Hòa quyện truyền thống và hiện đại
Album “Tơ đồng thánh thót” là dự án âm nhạc đặc biệt của nghệ sĩ trẻ Vũ Thùy Linh khi cô mạnh dạn kết hợp xẩm với nhạc giao hưởng. MV “Tơ đồng thánh thót” có bốn bài dân ca, dân gian nổi tiếng của Việt Nam gồm: “Lúng liếng” (quan họ Bắc Ninh), “Công cha ngãi mẹ sinh thành” (hát xẩm), “Luyện năm cung” (hát chèo), “Chầu Năm suối Lân” (chầu văn)...
Vũ Thùy Linh sinh năm 1999, cô tốt nghiệp khoa Sư phạm âm nhạc tại Trường Đại học Văn hoá nghệ thuật Quân đội, đang học thạc sĩ lý luận và phương pháp dạy học âm nhạc tại Trường Đại học Sư phạm nghệ thuật Trung ương. Với “Tơ đồng thánh thót”, Vũ Thùy Linh đã lựa chọn các tác phẩm dân ca nguyên gốc để phối với dàn nhạc giao hưởng. Sự trẻ trung trong giọng hát cùng cách phối khí vừa cổ điển, vừa hiện đại của nhạc sĩ Lưu Quang Minh đã khiến những bài dân ca quen thuộc trở nên mới mẻ.
Nhạc sĩ Lưu Quang Minh - Giám đốc âm nhạc dự án “Tơ đồng thánh thót” chia sẻ, từ lúc lên ý tưởng đến khi hoàn thiện chỉ vỏn vẹn ba tháng, thế nhưng Linh đã đến nhà các nghệ sĩ kỳ cựu để học hát như: NSND Thanh Ngoan dạy hát chèo, học hát quan họ do NSND Thúy Hường truyền dạy… Tất cả các bài đều lần đầu Linh được tiếp cận và học từ những thứ nhỏ nhất, thế nhưng chỉ trong vòng 3 tháng, cô đã thuộc nhuần nhuyễn cách hát, các lề lối cổ trong các bài dân ca để hoàn thiện album.
Trước đó, MV xẩm “Công cha ngãi mẹ sinh thành” của nghệ sĩ Tân Nhàn đã tái hiện được phần nào không gian âm nhạc ngũ cung đặc trưng của âm nhạc truyền thống, màu văn hóa phương Đông, hoà quyện với âm nhạc giao hưởng phương Tây, cảm nhận được nét nhạc của nhà soạn nhạc J.S.Bach và A.Vivaldi quyện vào trong đó. Đặc biệt, phần kết hợp biểu diễn giữa Tân Nhàn cùng tiếng đàn cello của Tiến sĩ, nghệ sĩ cello Đinh Hoài Xuân theo ý tưởng sáng tạo của chính Tân Nhàn đã đem đến một sự cảm thụ âm nhạc hoàn toàn mới mẻ, thú vị cho bài xẩm này. Tiến sĩ âm nhạc, nghệ sĩ cello Đinh Hoài Xuân chia sẻ: “Tôi rất hạnh phúc khi được tham gia tác phẩm này của chị Tân Nhàn. Một tác phẩm vô cùng thú vị, đặc biệt là cách chị Tân Nhàn kết hợp khéo léo giữa nhạc giao hưởng từ bản phối của nhạc trưởng Đồng Quang Vinh và tiếng cello cùng giọng hát rất hay của chị hết sức độc đáo”.
Lại nhớ cách đây một vài năm, vào năm 2020, MV “Xẩm Hà Nội” của ca sĩ Hà Myo ra mắt. Khán giả vô cùng thích thú khi lần đầu tiên được thưởng thức một tác phẩm âm nhạc với sự kết hợp độc đáo giữa nhạc xẩm với nhạc rap đường phố trên nền nhạc EDM.
Khát vọng đưa âm nhạc truyền thống ra thế giới
Việc đưa xẩm kết hợp với giao hưởng trong tác phẩm âm nhạc của Vũ Thùy Linh chính là sự tâm huyết của những người nghệ sĩ trẻ không chỉ thoả mãn đam mê của mình mà họ còn có trách nhiệm với âm nhạc dân tộc, gìn giữ và phát huy để âm nhạc truyền thống vươn ra thế giới. Mới đây, Vũ Thùy Linh đã được nhạc sĩ Huy Tuấn mời tham dự chương trình “Hò Zô - Lễ hội Âm nhạc Quốc tế tại TP Hồ Chí Minh”.
“Ở MV “Xẩm Hà Nội”, cách hát xẩm không phải hát xẩm truyền thống mà kết hợp thêm Hiphop EDM và Rap tạo nên một hiệu ứng mới. Chúng ta thường hỏi làm sao để giữ gìn âm nhạc dân gian phù hợp với âm nhạc hiện đại nhưng vẫn giữ được hồn cốt dân tộc, thì với MV “Xẩm Hà Nội” chúng ta thấy không chỉ là cuộc chơi mà còn là sứ mệnh của các nghệ sĩ trẻ, giữ gìn và bảo tồn âm nhạc dân gian. Hai mảng màu dân gian và hiện đại tuy đan xen nhưng vẫn có không gian riêng” - nhà báo Ngô Bá Lục hào hứng.
Có thể nói với các album xẩm “Tơ đồng thánh thót”, MV “Xẩm Hà Nội” và MV “Công cha ngãi mẹ sinh thành”, các nghệ sĩ hy vọng sẽ góp phần nhỏ bé đưa âm nhạc truyền thống đến gần hơn với khán giả trẻ, đồng thời cũng sẽ trở thành động lực để các nhạc sĩ có thêm nhiều sáng tác mới dựa trên chất liệu truyền thống. Những sáng tác mới này tạo nên sự độc đáo, mới lạ cho những người chưa quen với xẩm, lần đầu tiếp xúc với xẩm và tạo sự thú vị đối với những người đã rất quen với xẩm, với ca hát truyền thống dân tộc.
Nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long chia sẻ: “Đối xứng Đông - Tây, đối xứng âm - dương, đối xứng giữa truyền thống - hiện đại. Nó là “triết lý” để xây dựng nên tác phẩm xẩm phong cách mới tạo sức hút cho những người yêu nhạc. Đó cũng là cách các nghệ sĩ giữ gìn âm nhạc dân gian, phù hợp với âm nhạc hiện đại nhưng vẫn giữ được hồn cốt dân tộc và lan tỏa loại hình nghệ thuật dân gian Việt Nam tới bạn bè quốc tế”.
