Trong khi đó, Việt Nam vẫn thiếu những lao động kỹ thuật, công nhân lành nghề được đào tạo bài bản, có trình độ chuyên sâu, chuyên môn cao. Theo tổng kết của Tổng cục Dạy nghề trong năm 2016, giáo dục dạy nghề tại Việt Nam hiện chủ yếu được phân cho các trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và trường dạy nghề.
Phần lớn các trường này có cơ sở vật chất và trang thiết bị còn thiếu và yếu khiến chất lượng đào tào nghề chưa đạt yêu cầu. Số phải đào tạo chuyên sâu lại tại các doanh nghiệp đạt tỷ lệ cao do đặc thù công nghệ và máy móc doanh nghiệp khác biệt so với chương trình dạy của các trường đề ra.
Để hóa giải tình trạng này, từ tháng 9/2016, Chính phủ đã giao toàn bộ lĩnh vực dạy nghề cho Bộ LĐ,TB&XH, việc phân công này nhằm chấm dứt tranh cãi lâu nay về trách nhiệm và hiệu quả trong quản lý dạy nghề giữa bộ này với Bộ GD-ĐT. Bên cạnh đó, cũng đưa ra các chỉ tiêu, yêu cầu để dạy nghề chạy đua kịp với chương trình dạy nghề các nước trong khu vực, trong đó việc nhập khẩu chương trình nghề, đào tạo của các nước về Việt Nam được triển khai.
Nhằm khởi động hoạt động nhập khẩu chương trình nghề, đào tạo của các nước về Việt Nam, Bộ Tài chính đã đồng ý cho Bộ LĐ,TB&XH chi số tiền hơn 212 tỷ đồng để nhập khẩu chương trình nghề, đào tạo của các nước về Việt Nam.
Cụ thể, Bộ LĐ,TB&XH được chi hơn 57 tỷ đồng để thuê kiểm định và công nhận 8 bộ chương trình nghề từ Malaysia, thuê chuyên gia nước ngoài hướng dẫn triển khai đào tạo thí điểm, tổ chức đào tạo 8 nghề trọng điểm cho hơn 220 sinh viên; chi hơn 135 tỷ đồng, chuyển nhập 14 bộ chương trình nghề trọng điểm cấp độ quốc tế từ Cộng hòa Liên bang Đức; chi hơn 20 tỷ đồng để nhập 12 bộ chương trình đã chuyển giao từ Úc để đào tạo thí điểm 12 nghề trọng điểm quốc tế tại Việt Nam.
Theo đánh giá của lãnh đạo Bộ Tài chính, số tiền chi nhập khẩu chương trình dạy nghề quốc tế là con số lớn, các chương trình này phải phù hợp với đặc điểm của Việt Nam nên yêu cầu cơ quan của Bộ LĐ, TB&XH cần có báo cáo cụ thể, chi tiết về chương trình, mục tiêu và hiệu quả sử dụng chương trình trên. Bên cạnh đó, các cơ quan của Bộ LĐ,TB&XH cần công bố rộng rãi việc áp dụng chương trình nhập khẩu nghề của nước ngoài và có đánh giá hiệu quả theo từng giai đoạn.
Những đánh giá này của Bộ Tài chính cũng là mối băn khoăn của nhiều nhà báo tại buổi họp báo cuối năm diễn ra mới đây của Bộ LĐ-TB&XH. Trả lời câu hỏi của phóng viên rằng liệu việc nhập khẩu chương trình dạy nghề có hiệu quả không và hiệu quả đến đâu, ông Trương Anh Dũng – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề cho biết, nhập khẩu chương trình nghề, đào tạo của các nước về Việt Nam là giải pháp thiết yếu để nâng cao chất lượng đạo tạo nghề ở Việt Nam, giúp nhân lực trong nước được đào tạo ngang với trình độ thế giới và từ đó hội nhập được với thị trường lao động quốc tế.
Cũng theo ông Trương Anh Dũng, dù là nhập khẩu chương trình nghề, đào tạo của các nước nhưng đã có sự Việt hóa để phù hợp với công tác đào tạo của Việt Nam. “Nhưng dù có Việt hóa thì chương trình lõi của các nước vẫn được đảm bảo để khi tốt nghiệp học sinh được cấp cả hai bằng nước ngoài và Việt Nam” – ông Trương Anh Dũng nhấn mạnh.
Theo thông tin của Tổng cục Dạy nghề, vừa qua 12 chương trình dạy nghề của Úc đã được chuyển giao, đã có 900 học sinh được đưa ra nước ngoài đào tạo. Hiện Tổng cục Dạy nghề đang chuẩn bị Đề án nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp sau khi nhận chuyển giao từ Bộ GD-ĐT để phù hợp yêu cầu bối cảnh mới. Dự kiến Đề án sẽ được trình Chính phủ trong quý II năm 2017.
