Theo đại diện Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa, lý do phải nhập huyện Đông Sơn vào thành phố Thanh Hoá là do thành phố hiện nay có tới 30 phường, nhưng chỉ có 4 xã ngoại thành. Dân số ngoại thành của thành phố chỉ chiếm 3,75% và 13,1% diện tích như vậy là mất cân bằng về chức năng của vùng nội và ngoại thành.
Trong khi đó, thành phố Thanh Hóa lại đang có hướng phát triển về phía Tây, huyện Đông Sơn lại đang đô thị hóa mạnh, phù hợp với sự phát triển của thành phố trong tương lai. Bên cạnh đó, tuyến quốc lộ cao tốc Bắc Nam, quốc lộ 45 và quốc lộ 47 đi qua huyện Đông Sơn sẽ giúp thành phố kết nối với các tuyến giao thông quan trọng trong nước, trong tỉnh.
Ngoài ra, việc nhập huyện Đông Sơn vào thành phố Thanh Hóa sẽ giúp tinh giảm bộ máy và số đơn vị hành chính theo chủ trương của Trung ương.
Tại hội nghị đại diện Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa cũng đưa ra 2 phương án về tên gọi cho thành phố sau khi sáp nhập. Cụ thể, phương án 1 lấy tên là thành phố Thanh Hóa do nhận diện về thành phố Thanh Hóa trong nước và quốc tế đã khá lâu và được nhiều người biết đến, lấy tên này sẽ không gây xáo trộn nhiều về thủ tục hành chính khi sáp nhập.
Phương án 2 lấy tên thành phố Đông Sơn vì cái tên Đông Sơn gắn với bề dày lịch sử của dân tộc. Trong hàng ngàn năm Đông Sơn luôn là tỉnh lỵ của Thanh Hóa và là 1 trong 4 nền văn hóa lớn của dân tộc Việt Nam. Thành phố Thanh Hóa hiện nay phần lớn là diện tích cũ của huyện Đông Sơn nhập vào, hầu hết cán bộ, đảng viên lão thành của thành phố đều có nguồn gốc từ huyện Đông Sơn.
Kết luận hội nghị, Bí thư Thành ủy thành phố Thanh Hóa Lê Anh Xuân đề nghị các phòng, ban thành phố tiếp thu ý kiến của lãnh đạo các Sở Xây dựng, Sở Tài chính và Sở Nội vụ để thực hiện thành công Nghị quyết số 05 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Đối với việc lấy tên thành phố, ông Lê Anh Xuân đề xuất ý kiến theo phương án 2 là nên lấy tên gọi là thành phố Đông Sơn, bởi tên Đông Sơn gắn với lịch sử văn hóa của tỉnh Thanh Hóa và cả thành phố Thanh Hóa trong suốt hơn 1000 năm. Việc lấy tên Đông Sơn được cán bộ, đảng viên không chỉ huyện Đông Sơn mà cả ở thành phố Thanh Hóa mong muốn. Vì vậy ông Lê Anh Xuân đề nghị làm rõ việc xác định lại thời điểm mốc lịch sử có tên Đông Sơn và các tài liệu liên quan đến lịch sử văn hóa của huyện Đông Sơn để làm căn cứ đề xuất với tỉnh, Trung ương đặt tên gọi là thành phố Đông Sơn.
Thành phố Thanh Hóa hình thành và phát triển như thế nào?
Thành phố Thanh Hóa là đô thị trẻ, nằm hai bên bờ sông Mã, có vị trí, cảnh quan sinh thái rất thuận lợi, khí hậu khá ôn hòa. Thành phố cách sân bay Sao Vàng 45 km về phía Tây, cách Khu kinh tế Nghi Sơn 80 km về phía Nam, cách thành phố biển Sầm Sơn 16 km về phía Đông. Dù được xếp là đô thị trẻ nhưng thành phố Thanh Hóa lại được hình thành và phát triển từ rất lâu.
Cái tên thành phố Thanh Hóa đã bắt đầu có từ năm 1929, do người Pháp thành lập. Tuy nhiên, sau Cách mạng Tháng Tám thành công đã chuyển thành thị xã Thanh Hóa.
Giai đoạn từ năm 1963 đến 1975, thị xã Thanh Hóa được mở rộng thêm địa giới hành chính, sáp nhập thêm một số xã thuộc huyện Đông Sơn, huyện Hoằng Hóa và huyện Quảng Xương gồm: 3 làng Nghĩa Phương, Đông Sơn và Nam Ngạn (xã Đông Giang), xã Đông Vệ, Đông Hương, Đông Hải (thuộc huyện Đông Sơn); xóm núi xã Hoằng Long (huyện Hoằng Hóa); xã Quảng Thắng (huyện Quảng Xương).
Sau năm 1975, thị xã Thanh Hóa có 7 phường: Ba Đình, Điện Biên, Hàm Rồng, Lam Sơn, Nam Ngạn, Ngọc Trạo, Phú Sơn và 5 xã: Đông Hải, Đông Hương, Đông Thọ, Đông Vệ, Quảng Thắng. Lần lượt năm 1991 và 1993, thị xã Thanh Hóa được xếp vào đô thị loại IV và loại III.
Ðể phát huy và nâng cao vai trò, vị thế của trung tâm tỉnh lỵ của một tỉnh thuộc hàng lớn nhất cả nước, ngày 1/5/1994, Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị định số 37/CP nâng cấp thị xã Thanh Hóa lên thành phố Thanh Hóa với 12 phường, xã, tổng diện tích tự nhiên 57,8 km², dân số gần 20.000 người.
Ngày 29/2/2012, Chính phủ ra Nghị quyết 05/NQ-CP tiếp tục điều chỉnh địa giới để mở rộng địa giới hành chính thành phố Thanh Hóa và thành lập các phường thuộc thành phố Thanh Hóa, sáp nhập 19 xã, thị trấn bao gồm: 22,53 km và 28.127 người của huyện Hoằng Hoá (gồm các xã Hoằng Lý, Hoằng Long, Hoằng Anh, Hoằng Quang, Hoằng Đại và thị trấn Tào Xuyên); 24,00 km và 31.761 người của huyện Đông Sơn (gồm các xã Đông Lĩnh, Đông Tân, Đông Hưng, Đông Vinh và thị trấn Nhồi); 14,97 km và 26.098 người của huyện Thiệu Hoá (gồm các xã Thiệu Dương, Thiệu Khánh, Thiệu Vân); 27,36 km và 37.308 người của huyện Quảng Xương (gồm các xã Quảng Thịnh, Quảng Đông, Quảng Phú, Quảng Tâm,Quảng Cát); chuyển thị trấn Tào Xuyên thành phường Tào Xuyên và chuyển thị trấn Nhồi thành phường An Hoạch.
 |
Một góc thành phố Thanh Hóa |
Sau nhiều lần mở rộng địa giới hành chính, đến nay thành phố Thanh Hóa có tổng diện tích là 147 km2, với 614.500 dân (2018), và hiện có 34 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc. Trong khi đó, hiện nay huyện Đông Sơn có hơn 70.000 dân với diện tích là 84 km2 chỉ đạt 64,73% về dân số và 18,41% về diện tích so với quy định của Trung ương về đơn vị hành chính cấp huyện. Sau khi sáp nhập thành phố mới sẽ có diện tích là 228,22 km2, dân số là 594.192 nhân khẩu với 48 đơn vị hành chính cấp phường, xã, gồm 31 phường và 17 xã khi thị trấn Rừng Thông lên sẽ được nâng cấp lên phường.
Như vậy, với việc sáp nhập huyện Đông Sơn vào thành phố Thanh Hóa nhằm tổ chức hợp lý đơn vị hành chính phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển kinh tế - xã hội, khả năng quản lý của chính quyền địa phương; tăng tỷ lệ đô thị; đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức.
Đồng thời, xác định mục tiêu chung là xây dựng, phát triển đô thị Thanh Hóa toàn diện, nhanh và bền vững; trở thành một trong những trung tâm tài chính, thương mại, du lịch, khoa học - công nghệ, công nghiệp công nghệ cao, y tế, văn hóa, thể thao, giáo dục - đào tạo của vùng Bắc Trung Bộ và Nam Bắc Bộ; đến năm 2030 là một trong 5 thành phố trực thuộc tỉnh dẫn đầu cả nước, đến năm 2045 trở thành thành phố thông minh, văn minh, hiện đại, thu nhập cao.
Ngoài ra, việc sát nhập này sẽ có tác động tích cực đến sự phát triển chung của tỉnh Thanh Hóa, góp phần thúc đẩy Thanh Hóa trở thành "một cực tăng trưởng mới" trong tương lai cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành "tứ giác phát triển" ở phía Bắc của Tổ quốc.
