Không đủ căn cứ pháp lý để quy định về trường hợp không kiểm định
Theo đó, khoản 6 Điều 4 Thông tư số 70/2015/TT-BGTVT (TT 70) quy định: “Hành vi không được thực hiện trong kiểm định xe cơ giới: 6… kiểm định khi đã có văn bản đề nghị không kiểm định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền hoặc xe có vi phạm đã cảnh báo trên Chương trình Quản lý kiểm định”. Điều này có nghĩa là cơ quan đăng kiểm sẽ không kiểm định xe cơ giới khi đã có văn bản đề nghị không kiểm định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền hoặc xe có vi phạm đã cảnh báo trên Chương trình Quản lý kiểm định.
Tại văn bản gửi Bộ GTVT, Cục KTVBQPPL cho rằng quy định này có một số điểm không phù hợp, cụ thể là: Nội dung quy định tại khoản 6 Điều 4 TT chưa phù hợp với Luật Giao thông đường bộ năm 2008 (GTĐB). Theo Luật GTĐB thì xe ô tô và rơ moóc, sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô tham gia giao thông đường bộ phải được kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (khoản 3 Điều 55); Bộ trưởng Bộ GTVT có trách nhiệm quy định và tổ chức thực hiện kiểm định xe cơ giới (khoản 6 Điều 55). Như vậy, việc thực hiện kiểm định là trách nhiệm theo luật đối với chủ phương tiện cũng như cơ quan đăng kiểm. Chủ phương tiện có trách nhiệm đưa phương tiện đi kiểm tra định kỳ và cơ quan đăng kiểm có trách nhiệm thực hiện việc kiểm định để kiểm tra, đánh giá tình trạng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện. Luật GTĐB không quy định về trường hợp không kiểm định. Trong khi đó, quy định tại khoản 6 Điều 4 TT 70 dẫn đến có trường hợp chủ phương tiện và cơ quan đăng kiểm không thực hiện được trách nhiệm kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông, ngay cả khi lý do không thuộc về kỹ thuật hoặc bảo vệ môi trường (ví dụ như theo yêu cầu của cơ quan cảnh sát giao thông do xe có vi phạm được phát hiện bằng các phương tiện kỹ thuật).
Ngoài ra, quy định tại khoản 6 Điều 4 TT 70 về trường hợp không kiểm định khi có đề nghị của cơ quan có thẩm quyền hoặc xe có vi phạm đã cảnh báo (với phạm vi không chỉ về lý do kỹ thuật và bảo vệ môi trường) cũng không đầy đủ căn cứ pháp lý về thẩm quyền. Mặc dù Luật GTĐB quy định Bộ trưởng Bộ GTVT có trách nhiệm quy định và tổ chức thực hiện kiểm định xe cơ giới, tuy nhiên, Luật GTĐB không quy định và cũng không giao Bộ trưởng Bộ GTVT quy định về trường hợp không kiểm định.
Dừng kiểm định phải được quy định cụ thể, hợp pháp, rõ ràng, minh bạch
Cục KTVBQPPL cũng cho rằng, nội dung quy định tại khoản 6 Điều 4 TT chưa rõ ràng, thiếu minh bạch. Cụ thể là: Một là, không xác định rõ cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đề nghị không kiểm định là cơ quan nào? Căn cứ, điều kiện để đề nghị không kiểm định là gì? Hai là, không xác định rõ phạm vi nội dung của “xe có vi phạm đã cảnh báo” (chỉ liên quan đến an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường hay còn những vi phạm khác?); Ba là, không có sự phân biệt để có cách xử lý hợp lý, công bằng giữa trường hợp chủ phương tiện được thông báo và trường hợp chủ phương tiện không được thông báo của cơ quan có thẩm quyền về việc xe có vi phạm trước khi đưa xe đến kiểm định. Sự thiếu rõ ràng, minh bạch của quy định này gây ra khó khăn, vướng mắc trong việc hiểu và áp dụng thống nhất pháp luật đối với cả cơ quan nhà nước cũng như người dân.
Cục KTVBQPPL nhận thấy, với tính chất của kiểm định là kiểm tra, đánh giá tình trạng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện (điều kiện quan trọng để xe cơ giới tham gia giao thông được quy định tại khoản 1 Điều 53 Luật GTĐB, việc đặt ra các trường hợp không kiểm định, đặc biệt là lý do không thuộc về kỹ thuật hoặc bảo vệ môi trường (như trường hợp theo yêu cầu của cơ quan cảnh sát giao thông do xe có vi phạm được phát hiện bằng các phương tiện kỹ thuật thời gian vừa qua là một ví dụ) cần cân nhắc, đánh giá thận trọng, nhất là về tác động về kinh tế - xã hội.
Để đảm bảo tính hợp pháp, rõ ràng, minh bạch của văn bản, Cục KTVBQPPL đề nghị Bộ GTVT xử lý ngay quy định chưa phù hợp tại khoản 6 Điều 4 TT 70.
Trường hợp qua rà soát cho thấy cần thiết có quy định về trường hợp tạm dừng kiểm định để phối hợp thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến công tác đảm bảo an toàn giao thông theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, Bộ GTVT cần nghiên cứu đề xuất cấp có thẩm quyền quy định cụ thể, bảo đảm tính hợp pháp, rõ ràng, minh bạch để thực hiện đúng và hiệu quả quy định của Luật GTĐB về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.
