Bạn đọc Phạm Văn Hoàng (Quận 1, TP Hồ Chí Minh) hỏi: Thưa Viện trưởng Nguyễn Văn Cương, xin ông cho biết mục đích và ý nghĩa của việc tổ chức hội thảo hệ thống luật pháp và cách mạng công nghiệp 4.0?
TS Nguyễn Văn Cương: Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với những công nghệ lõi như blockchain, trí thông minh nhân tạo, internet vạn vật, dữ liệu lớn, điện toán đám mây, robot, in 3D cùng với quá trình chuyển đổi số đang tác động tới nền kinh tế ở các quốc gia có trình độ phát triển cao mà đang tác động trực diện tới các lĩnh vực kinh tế-xã hội của Việt Nam. Điều này đang đặt ra yêu cầu cấp bách về hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm tận dụng cơ hội, ứng phó với những thách thức do cuộc cách mạng công nghiệp này mang lại cho người dân, cộng đồng doanh nghiệp và khu vực công.
 |
| TS.Nguyễn Văn Cương nhận định, Cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 đang đặt ra yêu cầu cấp bách về hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm tận dụng cơ hội, ứng phó với những thách thức do cuộc cách mạng công nghiệp này mang lại |
Nhằm tìm kiếm tiếng nói chung giữa Chính phủ và doanh nghiệp trong việc hoàn thiện chính sách pháp luật trước yêu cầu của cách mạng công nghiệp 4.0, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp đang tích cực xúc tiến tổ chức Hội thảo cấp quốc gia: “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam” (dự kiến tổ chức cuối tháng 6/2019).
Hội thảo được tổ chức hướng tới các mục đích cơ bản như sau: (i) nhận diện những tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư tới công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam; (ii) Xác định nhu cầu xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư; (iii) Nâng cao nhận thức và tạo tiền đề cần thiết cho sự phối hợp của các Bộ, ngành, doanh nghiệp, người dân trong quá trình hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; (iv) Đề xuất các định hướng lớn trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam để khai thác những lợi ích từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đồng thời ứng phó những mặt trái do cuộc cách mạng công nghiệp này mang lại.
Với thông điệp: “Chung tay xây dựng Chính sách, Pháp luật trước yêu cầu của Cách mạng công nghiệp 4.0”, chúng tôi mong muốn đây sẽ là diễn đàn để các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức xã hội chia sẻ quan điểm và tham gia thảo luận, góp phần tìm ra giải pháp chính sách, thiết kế quy định pháp luật để Việt Nam tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
 |
| Rất nhiều độc giả đã gửi các câu hỏi liên quan tới “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam" tới các chuyên gia |
Bạn đọc hoangthiba….gmail.com gửi câu hỏi: Thưa Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc, được biết anh là một chuyên gia với kinh nghiệm gần 30 năm hoạt động trong lĩnh vực công nghệ và là một trong những nhân tố chủ chốt của cộng đồng blockchain Việt Nam, theo ông thì CMCN 4.0 có bản chất thực sự là gì?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Khái niệm CMCN 4.0 được GS người Đức Klaus Schwab, chủ tịch diễn đàn KT Davos, đưa ra và cũng là chủ đề chính trong Diễn đàn KT TG năm 2016. Khái niệm này thực ra đã được đề cập từ trước đó năm 2011 tại hội chợ CN Hannover tại Đức. Từ CMCN lần 1 là Cơ khí hóa và có động cơ hơi nước đầu TK19, đến cuối TK 19 đầu TK20, CMCN lần thứ hai được nói đến là sản xuất hàng loạt và xuất hiện của máy móc dùng năng lượng điện. Và đến nửa cuối thế kỷ 20 khoảng từ những năm 70, CMCN lần thứ ba với việc sản xuất tự động, máy tính điện tử và cách mạng số hóa. Trong suốt thời gian sau đó, nhiều lần người ta nhắc đến CMCN 4.0 mỗi khi có sự đột phá trong phát triển Công nghiệp.
CMCN 4.0 được nói đến 3 nội dung: Kỹ thuật số, Công nghệ sinh học và Vật lý
Kỹ thuật số là:: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối – Internet of Things (IoT) và Dữ liệu lớn (Big Data).
Công nghệ sinh học: Nghiên cứu tạo ra thành tựu trong Nông nghiệp, Thủy sản, Y dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, nghiên cứu vật liệu mới
Vật lý: Chế tạo máy in 3D, Robot, xe tự lái, các vật liệu mới (graphene, skyrmions…), phát triển năng lượng tái tạo, và công nghệ nano…
 |
| Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc cho biết CMCN 4.0 được nói đến 3 nội dung: Kỹ thuật số, Công nghệ sinh học và Vật lý |
Bạn đọc Nguyễn Hằng Nga (Ba Đình, Hà Nội) gửi câu hỏi tới ông Nguyễn Văn Cương : Được biết Bộ Tư pháp sẽ tổ chức Hội thảo “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam". Thưa Viện trưởng, dự kiến nội dung của Hội thảo sẽ tập trung vào những vấn đề gì và những ai sẽ tham dự?
Ông Nguyễn Văn Cương: Hội thảo dự kiến sẽ có phiên khai mạc, phiên bế mạc và 03 phiên thảo luận chuyên đề. Các phiên thảo luận chuyên đề sẽ tập trung vào các nội dung: (i) Cách mạng công nghiệp 4.0 và yêu cầu hoàn thiện pháp luật kinh tế - thương mại; (ii) Những vấn đề pháp lý đặt ra trong phát triển chính phủ điện tử và đô thị thông minh; (iii) vấn đề tiếp cận công lý, bảo vệ quyền con người và an ninh mạng trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0.
Các vấn đề về hoàn thiện pháp luật về tài sản, hợp đồng, tiền tệ - ngân hàng, thuế, sở hữu trí tuệ; pháp lý cho khởi nghiệp sáng tạo; quản trị nhà nước, vận hành chính phủ điện tử, xây dựng đô thị thông minh; pháp luật về an toàn thông tin mạng, chứng cứ điện tử, chứng cứ số, đấu tranh với tội phạm mạng; ứng dụng các công nghệ 4.0 (Blockchain, BigData, IoT, AI…) trong xây dựng, hoạch định chính sách, pháp luật…v.v sẽ được thảo luận tại Hội thảo.
 |
| Ông Nguyễn Văn Cương |
Hội thảo được chủ trì bởi đại diện Lãnh đạo Chính phủ, lãnh đạo Bộ Tư pháp và có sự tham gia của các Ban, Bộ, ngành, chính quyền một số tỉnh, thành phố, đại diện các tập đoàn, công ty lớn về công nghệ, các doanh nghiệp start-up (khởi nghiệp sáng tạo), các chuyên gia pháp lý, các nhà khoa học, các hội, hiệp hội đại diện cộng đồng doanh nghiệp.
Bạn đọc Nguyễn Toàn Thắng (Hòa Vang, Đà Nẵng) gửi câu hỏi tới ông Nguyễn Văn Cương đề nghị cho biết biết yêu cầu kết quả cụ thể của hội thảo này là gì?
TS Nguyễn Văn Cương: Hội thảo sẽ truyền thông điệp tới các doanh nghiệp và đông đảo công chúng về sự ủng hộ mạnh mẽ của Chính phủ trong việc phát huy các nguồn lực xã hội, chung tay tìm ra các giải pháp chính sách, thiết kế quy định pháp luật để Việt Nam tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Bên cạnh đó, Hội thảo sẽ tập hợp các kiến nghị, đề xuất về định hướng và giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhằm khai thác những lợi ích từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là ích lợi từ quá trình chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ blockchain, trí thông minh nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây, đồng thời ứng phó với những mặt trái do cuộc cách mạng công nghiệp này mang lại.
 |
| TS. Nguyễn Văn Cương cho biết, Hội thảo sẽ truyền thông điệp tới các doanh nghiệp và đông đảo công chúng về sự ủng hộ mạnh mẽ của Chính phủ trong việc phát huy các nguồn lực xã hội, chung tay tìm ra các giải pháp chính sách, thiết kế quy định pháp luật để Việt Nam tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. |
Hội thảo có website riêng bằng tiếng Việt và tiếng Anh được dự kiến sẽ tiếp tục được duy trì sau khi Hội thảo để tạo kênh tiếp nhận ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp, từ các chuyên gia, nhà hoạt động thực tiễn và công chúng về các vấn đề chính sách, pháp luật phát sinh từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Các ý kiến này sẽ liên tục được tập hợp, phân tích và gửi tới các cơ quan chức năng trong quá trình xây dựng và hoạch định chính sách, pháp luật.
Bạn đọc Trần Thu Hà (Hải Dương) hỏi: Từ quan điểm công nghệ, xin ông Phúc cho biết khả năng sử dụng CMCN 4.0 để xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật VN hiện nay?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: CMCN 4.0 như chúng ta biết, nó liên quan đến tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống, từ nghiên cứu, phát triển, thử nghệm, áp dụng thực tế... trong đó, với hệ thống Pháp luật nói chung, Pháp luật Việt Nam nói riêng, muốn xây dựng hệ thống Pháp luật, cần phải hiểu lĩnh vực sẽ tác động. Với CMCN 4.0 nói chung hay cụ thể từng lĩnh vực và cụ thể từng sản phẩm, dịch vụ thì để xây dựng, cơ quan lập pháp phải nắm được các tác động của từng yếu tố xảy ra liên quan để định hình việc sửa đổi, xóa, cập nhật hay làm mới một điều khoản, một khung pháp lý tương ứng.
 |
| Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc cho biết CMCN 4.0 liên quan đến tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống, từ nghiên cứu, phát triển, thử nghệm, áp dụng thực tế... |
Để làm được việc đó, chúng ta có thể giả lập, có thể xây dựng một môi trường tương tác thực tế có kiểm soát để thử nghiệm và từ đó có được các kết quả nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Bạn đọc Trần Mai Long (Bà Rịa Vũng Tàu) hỏi Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Thưa Viện trưởng, nếu thực sự hệ thống pháp luật đóng vai trò tiên phong trong cuộc CMCN 4.0 và sức cạnh tranh của mỗi quốc gia căn bản dựa trên mức hiệu quả của thể chế thì hệ thống pháp luật Việt Nam có những đặc điểm gì tác động đến các đối tượng thụ hưởng chính sách và cả quá trình lập pháp – hành pháp và tư pháp?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Chúng ta đều biết rằng, trong hơn 30 năm đổi mới, với nỗ lực của các cơ quan hữu quan, các nhà lập pháp, của hệ thống chính trị và của người dân, chúng ta đã xây dựng được hệ thống pháp luật tạo nền tảng pháp lý quan trọng để quá trình chuyển đổi kinh tế từ cơ chế cũ sang nền kinh tế thị trường mở cửa, hội nhập với nhiều thành tựu. Nhiều giá trị nhân bản, vì con người, bảo đảm quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, tự do hợp đồng cùng các quyền con người khác đi kèm với hệ thống thiết chế quản trị quốc gia theo mô hình nhà nước pháp quyền mà hệ thống pháp luật Việt Nam đã xây dựng sẽ còn nguyên giá trị. Mặc dù vậy, những vấn đề mới của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi pháp luật hiện hành cần có sự căn chỉnh để bắt kịp nhu cầu điều chỉnh pháp luật.
Tôi thì chưa dám khẳng định “hệ thống pháp luật đóng vai trò tiên phong trong cuộc CMCN 4.0” vì thường thì pháp luật với thực tiễn cuộc sống hay có những độ trễ nhất định. Tuy vậy, từ thực tiễn tiếp xúc với cộng đồng doanh nghiệp, nhất là cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, các doanh nhân và đội ngũ nhân sự của mình rất mong muốn những đổi mới, sáng tạo của mình nếu có lợi cho cộng đồng thì sớm được pháp luật ghi nhận, bảo hộ để hoạt động đầu tư, kinh doanh của mình có sự an toàn về mặt pháp lý.
Chính vì thế, tôi cho rằng, tốc độ hoàn thiện hệ thống pháp luật để phúc đáp nhu cầu mới đó cần được đẩy nhanh hơn. Trong không ít trường hợp, bản thân các doanh nghiệp có thể và nên chủ động kiến nghị và hợp tác với các cơ quan có thẩm quyền để cùng xây dựng những quy tắc pháp lý vừa có lợi cho cộng đồng vừa bảo đảm dư địa phù hợp cho hoạt động đổi mới, sáng tạo của các doanh nghiệp. Nhà đầu tư, kinh doanh nào, dù là những người mới ở giai đoạn “khởi nghiệp” thì cũng mong muốn có một môi trường thể chế có chất lượng cao, ổn định, dễ tiếp cận với chi phí tuân thủ thấp. Điều đó cũng có nghĩa rằng, chất lượng cao của hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp là điều mà các nhà đầu tư, kinh doanh cũng như người dân nói chung đều mong muốn.
 |
| Viện trưởng Nguyễn Văn Cương (phải) đang giải đáp các thắc mắc của độc giả |
Bạn đọc Tô Hoàng Tâm (Long Biên, Hà Nội) hỏi: Thưa ông Đặng Vân Phúc, CMCN 4.0 gắn liền với quá trình Chuyển đổi Số (Digital Transformation). Vậy bản chất của Chuyển đổi Số là gì và vai trò của nó đối với CMCN 4.0?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Chuyển đổi số là xu hướng thiết yếu cho mọi đối tượng trong xã hội, từ người dân, doanh nghiệp đến Chính phủ. Chuyển đổi số giúp tự động hóa, áp dụng được các khoa học kỹ thuật mới, đổi mới sáng tạo giúp nâng cao hiệu quả trong sản xuất, quản lý điều hành và kinh doanh.
Chuyển đối số có thể hiểu nôm na, văn phòng không giấy tờ. Công nghệ hóa các công việc truyền thống, ưu tiên sử dụng công nghệ cho những công việc có thể số hóa được. Việc chuyển đối số bắt đầu với việc áp dụng công nghệ, thay đổi nhận thức, tạo mới dịch vụ.
 |
| Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc |
Việc hiện đại hóa các hệ thống, số hóa, ứng dụng thiết bị mới... chưa đảm bảo là chuyển đổi số, CMCN 4.0 đảm bảo cho việc chuyển đổi số, IoT, IoS, Big data, AI, Robot, công nghệ sinh học, ... là những bước giúp cho việc chuyển đổi số. Tuy nhiên, yếu tố chuyển đổi số thành công rất quan trọng là các quy trình mới hình thành với hệ thống mới được xây dựng đầy đủ như Chính phủ điện tử, các dịch vụ xã hội, và nhận thức của người dân, các thành phần liên quan cùng với sự tuân thủ pháp luật.
Bạn đọc Nguyễn Văn Khánh (Hà Nội) hỏi: Cùng với Trí tuệ Nhân tạo, Dữ liệu Lớn (Big Data), Vạn vật Kết nối (Internet of Things), Công nghệ Nano, In 3D, Xe Tự hành, BioTech … theo ông Công nghệ Chuỗi khối BlockChain là gì và có vai trò như thế nào trong CMCN 4.0?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: AI, Big data, IoT, hay Công nghệ Nano, in 3D... là những bước đi đột phá của nhân loại đang ngày ngày được áp dụng vào cuộc sống, tạo ra nhiều tiện ích trong nhiều lĩnh vực như tài chính, y tế, nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh. Trong đó Blockchain, một công nghệ rất quan trọng đóng góp trong cuộc CMCN 4.0 này. Khác với các cuộc cách mạng trước, là từ các hệ thống máy móc hiện hữu. CMCN 4.0 đang thực hiện với những thứ trong thế giới ảo, tạo ra khối lượng thông tin khổng lồ hàng ngày và đòi hỏi tương tác thời gian thực.
Blockchain, ngoài việc nổi tiếng với các đồng tiền số, nó đang tham gia vào thế giới FINTECH và ngày nay ta có thể nhận thấy, với thuộc tính của Blockchain, với khối lượng thông tin khổng lồ cần xử lý, với vô số chủ đề, từ mọi ngóc ngách không gian mạng, không con người nào có thể xử lý được. AI, Bigdata tham gia vào phân tích xử lý, và Blockchain đóng vai trò nền tảng bất biến để lưu trữ an toàn các thông tin của các ngành, các đối tượng
CMCN 4.0 là đột phá trong kết nối, phân tích dữ liệu, Blockchain đóng vai trò đảm bảo sự chính xác, an toàn, an ninh cho từng block dữ liệu được sinh ra.
 |
| Các phóng viên liên tục ghi lại các câu hỏi độc giả gửi tới để chuyển đến các chuyên gia |
Bạn đọc kimbinhnt…yahoo.com hỏi: Với vai trò là Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, theo ông đâu là những biện pháp và ứng dụng khả thi đã và đang được từng bước nghiên cứu triển khai hữu hiệu trên thế giới cũng như ở Việt Nam?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Thực tế chúng tôi đã trao đổi với một số đối tác trên thế giới thì có thể thấy những vấn đề phát sinh từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư là mới đối với không riêng Việt Nam. Chẳng hạn, ngay như việc gọi đúng bản chất của cryptocurrency mà thường được dịch là “tiền mã hóa” ở Việt Nam hoặc thậm chí còn bị dịch thiếu chính xác là tiền ảo, và xây dựng hệ thống quy tắc pháp lý điều chỉnh các giao dịch này như thế nào vẫn là chủ đề tranh luận lớn trên thế giới. Việc tạo lập, duy trì và khai thác các cơ sở dữ liệu thông tin cá nhân như thế nào để vừa bảo đảm quyền riêng tư của người dân lại không cản trở quá trình chuyển đổi số, không cản trở việc khai thác các thông tin này cho việc phát triển kinh tế-xã hội cũng là những chủ đề lớn mà các đạo luật về bảo hộ dữ liệu cá nhân của các quốc gia quan tâm giải quyết.
Ở Việt Nam thời gian qua, các cơ quan hữu quan như Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ban Kinh tế trung ương cũng đã có không ít nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Mặc dù vậy, kinh nghiệm của một số quốc gia mà tôi biết như Hoa Kỳ, Đức, Nhật, Hàn Quốc thì việc có chiến lược hoặc kế hoạch hành động ở tầm quốc gia với sự tham gia, phối hợp chặt chẽ giữa cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan trong chính quyền và các tổ chức xã hội, hội, hiệp hội, người dân là rất cần thiết. Cá nhân tôi mong, các cơ quan hữu quan cùng cộng đồng doanh nghiệp sớm có những kế hoạch hành động cụ thể dưới sự chỉ đạo chung của Đảng, Quốc hội và Chính phủ để tận dụng được những cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Chúng ta đều biết, cách mạng công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng của tốc độ và hành động, chính vì thế, nhận diện sớm cơ hội và thách thức đồng thời có hành động cụ thể để tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức sẽ là điều rất nên làm trong giai đoạn hiện nay. Tôi cho rằng, tới đây, việc nghiên cứu, xây dựng chiến lược hoặc kế hoạch hành động quốc gia về cách mạng công nghiệp 4.0 và hoạt động xây dựng pháp luật nên có sự song hành, kết nối chặt chẽ với nhau. Sự kết nối giữa 3 giới: Kinh tế-công nghệ-luật pháp nên coi là kết nối lõi để tiến trình hoạch định và thực thi chính sách, pháp luật trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đạt hiệu quả cao.
 |
| Nhiều câu hỏi hóc búa... |
Bạn đọc Bình Minh (Thanh Ba Phú Thọ) hỏi: Thưa TS Nguyễn Văn Cương, CMCN 4.0 đặt ra những vấn đề căn bản nào đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Đây là câu hỏi lớn mà muốn giải đáp trọn vẹn không hề đơn giản. Đây sẽ là một trong những khía cạnh quan trọng trong Hội thảo cấp quốc gia sắp tới. Trong khuôn khổ buổi tọa đàm hôm nay, tôi chỉ xin chia sẻ một chút rằng, cách mạng công nghiệp lần thứ tư sẽ đặt ra những yêu cầu mới về hoàn thiện nội dung quy định pháp luật để bảo đảm cuộc sống kết nối cao, tương tác cao của người dân và doanh nghiệp trong kỷ nguyên Internet truyền thống và Internet vạn vật trở nên an ninh, an toàn, thuận lợi cũng như những yêu cầu mới đối với cả cách thức chúng ta tổ chức thực thi pháp luật, bảo đảm hệ thống pháp luật trong thực tiễn vận hành có hiệu lực, hiệu quả cao hơn.
Tôi cũng muốn đề cập tới vấn đề nữa là xử lý mối quan hệ giữa “đổi mới” với việc bảo đảm tính kế thừa, tính ổn định của hệ thống pháp luật trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0. Phần nào của hệ thống pháp luật sẽ tiếp tục hữu dụng và phần nào cần có sự đổi mới, căn chỉnh thêm trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0? Đây rõ ràng là những chủ đề đáng được thảo luận trong Hội thảo cấp quốc gia sắp tới.
Bạn đọc Hoàng Tuấn Anh (Cần Thơ) hỏi: Theo ông Đặng Vân Phúc, ảnh hưởng của BlockChain đến quá trình khởi nghiệp sáng tạo là gì?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Với công nghệ Blockchain, nó cho phép tạo ra hệ sinh thái các dịch vụ được phát triển và hình thành trên nó, tạo ra rất nhiều cơ hội cho khởi nghiệp sáng tạo trong tất cả các ngành: Tài chính ngân hàng: Chuyển tiền, thanh toán. Xác thực tài sản, Hợp đồng thông minh, Hồ sơ sức khỏe, Sổ địa bạ, hay cho cả Chính trị trong việc bầu cử ... rất nhiều dịch vụ, nhu cầu, tưởng như không thể thưc hiện trước đây, nhờ Blockchain đã tạo ra được như quản lý và xác thực một tác phẩm nghệ thuật chẳng hạn.
Ngoài ra, Blockchain, với thuộc tính và khả năng thực hiện hợp đồng tương lai, nó cho phép các khởi nghiệp có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư một cách nhanh chóng và từ rất nhiều nguồn khác nhau.
 |
| Nhiều thông tin về công nghệ rất mới được chuyên gia Đặng Vân Phúc (giữa) cung cấp tới độc giả |
Bạn đọc Trần Phương Trang (ở Tp Đồng Hới, Quảng Bình) hỏi: Gần đây có nhiều dự án khởi nghiệp sử dụng thuật ngữ “BlockChain” như một phương thức tiếp thị để huy động vốn cộng đồng theo nhiều cách khác nhau và không ít các dự án đã gây ra những tác động tiêu cực, theo ông, hệ thống pháp luật nên ứng xử như thế nào với các trường hợp này?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Trước hết, chúng ta cần có khung pháp lý cho nội dung này, việc huy động vốn thông qua hệ thống Blockchain, ICO, Crowndfunding... hiện nay chưa có quy định cụ thể
Có thể thấy, nhu cầu gọi vốn của Khởi nghiệp là rất lớn, với hình thức gọi vốn cộng đồng qua Blockchain sẽ liên quan đến nguồn vốn không chỉ trong nước, liên quan đến nhiều luật ngân hàng, tài chính, ngoại hối... do đó, cần có sự tham gia của các cơ quan liên quan để hướng dẫn cụ thể cho khởi nghiệp.
Về mặt kỹ thuật, mỗi đơn vị khởi nghiệp cần rõ ràng trong cáo bạch của mình, minh bạch ý tưởng, kế hoạch và có đăng ký hợp pháp cả về bản quyền và pháp nhân.
Về mặt nhà đầu tư, cần tìm hiểu kỹ đối tượng sẽ đầu tư, bài toán rõ ràng và pháp nhân cụ thể. Vấn đề xảy ra có thể chủ ý, hoặc ngoài ý muốn, với Pháp luật hiện hành, một khởi nghiệp trước hết cần tuân thủ pháp luật hiện hành, những điều chưa rõ, cần tham vấn. Vi phạm là vi phạm nếu đã có quy định.
Bạn đọc Trần Hoàng Nam (Thừa Thiên Huế) hỏi: Trong những năm vừa qua, hệ thống pháp luật của chúng ta không ngừng được kiện toàn và có nhiều thành tựu đã được ghi nhận, là Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý của Bộ Tư pháp, theo TS, những tiêu chuẩn căn bản nào có thể sẽ được cân nhắc lựa chọn khi xây dựng chính sách nhằm tận dụng tối ưu những cơ hội của cuộc CMCN 4.0 để phát triển đất nước?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Hoạt động xây dựng chính sách, pháp luật nói chung đều phải tuân theo những yêu cầu, tiêu chuẩn đã được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong số các yêu cầu, tiêu chuẩn đó, có thể kể tới yêu cầu về bảo đảm tính đầy đủ, toàn diện, tính kịp thời của việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật phúc đáp yêu cầu ngày càng cao và sự biến chuyển rất nhanh của đời sống thực tiễn phát triển kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập trước tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Tôi cũng muốn nhắc tới yêu cầu bảo đảm sự phù hợp với đường hướng phát triển chung của đất nước, nhất là yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Tôi cũng muốn nhắc tới yêu cầu bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, dễ tiếp cận với chi phí tuân thủ thấp khi thiết kế các quy định pháp luật. Riêng với hoạt động xây dựng pháp luật trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, tôi cho rằng, bên cạnh cách yêu cầu kể trên, cần nhấn thêm tới yêu cầu bảo đảm tính kịp thời, đồng thời bảo đảm được hài hòa lợi ích của các chủ thể có liên quan trong quá trình đổi mới sáng tạo với trật tự chung của xã hội. Ta cổ vũ cho những cái mới, cái sáng tạo, nhưng đó phải là những cái mới, cái sáng tạo có lợi cho sự phát triển chung của đất nước, của cộng đồng.
Bạn đọc Phuongtra…@gmail.com hỏi: Thưa TS, cơ chế quản lý thử nghiệm trong phạm vi hạn chế (sandbox) như nhiều nước đang áp dụng có phải là một giải pháp khả thi?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Trước những hiện tượng mới, có những khía cạnh chưa dễ hình dung hoặc chưa thể lường trước các diễn biến, tác động, việc áp dụng các cơ chế thí điểm hoặc thử nghiệm trong phạm vi hạn chế (sandbox) là lựa chọn mà không ít quốc gia đã làm. Với kinh nghiệm và trình độ quản lý hiện nay ở nước ta, tôi cho rằng, cơ chế quản lý thử nghiệm trong phạm vi hạn chế (sandbox) cũng có thể là một gợi ý đáng tham khảo. Tuy nhiên, việc áp dụng cơ chế này cho lĩnh vực nào, trong điều kiện nào thì chỉ có câu trả lời chính xác khi phân tích từng tình huống chính sách cụ thể.
 |
Bạn đọc tienphong…@gmail.com hỏi: Là một chuyên gia công nghệ, ông mong muốn gì ở hội thảo cấp quốc gia “CMCN4.0 và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt nam’?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Như chúng ta biết, CMCN 4.0, mở ra một không gian mới, thế giới mới, ở đó, con người thực không chỉ tương tác và sử dụng dịch vụ hiện hữu, mà còn tương tác và sử dụng dịch vụ, sản phẩm công nghệ từ không gian mạng, với AI, IoT, Bigdata, hay với in 3D, xe tự hành, hay với vật liệu mới ra sản phẩm mới,.. những thứ chưa từng được quy định trong pháp luật. Chúng ta không thể thờ ơ, bỏ qua, hay ngồi chờ. Ngay lúc này, tất cả cần cùng chung tay vừa phát triển công nghệ, vừa đóng góp để hoàn thiện hệ thống Pháp luật Việt Nam.
Với hội thảo cấp Quốc gia, rất mong Chính phủ lắng nghe, phân tích, ghi nhận và phát triển hoàn thiện khung Pháp lý.
Chuyên gia, Doanh nghiệp, cộng đồng, người dân cần tuân thủ pháp luật hiện hành, đưa ý kiến, đánh giá, đề xuất cụ thể yêu cầu lên Chính phủ những điều liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.
Trong thời kỳ quá độ để hình thành, hoàn thiện khung Pháp lý, để tìm hiểu và nghiên cứu, Chính phủ xem xét cho phép thử nghiệm trong một môi trường kiểm soát hạn chế cho các bài toán, dự án với công nghệ mới.
Bạn đọc Hương Nguyễn ( Đà Nẵng): Tôi là một người dân ở vùng xa, tôi muốn chuyên gia giải thích một cách dễ hiểu nhất CMCN 4.0 là gì? Nó có lợi gì cho từng người dân như chúng tôi?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: CMCN 4.0 như chúng ta biết, khác các cuộc cách mạng trước là liên quan đế các hệ thống hữu hình, CMCN 4.0 liên quan đến nhiều không gian mạng, dữ liệu lớn, AI, IoT, IoS, ... chia làm 3 lĩnh vực Công nghiệp số, Công nghệ Sinh học và Vật lý.
Nhiều sản phẩm dịch vụ từ CMCN 4.0 đã và đang đưa tới mọi nơi, từng cá thể. Chúng ta thất sự kết nối số ngày nay, mọi người có thể biết những số liệu phân tích nhờ AI trong các báo cáo, tin tức hằng ngày chuyển đổi và chúng ta xem thời gian thực, sản phẩm nông nghiệp thân thiện môi trường và an toàn, năng luọng tái tạo... điều quan trọng không kém, nhận thức con người nâng cao...
 |
| Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc đang giải đáp câu hỏi của độc giả |
Bạn đọc hoaittt…yhaoo.com hỏi: CMCN 4.0 là sẽ tự động hóa mọi việc, như vậy có thể hiểu sẽ “xóa sổ” thị trường lao động, cùng đó là thất nghiệp?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Từ CMCN lần thứ nhất đã có những phản ứng đập máy móc ở Anh... việc tăng năng suất, sản xuất hàng loạt và tự động hoá của 3 CMCN trước đã tạo điều kiện sống tốt hơn, mở ra thế giới mới, tạo ra nhiều công việc mới...
CMCN 4.0 với việc Sản xuất, quản lý thông minh, từ không gian mạng, AI, Big data, IoT, in 3D, Robot... cho phép con người thực hiện nhà thông minh, thành phố thông minh, và rất nhiều điều chưa từng biết đến trước đây... nhờ công nghệ mới, không gian mới tạo ra, vô vàn dịch vụ mới xuất hiện và là tiềm năng cho khởi nghiệp sáng tạo, mở ra rất nhiều công việc mới cho con người.
Bạn đọc Trần Văn Bộ (Thanh Liêm, Hà Nam) hỏi Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Xin ông đánh giá ưu điểm nếu ứng dụng CNTT và khai thác toàn diện cơ sở dữ liệu cùng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động lập pháp?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Hoạt động xây dựng pháp luật cần một lượng thông tin, dữ liệu rất lớn về thực tiễn những vấn đề kinh tế xã hội cần phải giải quyết về kinh nghiệm giải quyết những vấn đề này, trong quá khứ cũng như kinh nghiệm giải quyết vấn đề của các quốc gia trên thế giới. Hoạt động này cũng đòi hỏi sự tương tác tham gia ý kiến từ phía người dân, cộng đồng doanh nghiệp, những đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản pháp luật.
Việc số hoá các dữ liệu, ứng dụng CNTT và những công nghệ hiện đại để kết nối các dữ liệu, các kho dữ liệu đồng thời ứng dụng trí thông minh nhân tạo để phân loại phân tích hỗ trợ cho công tác phân tích chính sách và dự báo sẽ giúp tiết kiệm được thời gian, công sức cho những nhà hoạch định chính sách, những người làm công tác xây dựng rất lớn. Do vậy, việc tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng pháp luật, trong hoạt động lập pháp là hướng đi phù hợp.
Bạn đọc minhhoang…@gmail.com hỏi Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 dự đoán gây ra một cuộc thay đổi lớn về lao động cho mỗi quốc gia. Vậy việc xây dựng chính sách lao động cần thay đổi thế nào để duy trì việc làm cho người lao động?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Việc ứng dụng các công nghệ mới luôn luôn có tác động đến cơ cấu lao động của các DN. Từ đó, có thể gây ra những thay đổi cho cơ cấu lao động của mỗi quốc gia. Những ngành công nghiệp mà ứng dụng mà sử dụng nhiều máy móc thay cho con người thì có thể gây ra tình trang thất nghiệp cục bộ.
Đây là điều cần được lưu ý trong quá trình hoạch định chính sách. Tuy nhiên, việc ứng dụng những công nghệ mới có năng suất lao động tốt hơn, có thể giúp con người giải phóng những công việc nguy hiểm, nhàm chán, hiệu suất thấp. Từ đó, có điều kiện để tập trung nguồn lực vào những ngành, lĩnh vực mà trí thông minh, khả năng đặc biệt của con người được phát huy tối đa.
Do vậy, chính sách lao động cùng các chính sách khác có liên quan cần có sự căn chỉnh để hỗ trợ quá trình chuyển đổi lao động diễn ra hiệu quả hơn để không ai bị bỏ lại phía sau, nếu bản thân mình thực sự nỗ lực trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
 |
| Rất nhiều thông tin hữu ích về Cuộc CMCN 4.0 được cung cấp qua Buổi đối thoại trực tuyến sáng nay |
Bạn đọc Huỳnh Văn Phúc (Hoài Nhơn, Bình Định) hỏi: Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, ứng dụng công nghệ số nhằm phát triển kinh tế đang trở thành tất yếu đối với các nước, ông có thể cho độc giả biết rõ hơn về nội hàm nền kinh tế số và tác động đối với kinh tế Việt Nam?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Trước hết kinh tế số chỉ là 1 phần của cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Nội hàm của nền kinh tế số là phát triển hệ thống kinh tế trên cơ sở công nghệ số. Nó có tác động tới mọi nền kinh tế không chỉ Việt Nam. Tuy nhiên, nó mở ra 1 cơ hội cho những nước tương tự như chúng ta.
Bạn đọc hangthu1976…@gmail.com hỏi: Thưa chuyên gia Đặng Vân Phúc, muốn tận dụng được cơ hội của nền kinh tế số, một trong những nhiệm vụ quan trọng là chuyển đổi số. Ông có thể cho biết một số nhận định về thực trạng chuyển đổi số tại Việt Nam hiện nay?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Chuyển đổi số là một phần trong cách mạng công nghiệp 4.0, việc chuyển đổi số cần thực hiện trong tất cả các lĩnh vực, cơ quan ban ngành đến từng người dân. Bước đầu tiên là việc số hóa, kết nối, tiếp đến là khai thác và ứng dụng, áp dụng công nghệ trong việc tạo ra các dịch vụ…Việc chuyển đổi số không chỉ là sử dụng các thiết bị số như mua sắm điện thoại, máy tính hay giải pháp công nghệ thông tin mà nó còn yêu cầu sự nhận thức và tuân thủ quy trình trong các tổ chức và doanh nghiệp.
Chúng ta có thể thấy việc áp dụng công nghệ nhưng nhận thức và quy trình thực hiện chưa được đảm bảo dẫn đến chi phí rất nhiều cho việc đầu tư nhưng không thành công như: Quá trình triển khai ERP trong hơn 10 năm qua ở Việt Nam hay như Chính phủ điện tử ở các bộ ban ngành địa phương chưa đem lại hiệu quả mong muốn.
Chính vì thế hội thảo cấp quốc gia sắp tới sẽ là một diễn đàn để chia sẻ kinh nghiệm giữa tất cả các bên, đồng thời nâng cao nhận thức từ cơ quan lập pháp đến các doanh nghiệp và người dân trong công cuộc chuyển đổi số.
Bạn đọc Nguyễn Minh Phương (Hải Phòng) hỏi: Thời đại công nghệ 4.0 sẽ có xu hướng mới chuyển từ trọng tình sang trọng lý, như vậy liệu có phù hợp với thực tiễn ở nước ta, ông có bình luận gì?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Trong quá trình xây dựng và thực thi pháp luật, nhà nước ta luôn luôn quan tâm để kết hợp hài hoà giữa đạo đức xã hội và pháp luật, giữa lý và tình. Trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 quá trình CNH sẽ diễn ra nhanh hơn dể thích ứng với quá trình chuyển đổi này thì mỗi người dân, DN cần thay đổi thói quen ứng xử theo hướng trong kỉ luật, kỉ cương ,có tác phong công nghiệp tốt hơn, khả năng hợp tác tốt hơn. Những thay đổi như thế là tích cực, tuy nhiên, cuộc cách mạng công nghiệp này là sản phẩm của con người làm ra nên những giá trị nhân bản, trọng tình trong văn hoá truyền thống cũng cần được tiếp tục duy trì một cách thông minh.
Bạn đọc Minh Trang (Hà Nội) hỏi: Chuyển đổi số là quá trình lâu dài, vậy các doanh nghiệp cần làm những công việc gì để biết mình cần chuyển đổi bao nhiêu phần trăm?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Đúng chuyển đổi số là một hành trình không chỉ trang bị các thiết bị công nghệ hay giải pháp công nghệ là thành chuyển đổi số. Doanh nghiệp cần phải thay đổi cả quy trình từ sản xuất quản lý kinh doanh, quán triệt tuân thủ nhận thức của từng cán bộ nhân viên trong doanh nghiệp đang hoạt động khi chuyển đổi số điều đầu tiên là cần chuyên gia tư vấn kiến trúc tổng thể “EA”. Từ kiến trúc tổng thể này sẽ đưa ra các bài toán cụ thể để chuyển đổi số cho doanh nghiệp, từ nghiệp vụ đến quản lý hoạch định nhân sự hệ thống sản xuất kinh doanh phòng chống rủi ro, tuân thủ pháp luật và lộ trình thực hiện các bài toán đó. Từ kết quả các bài toán sẽ được giám sát và đong đo đếm được hiệu quả của quá trình.
Bạn đọc Mai Hữu Nam (Thanh Hóa) hỏi: Al và Blockchain có thể trở thành những người lãnh đạo cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Ông đánh giá như thế nào về nhận định này?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Chắc chắn Blockchain là xương sống, nền tảng của cách mạng công nghiệp 4.0. Al phát triển trên cơ sở dữ liệu lớn liên quan chặt chẽ đến những thông tin tường minh, đầy đủ, kịp thời, công chính và không thể sửa chữa. Blockchain khởi nguồn cho một nền kinh tế mới, một hệ sinh thái liên kết với tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống.
Bạn đọc Vũ Bình Minh (Lào Cai) hỏi: Cách mạng 4.0 đặt ra không ít thách thức đối với người làm công tác quản lý, hoạch định chính sách. Ông có thể chia sẻ một số thông tin để làm rõ hơn?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Để làm công tác hoạch định chính sách ngừoi làm công tác hoạch định chính sách cần phải trang bị rất nhiều kiến thức và kĩ năng, ngoại trừ những kiến thức nền về chính trị, trong bối cảnh cách mạng CN lần thứ 4 tôi cho rằng cần phải trang bị kiến thức về kinh tế học, về công nghệ và luật pháp phù hợp với lĩnh vực mình công tác. Đi kèm với đó là kĩ năng thu thập, xử lý thông tin, dữ liệu, kĩ năng phân tích hoạch định chính sách, đánh giá tác động. Đây là những bộ kĩ năng mà các sơ sở đào tạo đại học chỉ có thể đáp ứng một phần.
Do vậy, việc liên tục tự học và học tập suốt đời nên trở thành thói quen của những người hoạch định chính sách. Thêm vào đó, việc hoạch định chính sách trong bối cảnh cách mạng CN 4.0 đòi hỏi một tốc độ xử lý công việc rất nhanh, nên việc chịu đựng được áp lực cao trong công việc cũng là một đòi hỏi đối với những người làm công tác có hoạch định chính sách.
Bạn đọc Phan Nguyễn (Quảng Ninh) hỏi: Các rào cản pháp lý đối với hoạt động khởi nghiệp gắn với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 là gì, thưa ông?
Viện trưởng Nguyễn Văn Cương: Đây là một câu hỏi rất lớn và sẽ là một trong những nội dung quan trọng của cuộc hội thảo cấp quốc gia đề nghị độc giả quan tâm, cập nhật. Hội thảo sẽ trả lời câu này.
Bạn đọc kimquy…@gmail.com hỏi: Cách phân biệt đơn giản và dễ hiểu nhất giữa Blockchain và Bitcoin là gì, thưa ông?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Blockchain là nền tảng công nghệ trong đó như định nghĩa bạn có thể tra cứu nó là hệ thống ghi nhận như một cái sổ cái. Còn Bitcoin là một sản phẩm được tạo ra để ghi nhận kết quả trong quá trình thực hiện giao dịch và xác thực giao dịch.
Bạn đọc Minh Phương, Hà Nội hỏi: Ông có thể nói rõ hơn về ứng dụng của Blockchain trong đời sống?
Chuyên gia công nghệ Đặng Vân Phúc: Rất nhiều người nghĩ Blockchain chỉ liên quan đến các đồng tiền số. Thực tế, Blockchain có thể coi là xương sống trong cách mạng công nghệ 4.0, nó có thể ứng dụng trong tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội như trong tài chính “FINTECH”, trong y tế như bệnh án điện tử, trong quản lý đất đai như sổ đỏ, trong chính trị như cho bầu cử, trong thương mại điện tử, trong vấn đề an ninh để xác thực đặc quyền của tài sản hay tác giả tác phẩm của nghệ thuật…
Kính thưa Quý độc giả, trong khoảng thời gian từ 10h tới 11giờ 25 phút sáng nay (30/5), hai khách mời của Chương trình đối thoại trực tuyến về chủ đề “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam" đã trực tiếp giải đáp nhiều câu hỏi của Quý độc giả. Những câu hỏi Quý độc giả đang tiếp tục gửi về, chúng tôi sẽ gửi tới các chuyên gia để có thể phản hồi tới Quý độc giả trong thời gian sớm nhất.
Trân trọng cảm ơn sự quan tâm, theo dõi của Quý độc giả!
Nhằm đánh giá về những tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 tới hệ thống pháp luật và những yêu cầu đặt ra đối với hệ thống pháp luật, tạo khung khổ pháp lý thúc đẩy việc ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư vì mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, kiểm soát những mặt trái mà cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang lại; Đồng thời, đánh giá mức độ thích ứng của pháp luật Việt Nam hiện hành trong việc giải quyết những vấn đề mới mà cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đặt ra, qua đó xác định những định hướng lớn trong việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật, tháng 6 tới đây, Bộ Tư pháp sẽ tổ chức Hội thảo “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.”
 |
| Tiến sỹ Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý, Bộ Tư pháp (trái) và Chuyên gia Công nghệ Đặng Vân Phúc |
Câu hỏi xin gửi về địa chỉ: bannoichinhplvn2019@gmail.com hoặc qua mục "Bình luận" ở dưới thông tin này.
