Đừng để mắc cạn như VINASHIN

Dù tới đây mới bị thanh tra, đánh giá toàn diện, nhưng việc “con tàu khổng lồ” VINASHIN  mắc cạn tới mức nguy hiểm- có thể sập đổ, chìm hẳn nếu không được giải cứu kịp thời, đúng cách…đã rõ ràng. Vấn đề là từ bài học này, làm sao không để xảy ra nguy cơ tương tự với các “con tàu”- doanh nghiệp nhà nước khác. Là nơi tập trung hơn 40% năng lực của VINASHIN, câu chyện VINASHIN với Hải Phòng lại càng sống động, thiết thực.

Theo thông tin từ các cơ quan chức năng, VINASHIN đang bên bờ vực phá sản, các khoản nợ rất lớn (hơn 80.000 tỷ đồng), mất khả năng thanh toán. Hơn 5000 lao động của tập đoàn không có việc làm, các khoản nợ lương, bảo hiểm xã hội lên đến 234 tỷ đồng…

Là doanh nghiệp Nhà nước, tháng 1 năm 1996, VINASHIN được thành lập trên cơ sở sắp xếp lại các doanh nghiệp đóng tàu trên cả nước, tháng 5-2006 trở thành Tập đoàn kinh tế. Chỉ trong một thời gian ngắn, VINASHIN có những bước phát triển vượt bậc. Từ chỗ chật vật hàng năm trời mới đóng được 1 con tàu 6500 tấn (Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng), VINASHIN thực hiện đồng loạt nhiều đơn hàng đóng tàu trên 10.000 tấn, ấn tượng nhất là loạt tàu xuất khẩu 53.000 tấn và hàng loạt tàu chuyên dụng, ụ nổi…Nhưng cũng chính từ đó, những người lãnh đạo VINASHIN quyết định và thực hiện nhiều mục tiêu phát triển đầu tư quá “nóng”, ào ạt vào nhiều lĩnh vực. Có thời kỳ, trung bình cứ 1 ngày rưỡi VINASHIN có thêm 1 doanh nghiệp, thành lập tới 200 doanh nghiệp “con”/ năm. Đi liền với đó là  hàng loạt dự án được giao đất, khoanh đất từ Bắc tới  Nam, những khoản vay đầu tư hàng nghìn tỷ đồng không rõ hiệu quả…Cùng với những khó khăn khách quan từ ảnh hưởng của suy giảm kinh tế toàn cầu, “con tàu khổng lồ” VINASHIN đã đi chệch luồng để rồi mắc cạn như hiện nay.

Để cứu trợ VINASHIN, Chính phủ đã quyết định tái cơ cấu tập đoàn này. Khi tái cơ cấu, nợ của VINASHIN sẽ được san bớt sang Tập đoàn Dầu khí, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam khoảng 20.000 tỷ đồng, giúp tập đoàn này có thể duy trì, phát triển ngành nghề chính của mình là đóng và sửa chữa tàu biển, bảo đảm đời sống người lao động…

Có một sự trùng hợp ngẫu nhiên là cùng thời điểm này (trước ngày 1-7), thì những doanh nghiệp nhà nước cuối cùng chưa cổ phần hóa phải hoàn tất việc chuyển đổi thành công ty TNHH một thành viên. Chỉ trong một thời gian ngắn, hàng loạt các doanh nghiệp nhà nước, công ty, tổng công ty, tập đoàn …đã tiến hành chuyển đổi. Hải Phòng hoàn thành đúng thời hạn chuyển 16 doanh nghiệp nhà nước thành công ty TNHH một thành viên. Mặc dù, quá trình chuyển đổi hoàn tất đúng hạn, nhưng đây mới là bước đệm để doanh nghiệp tiến tới cổ phần hóa. Có nhiều ý kiến cho rằng việc chuyển đổi thành công ty TNHH một thành viên chủ yếu thay đổi về hình thức pháp lý mà chưa có nhiều đổi mới về cơ chế hoạt động tạo hiệu ứng tích cực như cổ phần hóa. Công ty TNHH một thành viên vẫn tồn tại những nhược điểm cố hữu trong quản lý, hoạt động…của doanh nghiệp nhà nước. Chính vì vậy, trong quá trình chuẩn bị cho bước CPH, việc kiểm tra, giám sát, quản lý quá trình sử dụng vốn, tài sản nhà nước…đối với các doanh nghiệp này cần phải được chú trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả. Sao cho đừng để doanh nghiệp nào lại mắc cạn như VINASHIN.       

                               Trọng Nhân