“Sờ đâu, sai đó”
Năm 2012, UBND thị xã Sơn Tây tiến hành xây dựng Dự án tại địa bàn xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Dự án sẽ thực việc san lấp mặt bằng, phân lô và xây dựng hệ thống đường giao thông, điện, nước, công trình phụ trợ hoàn chỉnh trên diện tích hơn 4,2 hecta và được chia thành 168 lô.
Theo thiết kế, Dự án có tổng kinh phí đầu tư là 97,606 tỷ đồng, lấy từ nguồn vốn ngân sách của TP Hà Nội. Chủ đầu tư Dự án là UBND thị xã Sơn Tây, đại diện chủ đầu tư là Ban Quản lý vốn đảm bảo vệ sinh môi trường, xây dựng hạ tầng kỹ thuật đô thị, vốn xây dựng cơ bản công trình trường học, đường giao thông nông thôn thị xã Sơn Tây (Ban Quản lý).
Năm 2015, Dự án đã được hoàn thiện. Tuy nhiên, trong quá trình nghiệm thu, Sở Xây dựng Hà Nội đã phát hiện những dấu hiệu sai phạm. Do đó, ngày 29/2/2016, Sở đã có Quyết định số 227/QĐ-SXD thành lập đoàn thanh tra để kiểm tra, xác minh việc thực hiện chính sách, pháp luật trong công tác quản lý đầu tư xây dựng tại Dự án trên.
Ngày 10/6/2016, Sở Xây dựng đã có Kết luận số 08/KL-SXD chỉ rõ hàng loạt sai phạm của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn giám sát, nhà thầu thi công. Điển hình như: Ban Quản lý vốn và UBND thị xã Sơn Tây tham mưu và phê duyệt điều chỉnh tổng dự toán và cơ cấu tổng mức đầu tư chưa phù hợp trình tự theo quy định; tham mưu và phê duyệt dự toán điều chỉnh chưa phù hợp quy định, vi phạm quy định; tham mưu và ban hành các quyết định về việc sử dụng chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chưa phù hợp.
Bên cạnh đó, chủ đầu tư thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu chưa phù hợp kế hoạch đấu thầu đã được phê duyệt; phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, dự toán xây dựng công trình chưa phù hợp quy định.
Cũng theo Kết luận, Ban Quản lý chưa thường xuyên thực hiện công tác giám sát, nhắc nhở đối với nhà thầu trong việc tuân thủ biện pháp đảm bảo an toàn đã được phê duyệt; tuân thủ các quy phạm kỹ thuật an toàn trong thi công xây dựng.
Qua thanh tra, Sở Xây dựng cũng phát hiện, Công ty CP Tư vấn quản lý dự án và đầu tư xây dựng Beta (Đơn vị Tư vấn khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công, lập dự toán) thực hiện bước thiết kế bản vẽ thi công không phù hợp với bước thiết kế cơ sở đã được phê duyệt; tính toán, xác định khối lượng để đưa vào dự toán không phù hợp bản vẽ thiết kế; lập dự toán có nội dung áp dụng mã định mức chưa phù hợp với nội dung công việc, không phù hợp với định mức dự toán xây dựng công trình.
“Viện chuyên ngành kết cấu công trình xây dựng - Đơn vị Tư vấn thẩm tra bản vẽ thi công và dự toán công trình, không xem xét kỹ và chỉ ra được những tồn tại trong công tác thiết kế, lập dự toán trong Báo cáo kết quả thẩm tra thiết kế bản vẽ thi công – Tổng dự toán số 64/2012 VKC ngày 07/10/2012, vi phạm quy định tại Điều 18 Nghị định 12/2009/NĐ-CP ngày 12/02/2009 của Chính phủ...”, Kết luận thanh tra nêu.
Đồng thời, Công ty CP Tư vấn và Đầu tư xây dựng Sơn Tây – đơn vị Tư vấn giám sát thi công không xuất trình được bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp; để nhà thầu thi công không đúng với hồ sơ thiết kế về kích thước hình học; nghiệm thu không đúng khối lượng thi công thực tế....
Không chỉ chủ đầu tư và các đơn vị giám sát sai phạm, nhiều đơn vị thi công Dự án cũng mắc hàng loạt sai phạm. Theo Kết luận thanh tra, Liên danh Công ty TNHH Nga Thịnh và Công ty CP Bình Tây (đơn vị thi công) bố trí nhân lực cho dự án không đúng với hồ sơ dự thầu và không xuất trình được hồ sơ của chỉ huy trưởng.
Thực hiện chưa đầy đủ quy định về an toàn lao động, vệ sinh môi trường; một số khối lượng nghiệm thu thanh toán và khối lượng đề nghị quyết toán không phù hợp với hồ sơ hoàn công; Công ty CP Bình Tây tổ chức thi công không đúng hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt. Ngoài ra, các nhà thầu thuộc Liên danh không xuất trình được bảo hiểm theo quy định; thực hiện chưa đầy đủ quy định về an toàn lao động, vệ sinh môi trường...
Đối với Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại Bình Minh (đơn vị thi công) thực hiện chưa đầy đủ quy định về an toàn lao động, vệ sinh môi trường. Một số khối lượng nghiệm thu thanh toán và khối lượng đề nghị quyết toán không phù hợp với hồ sơ hoàn công...
“Công ty Tư vấn kỹ thuật và Xây dựng Đầu tư Việt Nam (tư vấn giám sát thi công xây dựng công trình phần cấp điện) chưa thường xuyên thực hiện công tác giám sát, nhắc nhở đối với nhà thầu trong việc tuân thủ biện pháp đảm bảo an toàn đã được phê duyệt... Công ty CP Đầu tư và Phát triển Hưng Thịnh (tư vấn khảo sát, thiết kế, lập dự toán) không xuất trình được văn bằng, chứng chỉ theo quy định…”, Kết luận nêu.
Xử lý “nhẹ hều”
Xử lý các sai phạm, Sở Xây dựng đã ra quyết định xử phạt hành chính các đơn vị gồm: Công ty CP Tư vấn quản lý dự án và Đầu tư xây dựng Beta, Công ty CP Tư vấn và Đầu tư xây dựng Sơn Tây, Công ty TNHH Nga Thịnh, Công ty CP Bình Tây và Công ty CP Đầu tư và Phát triển Hưng Thịnh với tổng số tiền 240 triệu đồng.
Đồng thời, Sở yêu cầu giảm trừ giá trị theo đơn giá đối với phần công việc do Công ty CP Bình Tây thực hiện là hơn 31 triệu đồng; giảm trừ giá trị do chênh lệch giữa hồ sơ hoàn công và hồ sơ thanh quyết toán đối với phần công việc do Công ty CP Bình Tây thi công xây dựng là hơn 184 triệu đồng; giảm trừ giá trị theo đơn giá đối với phần công việc do Công ty TNHH Nga Thịnh thực hiện là hơn 114 triệu đồng; giảm trừ giá trị do chênh lệch giữa hồ sơ hoàn công và hồ sơ thanh quyết toán đối với phần công việc do Công ty TNHH Nga Thịnh thi công xây dựng là 1,010 tỷ đồng... Sở Xây dựng cũng kiến nghị các đơn vị nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm.
Được biết, sau khi Sở Xây dựng Hà Nội kết luận sai phạm, ngày 7/7/2016 UBND thị xã Sơn Tây đã tổ chức họp kiểm điểm đối với các đơn vị thực hiện dự án. Tại buổi họp, các đơn vị đã kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với các sai sót đã nêu trong quá trình thực hiện dự án.
UBND thị xã Sơn Tây yêu cầu các đơn vị thực hiện ngay việc nộp phạt vi phạm hành chính, tại các quyết định Đoàn thanh tra đã ban hành. Đối với các sai sót nêu trong kết luận thanh tra, UBND thị xã Sơn Tây đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện giảm trừ giá trị theo kết luận thanh tra khi lập hồ sơ quyết toán các gói thầu.
Dự án tái định cư gần trăm tỷ đồng, mắc hàng loạt sai phạm mà các đơn vị, cá nhân liên quan đến sai phạm chỉ bị xử lý nhẹ nhàng là kiểm điểm rút kinh nghiệm. Với cách xử lý này, có thể tạo tiền lệ xấu về sau, khiến dư luận và người dân địa phương không khỏi bất bình.
