Trong quá trình phát triển, một trong những vấn đề mà Đà Lạt phải đối mặt là ô nhiễm môi trường, rác thải sinh hoạt, rác thải sản xuất nông nghiệp không được xử lý kịp thời làm ảnh hưởng xấu đến mỹ quan đô thị. Với mục tiêu tạo mô hình điểm để các địa phương có điều kiện tương tự tham khảo, Dự án Dalat-Ademe với sự tham gia của TP Đà Lạt và Cơ quan Tiết kiệm và Bảo vệ năng lượng Pháp đã chọn xã Xuân Thọ là địa phương đầu tiên trong tỉnh triển khai Dự án thu gom, xử lý rác thải hữu cơ, rác thải hộ gia đình.
 |
| Phân loại và tái chế rác thải tại nhà hạn chế rác ra ngoài môi trường. |
Mục đích chính của dự án là xử lý rác thải, không đem ra ngoài gây ô nhiễm môi trường. Để đạt được điều đó, vấn đề đầu tiên được tập trung đẩy mạnh là nâng cao nhận thức cho người dân Xuân Thọ, giúp họ có những kiến thức cơ bản để phân biệt thế nào là rác hữu cơ, rác tái chế… Từ nền tảng này, thông qua đội ngũ tuyên truyền viên được phân bổ đều ở 6 thôn trong xã, dự án tăng cường công tác tuyên truyền, xác định những gia đình mong muốn hợp tác với dự án để hỗ trợ xây dựng 27 thùng rác compost. Với rác hữu cơ, khi bỏ vào thùng compost, sau một thời gian ngắn sẽ tự phân hủy thành phân xanh phục vụ tốt cho trồng trọt. Chị Nguyễn Thị Chính - tuyên truyền viên ở thôn Lộc Quý (xã Xuân Thọ, thành phố Đà Lạt) cho biết, thời gian đầu tiên triển khai dự án, do việc phân loại rác thải và đảo trộn rác chưa được người dân thực hiện đúng kỹ thuật đã được khuyến cáo, nên độ ẩm và mức độ thoáng khí trong thùng rác compost không đảm bảo, không tạo môi trường thuận lợi cho ruồi lính đen (BSF), ấu trùng ruồi, trùng đỏ và các chế phẩm sinh học bên thùng rác phân hủy, giảm mùi hôi… Để khắc phục hạn chế này, các tuyên truyền viên và Ban Quản lý dự án đã đến tận nơi, chỉ ra những thiếu sót, kết hợp tuyên truyền để các hộ dân xung quanh hiểu và tham gia. Chị Nguyễn Thị Chính kể: “Mỗi thôn dự án đặt 5 thùng compos, mình phải đi kiểm tra coi thử bà con có làm đúng không, tức là có ruồi lính đen và ấu trùng của nó đẻ mà phân hủy rác. Làm đúng quy trình là không có mùi. Và sau khi phân hủy rác hữu cơ mình có thể làm phân bón cho cây trồng”.
Không quá đặt nặng vấn đề hỗ trợ về mặt cơ sở vật chất, Dự án phân loại và xử lý rác thải được triển khai tại xã Xuân Thọ tập trung nâng cao ý thức của người dân, kêu gọi cộng đồng cùng tham gia bảo vệ môi trường sống. Với một địa bàn vùng ven có lượng rác thải khá lớn như xã Xuân Thọ, việc triển khai dự án bước đầu đã góp phần hạn chế tình trạng vứt rác thải sinh hoạt tại những khu vực công cộng. Quan trọng hơn là nâng cao ý thức của người dân trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường chung. Đây là cơ sở để Ban Quản lý dự án tiếp tục triển khai xây dựng các điểm xử lý rác thải nông nghiệp với quy mô lớn, tạo nguồn phân bón hữu cơ để giúp nông dân địa phương giảm chi phí sản xuất. Với hiệu quả thiết thực mà dự án mang lại, đã có thêm 30 hộ gia đình ở Xuân Thọ đăng ký tiếp tục tham gia dự án. Anh Nguyễn Đức Bình, cán bộ Hội Nông dân xã Xuân Thọ nói: “Hội Nông dân mình hưởng ứng bằng cách là chừng 15 hộ thì mình nhận một thùng compost và các hộ lân cận có rác nông nghiệp thì dùng chung. Bà con rất hoan nghênh và hiện đã tạo được thói quen bỏ phế phẩm nông nghiệp vào thùng compost”. Về phía chính quyền, ông Ngô Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Xuân Thọ cũng thừa nhận: “Việc hỗ trợ của Dự án đã giúp bộ mặt Xuân Thọ thay đổi khá nhiều, cảnh vứt rác thải bừa bãi đã giảm hẳn. Ngoài ra, ý thức của bà con về bảo vệ môi trường cũng tăng lên đáng kể, chúng tôi đang cố gắng để có được một Xuân Thọ sạch và đẹp”.
Bảo vệ môi trường không chỉ cho hôm nay mà còn vì tương lai của nhiều thế hệ mai sau. Nhưng, để thay đổi cách ứng xử đối với môi trường là cả một quá trình tuyên truyền, nỗ lực lâu dài và liên tục. Vì thế, Dự án phân loại và xử lý rác thải không đặt mục tiêu là làm thay đổi cách suy nghĩ của người dân xã vùng ven Xuân Thọ về vấn đề bảo vệ môi trường trong một sớm một chiều, mà thông qua những kiến thức và hiệu qủa thực tế, dự án mong muốn mộttừng bước khuyến khích ngày càng nhiều gia đình tham gia vào các hoạt động cải thiện môi trường sống. Đây là tiền đề để xây dựng nông thôn mới, xây dựng một Đà Lạt xanh-sạch và thân thiện đúng nghĩa.
Diệp Quỳnh
