Theo Bộ Y tế, đây là điểm mới trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi). Nội dung này nhằm giúp bác sĩ và bệnh nhân tăng khả năng tiếp cận và quyền lựa chọn thuốc điều trị, nhất là với nhóm bệnh nhân tự nguyện chi trả. Trước đây BV mua sắm thuốc theo cơ chế đấu thầu tập trung hoặc đấu thầu riêng nếu được phép.
Ngoài ra, Luật Đấu thầu (sửa đổi) có thể cho áp dụng đàm phán giá, sử dụng danh sách nhà thầu nhiều lần để BV chủ động trong mua sắm.
Dự luật này đang được lấy ý kiến tại kỳ họp các Ủy ban chuyên trách của Quốc hội, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, khai mạc ngày 22/5. Hiện, 95% giường bệnh thuộc các BV công lập. Vì vậy, tháo gỡ những “nút thắt” thể chế trong quản lý mua sắm thuốc, nhất là các loại thuốc mới, biệt dược gốc sẽ giúp tăng cơ hội tiếp cận thuốc mới của người bệnh và phương pháp điều trị tiên tiến cho bác sĩ.
Theo Bộ Y tế, giá biệt dược gốc tại Việt Nam ở mức thấp so các nước trong khu vực ASEAN (với hầu hết nhóm điều trị chính). Tỷ trọng sử dụng thuốc biệt dược gốc tại các cơ sở y tế Việt Nam là 11%, trong khi các nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương tỷ lệ trung bình hơn 27%.
Dữ liệu của Tổ chức nghiên cứu ngành y dược IQVIA MIDAS cập nhật quý I/2022, cho rằng bệnh nhân Việt Nam chịu nhiều thiệt thòi trong việc tiếp cận thuốc mới so với các nước trong khu vực. Cụ thể, năm 2022, chỉ 9% thuốc mới có mặt tại Việt Nam (trên tổng 460 thuốc mới ra thị trường từ 2012 tới cuối 2021).
Trả lời báo chí, TS.BS Nguyễn Trọng Thế, Phó Chủ nhiệm Khoa Bệnh lây đường hô hấp và hồi sức, BV Trung ương Quân đội 108, cho biết khi điều trị, bác sĩ luôn ưu tiên lựa chọn những loại thuốc phù hợp với người bệnh nhất. Trường hợp bệnh nhân nặng, nguy kịch được ưu tiên sử dụng thuốc có hiệu quả ngay tức thì.
"Việc đa dạng hóa lựa chọn thuốc cho chúng tôi sử dụng cũng vô cùng quan trọng vì cùng một bệnh thì có nhiều mức độ khác nhau", BS Thế nói.
Thời gian qua, một số BV gặp khủng hoảng vì vướng mắc quy định mua sắm. Để tháo gỡ, Chính phủ đã cho phép BV thí điểm một số cơ chế mới mua sắm thông qua Nghị quyết 30 và Nghị định 07. Lãnh đạo các BV cho biết ngay khi được tháo gỡ những vướng mắc, BV đã đẩy nhanh tiến độ đấu thầu, mua sắm. Tuy nhiên, các BV đề nghị cần sửa đổi sớm Luật Đấu thầu.
Như BV Răng Hàm Mặt Trung ương hay BV Bạch Mai, lãnh đạo cho biết sau khi Chính phủ tháo gỡ, 90 - 95% băn khoăn của BV đã được gỡ vướng. Các BV gấp rút mời thầu, mua sắm để giải quyết tình trạng trước mắt. "Song, BV đề nghị cần sửa đổi sớm Luật Đấu thầu để phục vụ công tác khám, chữa bệnh dài hạn của bệnh viện", PGS.TS Trần Cao Bính, Giám đốc BV Răng Hàm Mặt Trung ương, nói.
Hồi giữa tháng 3, Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, những khó khăn trong ngành không thể giải quyết triệt để ngay, cần sửa nhiều luật như: Giá, Đấu thầu, Dược để đồng bộ sau khi được Chính phủ gỡ vướng.
"Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ với các Bộ Tài chính, KH&ĐT để sửa Luật Giá, Luật Đấu thầu. Nếu không đồng bộ được tất cả văn bản thì không thể giải quyết được vướng mắc", ông Tuyên nói khi hướng dẫn sở y tế, BV, DN trên cả nước, triển khai các nghị định, nghị quyết gỡ vướng của Chính phủ.
Các chuyên gia cho rằng các luật được đồng bộ, có thể tháo gỡ từng bước “nút thắt” thể chế trong quản lý mua sắm thuốc, đảm bảo đáp ứng nhu cầu tiếp cận thuốc mới, biệt dược gốc của bác sĩ, người bệnh. Khi đó, ngành Y tế sẽ giữ chân được người bệnh điều trị trong nước, ngăn chặn tình trạng “chảy máu ngoại tệ” từ dòng người bệnh ra nước ngoài chữa trị.
