Được gì khi kết nối lưới điện quốc gia hai nước Việt Nam, Lào?

PLVN trao đổi với ông Nguyễn Tuấn Tùng - Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) về thực tế và dư địa hợp tác năng lượng Việt - Lào.

Việt Nam sẽ có điện từ thung lũng điện gió lớn nhất Đông Nam Á

- Vì sao chúng ta chọn nhập khẩu điện từ Lào, thưa ông?

Việt Nam và Lào vừa kỷ niệm 60 năm quan hệ hợp tác (5/9/1962 - 5/9/2022). Trong lĩnh vực năng lượng, xuất phát từ nhu cầu của hai nước, thời gian qua, hai bên đã không ngừng tăng cường sự hợp tác, qua đó góp phần làm sâu sắc thêm tình đoàn kết, hữu nghị đặc biệt giữa hai quốc gia.

Thực tế, Lào là quốc gia có có tiềm năng về thủy điện và năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) gần khu vực biên giới Việt Nam, nhưng phụ tải của bạn không cao. Dưới gốc độ kinh tế-kỹ thuật, mua điện của bạn hiệu quả hơn so với giá thành điện sản xuất ở Việt Nam. Vì thế, Chính phủ đã có chủ trương nhập khẩu điện và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã ký Hợp đồng mua, bán điện với các đối tác đang sở hữu các nguồn điện lớn tại Lào.

Cụ thể, ở Bắc Lào có tổng công suất tiềm năng nhập khẩu về Việt Nam gần 4.000 MW. Khu vực Trung Lào có tiềm năng nhiệt điện, trong đó có Nhà máy nhiệt điện Boualapha 2.000 MW, dự kiến đấu nối qua đường dây 500 kV về Trạm biến áp (TBA) 500 kV Hà Tĩnh. Các nguồn điện ở khu vực Nam Lào được đề xuất nhập khẩu về Việt Nam với tổng công suất 3.329 MW.

- Việc đầu tư hạ tầng lưới để nhập khẩu điện đang được ngành Điện triển khai như thế nào?

Sau khi EVN ký Hợp đồng mua, bán điện với các dự án ở Lào, EVNNPT đã được giao đầu tư các dự án lưới truyền tải điện từ biên giới, phần trên lãnh thổ Việt Nam. Chi tiết, Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Bắc đã, đang triển khai đường dây 220kV Nậm Sung - Nông Cống (qua khu vực Thanh Hóa, Nghệ An), công trình này dự kiến đóng điện vào quý II/2023, để kịp với nhu cầu phát và bán điện của đối tác ở Lào. Theo đó, khi vận hành, chúng ta có thể nhập khẩu qua đường này công suất khoảng hơn 500 MW từ cụm Thủy điện Nậm Sum (Bắc Lào) về phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội các tỉnh khu vực Bắc miền Trung Việt Nam.

Tiếp đó, EVNNPT đã giao Ban Quản lý dự án Truyền tải điện làm đại diện chủ đầu tư Dự án Mở rộng ngăn lộ và cải tạo TBA 500 kV Thạnh Mỹ (Quảng Nam) để có thể nhập khẩu điện từ Nhà máy điện gió Monsoon qua đường dây 500 kV mạch kép TBA 500 kV Monsoon - TBA 500 kV Thạnh Mỹ. Monsoon là một trong những trang trại điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng đầu tư gần 1 tỷ USD (công suất 600MW) nằm ở khu vực Nam Lào, cách biên giới Việt Nam khoảng hơn 20 km.

Trong tương lai, EVNNPT sẽ đầu tư thêm đường dây 220 kV Nậm Ou 5 - Điện Biên, đưa vào vận hành trong giai đoạn 2023 - 2024 để tiếp tục nhập khẩu điện từ khu vực Bắc Lào…

Chủ tịch EVNNPT Nguyễn Tuấn Tùng: "Hợp tác về năng lượng góp phần làm sâu sắc thêm tình đoàn kết, hữu nghị đặc biệt giữa hai quốc gia"

Nối lưới quốc gia, hệ thống điện hai bên sẽ cùng mạnh

- Ông đánh giá như thế nào về sự phối hợp của các đối tác phía Lào trong lĩnh vực này, trong thời gian vừa qua?

Các đối tác ở Lào phối hợp với chúng tôi rất kịp thời và cởi mở! Trên tinh thần đó, hai bên đã làm việc với nhau rất trách nhiệm, có hiệu quả.

Cụ thể, trước đó, các đối tác ở Lào mới ký các Hợp đồng mua, bán điện với EVN, nhưng mới đây một đoàn công tác của EVNNPT đã trực tiếp sang Viêng-Chăn để làm việc với Công ty Impact Energy Asia Development Limited (IEAD) là chủ đầu tư của Nhà máy điện gió Monsoon để khớp nối công tác đầu tư xây dựng Dự án Mở rộng TBA 500 kV Thạnh Mỹ sao cho phù hợp về mặt thời gian, kỹ thuật để sớm giải tỏa công suất Nhà máy điện Monsoon, để sớm đưa điện về Việt Nam.

Đoàn công tác của EVNNPT cũng đã làm việc với Tập đoàn Phongsubthavy là chủ đầu tư cụm Nhà máy thủy điện Nậm Sum và nhiều thủy điện khác ở Lào. Phía bạn cam kết sẽ tích cực phối hợp, trao đổi thông tin cần thiết với EVNNPT; đồng thời khẳng định sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng lưới truyền tải sát biên giới (phần trên lãnh thổ Lào) để có thể đóng điện qua khu vực Bắc miền Trung nước ta trong quý II/2023.

TBA 220 kV Tương Dương (Nghệ An) do EVNNPT đầu tư đã hoàn thành để nhập điện từ cụm thủy điện Nậm Mô (Lào) về Việt Nam

- Hợp tác về năng lượng với Lào trong tương lai nên tiếp tục theo hướng nào, thưa ông?

Giữa ta và bạn trong tương lai nên có hệ thống kết nối lưới điện quốc gia với nhau, vì hiện tại giữa hai nước đã có hệ thống kết nối xuyên biên giới nhưng mới chỉ dừng ở đấu nối vào các nguồn điện sát biên giới về Việt Nam.

Với nền tảng quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa 2 quốc gia, tôi tin việc hợp tác về năng lượng theo hướng trên sẽ thuận lợi. Vì với vị trí địa lý của Lào là gần các nước như Thái Lan, Campuchia, Trung Quốc nên việc liên kết lưới của Việt Nam với các nước Đông Nam Á sẽ thuận lợi hơn.

Tương lai, đây là một xu thế tất yếu trong hợp tác năng lượng, bởi với đặc điểm về thời tiết khí hậu của Việt Nam, vào cao điểm phát điện mặt trời, chúng ta có thể có nguồn, nhưng những lúc điện mặt trời của ta không phát được thì thì có thể bổ sung bằng nguồn điện nhập khẩu từ nước bạn. Như vậy, hai bên sẽ giúp nhau cũng cố hệ thống điện mỗi bên ngày một mạnh thêm.

Ví dụ đường dây Monsoon - Thạnh Mỹ sẽ giúp hài hòa nhu cầu phát và tiêu thụ điện giữa hai nước do thời điểm cao điểm về mùa gió để phát điện ở Lào thì ở Việt Nam không phát được nên chúng ta có thể nhập khẩu điện qua đường dây này. Hoặc ngược lại khi vào mùa lũ, ở Việt Nam có thể phát và có nguồn điện lớn, thì lúc đó có thể xuất khẩu.

- Trân trọng cảm ơn ông!