54 bị cáo bị đưa ra xét xử về tội “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Môi giới hối lộ”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Trong đó, 21 bị cáo bị đưa ra xét xử về tội “Nhận hối lộ”, 23 bị cáo bị xét xử về tội “Đưa hối lộ”, 4 bị cáo bị xét xử về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, 4 bị cáo bị xét xử về tội “Môi giới hối lộ”, 1 bị cáo bị xét xử về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và 1 bị cáo bị xét xử về 2 tội là “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Đưa hối lộ”.
HĐXX gồm 5 người: 2 thẩm phán, 3 hội thẩm nhân dân. Chủ tọa phiên tòa là thẩm phán Vũ Quang Huy. 5 kiểm sát viên của VKSND Tối cao và VKSND TP Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm tại phiên tòa.
Theo cáo buộc, khi dịch Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng chống dịch. Chính phủ giao cho Văn phòng Chính phủ, Tổ công tác của một số Bộ, ngành và địa phương thực hiện quy trình cấp phép chuyến bay và cho chủ trương cách ly.
Thực hiện chủ trương này, trong quá trình cấp phép các chuyến bay, phê duyệt cách ly tại địa phương và giải quyết vụ án, từ tháng 9/2020 đến tháng 12/2022, 25 bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nhiệm vụ được giao, nhận hối lộ gần 165 tỷ đồng và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gây thiệt hại hơn 10,4 tỷ đồng.
23 bị cáo là đại diện doanh nghiệp đưa hối lộ hơn 226,7 tỷ đồng; 4 bị cáo môi giới hối lộ số tiền hơn 74,4 tỷ đồng và 2 bị cáo lừa đảo, chiếm đoạt số tiền hàng chục tỷ đồng.
Trong số các bị cáo nhận hối lộ, bị cáo Tô Anh Dũng (cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao), đã nhận hối lộ 37 lần, tổng số 21,5 tỷ đồng trong thời gian từ tháng 12/2020 đến tháng 1/2022. Bị cáo Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế) đã nhận hối lộ 253 lần, tổng số hơn 42,6 tỷ đồng. Bị cáo Vũ Anh Tuấn (cựu Phó Trưởng phòng Tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an) từ tháng 6/2021 đến tháng 1/2022, đã nhân hối lộ 49 lần, tổng số hơn 27,3 tỷ đồng.
Bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao), đã nhận hối lộ 32 lần, tổng số hơn 25 tỷ đồng trong thời gian từ tháng 12/2020 đến tháng 1/2022.
Cụ thể, từ tháng 4/2020 đến tháng 1/2022, Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao đã tập hợp, đề xuất lãnh đạo Chính phủ phê duyệt tổ chức thực hiện 772 chuyến bay đưa công dân từ nước ngoài về nước (400 chuyến bay giải cứu, 372 chuyến bay combo). Quá trình được giao thực hiện nhiệm vụ trên, một số bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, thực hiện hành vi phạm tội.
Cụ thể, bị cáo Tô Anh Dũng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao được phân công phụ trách, chỉ đạo Cục lãnh sự Bộ Ngoại giao. Cục Lãnh sự là đầu mối tiếp nhận hồ sơ từ các doanh nghiệp tham gia thực hiện chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước trong thời gian dịch Covid-19, ký văn bản xin ý kiến 4 Bộ (Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải) và ký đề xuất gửi Lãnh đạo Chính phủ phê duyệt kế hoạch đưa công dân về nước.
Biết được vai trò của ông Tô Anh Dũng, từ tháng 5/2020 đến tháng 1/2022, 13 cá nhân đại diện doanh nghiệp đã tìm cách tiếp cận, đặt vấn đề nhờ ông Dũng giải quyết cấp phép chuyến bay và được ông Dũng đồng ý. Trong quá trình thực hiện, ông Dũng 37 lần nhận tiền của các doanh nghiệp. Tổng cộng ông Dũng bị quy kết nhận hối lộ 21,5 tỷ của các doanh nghiệp.
Cấp dưới của ông Tô Anh Dũng là cựu Cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan bị xác định nhận hối lộ số tiền lớn nhất trong nhóm lãnh đạo, cán bộ thuộc Bộ Ngoại giao bị khởi tố.
Theo cáo buộc, từ năm 2016 đến tháng 7/2021, Nguyễn Thị Hương Lan là Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, đến tháng 7/2021 được bổ nhiệm làm Cục trưởng, được giao quản lý, phụ trách chung toàn bộ công việc của Cục Lãnh sự, xét duyệt danh sách các doanh nghiệp thực hiện chuyến bay; trực tiếp báo cáo Tô Anh Dũng, Thứ trưởng duyệt, ký công văn gửi Tổ 4 Bộ/5 Bộ về việc đề xuất cho các doanh nghiệp tham gia tổ chức thực hiện các chuyến bay đưa công dân về nước.
Từ tháng 5/2020 đến tháng 1/2022, 8 cá nhân đại diện các doanh nghiệp đã đặt vấn đề nhờ và được Lan đồng ý tạo điều kiện giúp đỡ trong việc cấp phép chuyến bay, trong quá trình giải quyết cấp phép các chuyến bay, Nguyễn Thị Hương Lan đã 32 lần nhận tiền từ các doanh nghiệp, ít thì vài trăm triệu, nhiều cả vài tỷ đồng. Những lần đưa, nhận hối lộ này đều diễn ra tại phòng làm việc của bà Lan tại Bộ Ngoại giao hoặc ở nhà riêng, có lần nhận ngay trên xe ô tô riêng của bà trước cổng Bộ. Tổng số tiền bà Lan đã nhận hối lộ là hơn 25 tỷ đồng./.
