Đây được coi là nỗ lực mới nhất của các bên nhằm giảm tình trạng bạo lực kéo dài hơn 6 năm qua ở Syria đồng thời tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng tại quốc gia Trung Đông này.
"Đại hội đối thoại nhân dân Syria"
Tại thủ đô Astana của Kazakhstan vừa diễn ra vòng đàm phán thứ 7 về tìm lối thoát cho cuộc xung đột ở Syria với sự tham gia của đại diện 3 nước bảo trợ là Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran. Phái đoàn của Chính phủ Syria và các nhóm đối lập vũ trang cũng tham gia cuộc đàm phán này.
Kết thúc vòng đàm phán, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã ra tuyên bố chung nhất trí tổ chức "Đại hội đối thoại dân tộc Syria" theo sáng kiến của Nga, nhằm kéo các đại diện của Chính phủ Syria và các nhóm đối lập ngồi vào bàn đàm phán trực tiếp, tạo cú hích cho các nỗ lực hòa bình hướng tới một giải pháp chính trị bền vững hơn để chấm dứt cuộc nội chiến đã cướp đi hơn 330.000 sinh mạng, buộc 6,1 triệu người bên trong lãnh thổ Syria phải di tản và 4,8 triệu người phải tìm kiếm nơi ẩn náu ở nước ngoài trong hơn 6 năm qua.
Trong khi đó, một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga đã đưa ra danh sách gồm 33 nhóm, tổ chức và phong trào ở Syria sẽ được mời tham gia "Đại hội đối thoại dân tộc Syria", dự kiến diễn ra tại thành phố Sochi của Nga ngày 18-11 tới. Trưởng đoàn đàm phán Nga tại cuộc hòa đàm Astana Alexander Lavrentyev kêu gọi các phe phái đối lập Syria "tham gia và trình bày quan điểm của mình" tại đại hội tới. Ông cũng cho biết thêm rằng cải cách hiến pháp là một trong các chủ đề sẽ được đưa ra thảo luận.
 |
| Phi cơ Nga oanh tạc lực lượng IS ở Syria |
Tuy nhiên, trưởng đoàn đàm phán Nga không xác nhận liệu Liên hợp quốc (LHQ) và Đặc phái viên về Syria của LHQ Staffan de Mistura có tham gia đại hội Sochi hay không. Ông Mistura nhấn mạnh "sự kiện tới nên là một phần trong các nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm tìm cơ chế hiệu quả cho một giải pháp chính trị".
Đại diện đoàn đàm phán của Chính phủ Syria, Đại sứ nước này tại LHQ Bashar al-Jaafari đã hoan nghênh kế hoạch triệu tập "Đại hội đối thoại dân tộc Syria" (trước đây gọi là "Đại hội nhân dân Syria"), đồng thời cho biết chính quyền Damascus sẽ tham gia sự kiện này. Theo ông Bashar al-Jaafari, Chính phủ Syria hưởng ứng mọi sáng kiến có thể giúp chấm dứt đổ máu và chiến tranh tại Syria.
Tuy nhiên, các đại diện của phe đối lập Syria tại Astana tỏ ra hoài nghi về kế hoạch tổ chức "Đại hội đối thoại dân tộc Syria", do Nga bảo trợ diễn ra trong tháng 11. Người phát ngôn phe đối lập Syria Yehya al-Aridi cho rằng sáng kiến trên có thể gửi đi "một thông điệp không đúng" về Syria.
Ngay lập tức, Nga đã cảnh báo, nếu các phe nhóm đối lập tại Syria lựa chọn tẩy chay đại hội toàn quốc do Nga bảo trợ, họ sẽ có nguy cơ bị gạt khỏi tiến trình chính trị ở quốc gia Trung Đông này.
Vai trò quan trọng
Cuộc hòa đàm về Syria tại Astana là sáng kiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm mở ra cơ hội để khuyến khích các thủ lĩnh phe đối lập Syria tham gia vào tiến trình chính trị tiến tới có thể chấm dứt xung đột tại Syria. Cuộc đàm phán giữa đại diện chính quyền Syria và các nhóm đối lập do Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran bảo trợ lần này cho thấy ngoài nỗ lực đem lại hòa bình cho Syria, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran còn tiếp tục củng cố vị thế ở khu vực Trung Đông.
Các nhà phân tích cho rằng, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đang chiếm ưu thế trên “bàn cờ” Syria sau thắng lợi lớn tại một loạt thành phố được coi là thành trì của IS ở Syria của quân đội Syria dưới sự hỗ trợ của lực lượng quân đội Nga. Ngày 24-10 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Soigu cho biết hiện tổ chức khủng bố Nhà nước hồi giáo (IS) tự xưng chỉ còn kiểm soát chưa đầy 5% lãnh thổ Syria.
Ông Soigu cho biết trước khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự tại Syria, IS kiểm soát hơn 70% lãnh thổ nước này. Theo ông Soigu, trong 2 năm với sự tham gia của lực lượng không quân Nga tại Syria, nguồn tài chính của IS từ ngành công nghiệp dầu mỏ đã bị cắt đứt. Trước năm 2015, IS kiểm được khoảng 3 tỷ USD mỗi năm nhờ bán dầu tại Syria.
Cũng trong 2 năm tham gia của lực lượng không quân Nga trên lãnh thổ Syria, nhiều đơn vị khủng bố tại các mặt trận quan trọng đã bị đập tan, nhiều điểm dân cư then chốt đã được giải phóng và nhiều tuyến giao thông liên lạc chính đã được khai thông. Các cuộc không kích của Nga đã góp phần phá hủy hơn 200 điểm khai thác dầu khí, 184 nhà máy hóa dầu, 126 trạm bơm nhiên liệu và khoảng 4.000 xe chở xăng của IS.
 |
| Syria tan hoang |
Có thể thấy với chiến thắng này, Nga đã ở thế thượng phong và ngày càng mở rộng ảnh hưởng ở khu vực. Cuộc chiến chống khủng bố mà Nga tiến hành theo đề nghị của Tổng thống Syria al-Assad cũng đã mở ra tiến trình chính trị và hòa giải giữa các bên xung đột. Trong khi đó, thất bại của phe nổi dậy Syria ở Aleppo cho thấy, sự hậu thuẫn mà Mỹ và các nước đồng minh dành cho lực lượng này dường như không hiệu quả.
Với Thổ Nhĩ Kỳ, chiến lược hợp tác có thể giúp nước này tiếp tục cải thiện quan hệ với Nga và thúc đẩy hợp tác ngày càng chặt chẽ hơn trong vấn đề Syria đặc biệt là sau khi xảy ra sự cố quân đội Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay quân sự của Nga ở khu vực biên giới Syria hồi cuối năm 2015.
Còn đối với Iran, với việc nhất trí tổ chức "Đại hội đối thoại dân tộc Syria" với Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhằm tạo cú hích cho các nỗ lực hòa bình hướng tới một giải pháp chính trị bền vững hơn để chấm dứt cuộc nội chiến tại Syria, Iran cũng đã thể hiện được quyết tâm trở thành nước lớn trong khu vực.
Thực tế cho thấy, kể từ khi khởi động hồi tháng 1 năm nay, đã có 6 vòng đàm phán Astana được tổ chức song song với các vòng đàm phán hòa bình Syria do LHQ bảo trợ ở Geneva, Thụy Sĩ. Trong vòng đàm phán thứ 6 diễn ra hồi tháng 9 vừa qua, các bên tham gia đã đạt được thỏa thuận cùng nhau giám sát khu vực giảm căng thẳng thứ tư xung quanh tỉnh Idlib của Syria, như là một phần trong kế hoạch của Nga nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng tại quốc gia Trung Đông này. Sau 2 ngày đàm phán, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã đồng ý “phân bổ” lực lượng giám sát khu vực bao gồm tỉnh Idlib đang do lực lượng đối lập kiểm soát, các khu vực sát với Latakia, Hama và Aleppo.
Các nhà phân tích cho rằng, việc Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran nhất trí tổ chức "Đại hội đối thoại nhân dân Syria" tại cuộc đàm phán lần này là một bước đột phá mới trong tiến trình đem lại hòa bình cho Syria đồng thời không thể phủ nhận vai trò tích cực và quan trọng của cả ba nước.
