Thế nhưng, tháng 10 vừa rồi, khi làm hợp đồng mua bán, Cty Ba Đình đã quy đổi đơn giá cố định mỗi m2 ra USD. Vẫn giữ giá bán 15,5 triệu đồng mỗi m2, nhưng số tiền này được quy ra giá USD tương ứng, rồi tính tổng giá căn hộ tương đương số lượng USD nhất định. Từ đó, số tiền khách hàng phải trả là tổng số USD nhân với tỷ giá tại thời điểm thanh toán. Vì thế, giá bán nhà (thu bằng tiền Việt Nam) phụ thuộc vào tỷ giá USD tại thời điểm thanh toán.
 |
Khách hàng của Dự án Hattoco cho rằng, trước đó, trong hợp đồng vay vốn, chủ đầu tư không hề đưa ra giá bán căn hộ bằng USD và 30% giá trị căn hộ được quy bằng tiền Việt thì khi chuyển sang hợp đồng mua bán, giá bán cũng phải giữ nguyên theo tiền Việt. Chủ đầu tư bất ngờ quy đổi giá nhà từ tiền Việt sang USD trong khi tỷ giá đang cao ngất ngưởng là bắt chẹt khách hàng, bởi các văn bản về hình thức có giá trị độc lập nhưng trên thực tế thể hiện toàn bộ quá trình “làm ăn” giữa các bên với nhau.
Phía Cty Ba Đình thì giải thích, đồng tiền được sử dụng trong hợp đồng vẫn là VND và Cty chỉ nhận tiền Việt từ khách hàng. Việc sử dụng tỷ lệ USD để quy đổi chỉ là cách để bảo toàn vốn cho doanh nghiệp, đồng thời tránh tình hình biến động của nguyên vật liệu. Hợp đồng góp vốn không liên quan đến hợp đồng mua bán.
Khách hàng có thể kiện DN
“Là một doanh nghiệp thì bằng kinh nghiệm của mình, họ (Cty Ba Đình – chủ đầu tư dự án Hattoco) phải tiên lượng được trước. Có thể không tiên lượng được hoàn toàn nhưng phải tránh làm sao không bất cập cho bản thân anh và bất cập cho các nhà đầu tư. Cách làm như Cty Ba Đình là những cái không nên trong kinh doanh” - bà Trần Ngọc Minh - PGĐ Cty CP xây dựng số 3 Hà Nội nhận định.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Mạnh Hà - Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) – cho rằng, cách làm như Cty Ba Đình có thể hiểu như kiểu tôi bán cho ông nhà 10 triệu, đến khi làm hợp đồng mua bán tôi lại cho thêm VAT, rồi đảm bảo bằng USD. “Đây là DN “lèo lá” thêm để tăng giá trị hợp đồng của sản phẩm. Cách đi này của chủ đầu tư thể hiện có sự không rõ ràng, minh bạch” – ông Hà nói.
Luật sư Nguyễn Hồng Bách (Văn phòng Luật sự Hoàng Bách và cộng sự) bình luận, về tính pháp lý có thể nói DN đã lạm dụng tín nhiệm và đồng vốn của người mua nhà. “Theo tôi, người mua nhà có thể khiếu nại được doanh nghiệp này” – ông Bách quả quyết.
Không thể tạo tiền lệ
Theo quy định của pháp luật, mọi giao dịch, thanh toán... trên lãnh thổ Việt Nam không được thực hiện bằng ngoại tệ. Gần đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã yêu cầu tăng cường kiểm tra hành vi niêm yết giá bằng ngoại tệ của một số DN xây dựng, kinh doanh BĐS, bởi có nhiều DN niêm yết, ký hợp đồng mua bán căn hộ chung cư bằng ngoại tệ, chủ yếu là USD “không những vi phạm quy định pháp luật về quản lý ngoại hối, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân”.
Luật sư Trương Thanh Đức (Cty Luật Basico) nhận định, việc Hattoco đang làm chỉ đơn giản là cách dùng từ. Thay cho việc tính bằng “USD tương đương với bao nhiêu VNĐ” thì họ nói ngược lại “bao nhiêu VNĐ thì tương đương USD”. “Vậy A=B hay B=A mà giá nhà tăng, giảm theo tỷ giá USD thì bản chất vẫn là tính theo ngoại tệ, ảnh hưởng lớn tới chính sách ngoại hối của nước ta” – ông Đức bình luận. Chính vì thế, Luật sư Đức cho rằng, chúng ta cần chế tài cụ thể cho trường hợp này, không để trường hợp này lan rộng thành một trào lưu lách luật bằng cách dùng câu chữ.
Từ kinh nghiệm của một chuyên gia đầu ngành về tài chính – ngân hàng, ông Cao Sỹ Kiêm - Nguyên thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – nhận định, cách làm của DN này cần có chế tài để ngăn chặn, tránh tình trạng các DN khác học theo cách này, lách luật thành công sẽ mang đến hậu quả khó lường.
Hoàng Thạch
