Theo TS Vũ Bằng, nguyên Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước (UBCKNN), nên có sự nới lỏng về điều kiện, nhưng tăng cường tính minh bạch về thông tin để giúp DN có thể tiếp cận vốn dễ dàng hơn.
“Siết” quy định về chào bán chứng khoán
Dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) có 10 chương 137 điều, phạm vi điều chỉnh bao gồm: Tổ chức và hoạt động của thị trường chứng khoán (TTCK); Quyền và nghĩa vụ của tổ chức cá nhân trong TTCK và quản lý Nhà nước trên TTCK.
Liên quan đến chào bán chứng khoán ra công chúng, Dự thảo quy định các điều kiện định lượng khá chặt.
Đơn cử, để chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng, mức vốn điều lệ của công ty cổ phần đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán phải từ 30 tỷ VNĐ trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán; Hoạt động kinh doanh của 2 năm liên tục liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán; Tối thiểu 20% vốn điều lệ của tổ chức phát hành (TCPH) phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông sở hữu từ 1% trở lên vốn điều lệ của TCPH; trường hợp vốn điều lệ của TCPH từ 100 tỷ VNĐ trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 15% vốn điều lệ của TCPH; trường hợp vốn điều lệ của TCPH từ 1000 tỷ VNĐ trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 10% vốn điều lệ của TCPH..
Đặc biệt, để chào bán trái phiếu ra công chúng, DN có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 300 tỷ VNĐ trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán; Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán, không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên 1 năm...
Doanh nghiệp nhỏ- Khó đủ đường?
Tại Hội thảo “Đóng góp ý kiến đối với Dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi)” khu vực phía Bắc do Bộ Tài chính tổ chức hôm 7/11, nhiều ý kiến đặc biệt quan tâm đến các quy định liên quan đến chào bán chứng khoán.
Đánh giá Dự thảo Luật có nhiều quy định mang tính đột phá hướng đến tiêu chí minh bạch, chuyên nghiệp theo thông lệ quốc tế, nguyên Chủ tịch UBCKNN, TS Vũ Bằng vẫn tỏ ra băn khoăn.
Theo ông, Dự thảo mới chỉ quy định về khái niệm chào bán riêng lẻ trên phạm vi rất hẹp so với thông lệ quốc tế. “Việc chúng ta thắt chặt lại như vậy khiến DN không có cửa huy động vốn. Rất nhiều DN quy mô nhỏ, trung bình muốn chào bán riêng lẻ nhưng sẽ rất khó do phạm vi quy định chào bán riêng lẻ quá hẹp…”- Ông Bằng nhận xét.
Nguyên Chủ tịch UBCKNN cho rằng, mặc dù Dự thảo đã mở thêm ra một số đối tượng được chào bán riêng lẻ nhưng quy định vẫn khác xa với thông lệ quốc tế. Theo ông, mức vốn 1.000 tỷ VNĐ tại Việt Nam là quá cao khiến ít DN tiếp cận được. Ngay tại Singapore, luật cũng chỉ yêu cầu DN có vốn khoảng 140 tỷ VNĐ (sau quy đổi).
Về điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng (tối thiểu 20% vốn điều lệ của TCPH phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông sở hữu từ 1% trở lên vốn điều lệ của TCPH), theo ông, đây là điều tân tiến nhưng trong điều kiện Việt Nam hiện nay rất khó áp dụng.
Không những vậy, Điều 25 dự thảo lại nêu rằng, nếu không đảm bảo điều kiện này thì đợt phát hành sẽ được xem là không thành công và hủy bỏ. Điều này không chỉ khiến DN khó huy động vốn mà còn rất tốn kém. Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng nâng điều kiện công ty đại chúng về vốn điều lệ từ 10 tỷ lên 30 tỷ VNĐ. Kết hợp cả 3 yếu tố trên khiến DN rất khó tiếp cận vốn vì không đáp ứng được tiêu chí.
Về yêu cầu DN có vốn điều lệ từ 300 tỷ VNĐ trở lên mới được chào bán trái phiếu, nguyên Chủ tịch UBCKNN cũng cho rằng đấy là số vốn quá lớn, gây khó khăn cho việc huy động vốn của các DN nhỏ và vừa. Theo ông, điều cần thiết nhất là tính minh bạch, hiệu quả hoạt động của DN chứ không phải là vốn.
Đồng tình với ý kiến này, TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính-tiền tệ Quốc gia cũng cho rằng quy định phải có lãi mới được chào bán ra công chúng cần phải cân nhắc, bởi có những DN, đặc biệt là DN khởi nghiệp chưa có lãi ngay nhưng tiềm năng của họ cực kỳ lớn, ví dụ như Vinfast. “Luật không cho phép những DN như thế này huy động vốn, vậy họ phải làm sao?”- Chuyên gia đặt câu hỏi.
Liên quan đến quy định công ty đại chúng phải có vốn điều lệ trên 300 tỷ VNĐ mới được phát hành trái phiếu, TS Lực cũng cho rằng con số này là quá cao. Dẫn số liệu DN có quy mô vốn trên 500 tỷ VNĐ chỉ chiếm 1%, quy mô từ 200 – 500 tỷ VNĐ chiếm 2%, 97% còn lại là DN vừa và nhỏ vốn dưới 200 tỷ VNĐ, do đó con số 300 tỷ đồng, theo ông, dường như chưa hợp lý, thiếu cơ sở dữ liệu.
Về quy định mua lại cổ phiếu của chính mình, DN phải giảm vốn điều lệ tương ứng, phải có lãi, không có nợ quá hạn, theo TS Lực, quy định này khó cho DN, vì khi có nợ quá hạn DN cũng khó vay ngân hàng, do vậy có thể không còn kênh huy động vốn. Theo ông, không nhất thiết quy định DN phải có lãi.
Dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) sẽ trình Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp đầu tiên và xem xét thông qua vào kỳ họp thứ 2 năm 2019.
