Đường ống bị Ukraine, Ba Lan và Mỹ phản đối đang chờ sự chấp thuận cuối cùng từ Đức và Liên minh châu Âu để vượt qua các quốc gia khác và bắt đầu đưa khí đốt tự nhiên trực tiếp đến châu Âu. Châu lục này đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt khí đốt khiến giá cả tăng vọt, thúc đẩy lạm phát và làm dấy lên lo ngại về điều gì sẽ xảy ra tiếp theo nếu nguồn cung cấp khí đốt trở nên thấp đến mức nghiêm trọng.
Mỹ đã nhấn mạnh việc nhắm mục tiêu vào Nord Stream 2 như một cách để chống lại bất kỳ động thái quân sự mới nào của Nga chống lại Ukraine và dự án này đã phải đối mặt với các rào cản pháp lý và thủ tục hành chính. Khi các nhà lãnh đạo châu Âu và Hoa Kỳ trao đổi về cách đối phó với sức ép của Nga đối với Ukraine, những phản đối chính trị dai dẳng - đặc biệt từ các thành viên EU như Ba Lan - lại thêm một thách thức nữa đối với một trong những dự án quan trọng của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Cựu Thủ tướng Đức lâu năm Angela Merkel đã ủng hộ dự án này và nhà lãnh đạo mới của đất nước, Olaf Scholz, đã làm như vậy khi giữ chức Bộ trưởng Tài chính của bà. Nhưng Chính phủ mới của ông Olaf Scholz lại đang có một giọng điệu khác xa hơn, nhất là sau khi đảng Greens trở thành một phần của liên minh cầm quyền.
Quan điểm chiến dịch của Đảng Greens là đường ống dẫn khí đốt (nhiên liệu hóa thách) này không giúp chống lại sự nóng lên toàn cầu và làm suy yếu các lợi ích chiến lược của EU.
 |
Thủ tướng Đức Olaf Scholz từng ủng hộ dự án Nord Stream 2 khi là Bộ trưởng Bộ Tài chính trong chính phủ của bà Angela Merkel. Ảnh: AP |
Tân Phó Thủ tướng Đức Robert Habeck và Ngoại trưởng Annalena Baerbock cho biết dự án không đáp ứng các quy định chống độc quyền của EU.
“Nord Stream 2 là một sai lầm địa chính trị”, ông Habeck cho biết trong một cuộc phỏng vấn đăng hôm Chủ nhật trên tờ báo Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung. “Câu hỏi được đặt ra là liệu nó có thể bắt đầu hoạt động hay không,” thêm rằng “sự gây hấn” hơn nữa có nghĩa là “không có gì đáng bàn”.
Với tư cách là Thủ tướng, ông Scholz đã thận trọng trong các bình luận của mình và không rõ liệu ông có sẵn sàng đi xa như Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, người đã nói rằng "rất khó có khả năng" khí đốt sẽ chảy nếu Nga "tiếp tục gây hấn" về phía Ukraine.
Phó phát ngôn viên Chính phủ Đức Wolfgang Buechner, nhấn mạnh về việc liệu một cuộc xâm lược có làm ngừng đường ống dẫn hay không, cho biết, Nord Stream 2 là “một cam kết của một doanh nghiệp tư nhân đã hoàn thành phần lớn” và việc phê duyệt quy định “không có chiều hướng chính trị” nhưng nhấn mạnh rằng hành động xâm lược quân sự sẽ có "chi phí cao và xử phạt".
 |
Tổng thống Nga Vladimir Putin, trái, và Alexei Miller, Giám đốc điều hành tập đoàn khí đốt tự nhiên khổng lồ của Nga Gazprom, tham dự cuộc họp triển khai các dự án đầu tư lớn ở vùng Viễn Đông Nga trong khuôn khổ chuyến đi tới Nhà máy Thủy điện Nizhne-Bureiskaya ở Novobureyskiy, Nga ngày 03/8/2017. Ảnh: AP |
Ông Stefan Meister, một chuyên gia về chính sách năng lượng của Nga tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức, "không chắc trong những điều kiện nào thì Tân Thủ tướng Đức sẽ thực sự đồng ý ngừng hoạt động của đường ống”. Vì đã có “một giọng điệu mới, một cách hùng biện mới từ chính phủ mới của Đức”, ông Meister nói.
Đường ống Nord Stream 2 sẽ tăng gấp đôi khối lượng khí đốt do tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom do Nga kiểm soát trực tiếp bơm sang Đức, bổ sung vào một đường ống tương tự dưới Biển Baltic và phá vỡ các liên kết hiện có qua Ba Lan và Ukraine.
Gazprom lập luận rằng Nord Stream 2 sẽ cho phép nguồn cung dài hạn đáng tin cậy hơn và giúp tiết kiệm hàng tỷ đồng phí vận chuyển trả cho Ba Lan và Ukraine. Theo Gazprom, đường ống này là một phần của vai trò là nhà cung cấp lâu dài năng lượng giá cả phải chăng cho châu Âu, quốc gia phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu khí đốt tự nhiên.
Các nhà phê bình đường ống cho rằng điều này làm tăng đòn bẩy của Nga đối với châu Âu, tạo điều kiện cho các quốc gia thành viên chống lại nhau và tước đi sự hỗ trợ tài chính quan trọng của Ukraine. Châu Âu cũng đã bước vào mùa đông với trữ lượng khí đốt ít ỏi khiến giá tăng vọt lên gấp 8 lần so với hồi đầu năm.
Gazprom đã không bán khí đốt vượt quá các hợp đồng dài hạn của mình, điều này càng làm gia tăng sự bất an về động cơ của Nga. Các nhà phân tích cho rằng các đường ống hiện có đủ công suất để Gazprom gửi nhiều hơn, nhưng công ty đã lấp đầy dự trữ trong nước trước.
Hiện tại, quá trình phê duyệt cho đường ống đang bị tạm dừng. Các cơ quan quản lý của Đức cho biết họ chỉ có thể ra phán quyết đối với một thực thể được hình thành theo luật của Đức, vì vậy Nord Stream 2 có trụ sở tại Thụy Sĩ đang thành lập một công ty con của Đức để đáp ứng yêu cầu.
 |
Trung tâm Lakhta, tòa nhà chọc trời 87 tầng, trụ sở của công ty độc quyền khí đốt Nga Gazprom, ở St.Petersburg, Nga. Ảnh: AP (chụp ngày 25/6/2021). |
Dự kiến một quyết định sẽ không đến trong nửa đầu năm tới. Sau đó, Ủy ban châu Âu cũng phải xem xét lại dự án trước khi chuyển lại cho các cơ quan quản lý của Đức để xem xét lần cuối. Các nhà phân tích nói rằng quyết định này là một quyết định mang tính pháp lý và quan liêu, không phụ thuộc vào chính trị.
Các nhà phê bình của Nord Stream 2 nói rằng nó không đáp ứng yêu cầu của EU trong việc tách nhà cung cấp khí đốt khỏi nhà điều hành đường ống một cách hiệu quả để ngăn chặn tình trạng độc quyền có thể gây tổn hại đến cạnh tranh và đồng nghĩa với việc giá cao hơn cho người tiêu dùng. Nord Stream 2 thuộc sở hữu của một công ty con của Gazprom.
Khi được hỏi về vấn đề phân tách, Nord Stream nói rằng họ "thực hiện tất cả các nỗ lực cần thiết để đảm bảo tuân thủ các quy tắc và quy định hiện hành" và đã được bốn quốc gia EU cấp giấy phép đi qua lãnh thổ của họ.
Về những nhận xét chỉ trích của Habeck, công ty nói rằng "chúng tôi không bình luận về tuyên bố chính trị."
Ngay cả khi đường ống được cơ quan quản lý Đức chấp thuận thì có thể vẫn vấp phải khó khăn do sự phản đối của Ba Lan khi nnước này có thể dùng tư cách thành viên EU để khởi kiện lên Tòa án Công lý châu Âu nếu họ không đồng ý với quyết định của các cơ quan quản lý.
Alan Riley, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương và một luật sư chuyên về các vấn đề năng lượng và chống độc quyền của châu Âu cho biết, các quy tắc chống độc quyền có thể kéo theo nhiều năm kiện tụng, và có thể là lệnh sơ bộ tạm dừng các hoạt động của đường ống cho đến khi vụ việc được quyết định.
 |
Các đường ống xây dựng đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream 2 từ Nga đến Đức và đường ống Baltic từ Đan Mạch đến Ba Lan được lưu trữ tại cảng Mukran ở Sassnitz trên đảo Ruegen, Đức. Ảnh: AP (chụp ngày 6/1/2021). |
Konstantin Kosachev, một Phó phát ngôn viên của Hạ viện Nga, bày tỏ quan ngại về những trở ngại "nhân tạo" đối với việc nhanh chóng khởi động Nord Stream 2. Trong khi một số người cho rằng châu Âu ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào khí đốt của Nga, nước này đã đáp ứng mọi nghĩa vụ của mình, ông nói. .
“Những người phản đối các dự án khí đốt của Nga và các quốc gia EU không phải lo sợ rằng nguồn cung cấp của Nga sẽ thất bại, mà ngược lại, mọi vấn đề sẽ được giải quyết, không để lại cơ hội buộc tội Moscow có ý đồ xấu hoặc sử dụng năng lượng làm vũ khí”, ông Kosachev nói.
Trong khi lưu ý rằng các bình luận chống lại Nord Stream 2 của Bộ trưởng Ngoại giao Đức Baerbock phản ánh quan điểm của bà và đảng của bà, ông Kosachev nhấn mạnh rằng hiện bà đại diện cho toàn bộ đất nước.
Ông nói: “Giải thích về việc thất bại trong việc cung cấp nhiên liệu giá rẻ chỉ bằng những câu chuyện về những gì Nga có thể làm sẽ không phải là khởi đầu tốt nhất cho liên minh cầm quyền ở Berlin. “Đó là lý do tại sao tôi không nghĩ rằng vị trí bộ trưởng "xanh" sẽ có tác động triệt để đến số phận của đường ống, mặc dù rõ ràng là bà ấy sẽ không ủng hộ hoặc đẩy nhanh tiến độ”, ông Kosachev nói.
